بحران نان در آستانه نیمه دوم سال؛ زنگ خطر ورشکستگی نانوایی‌ها در سراسر کشور
افزایش ۱۵درصدی قیمت نان در مشهد، از عمق بحران در صنعت نان کشور خبر می‌دهد؛ کارشناسان هشدار می‌دهند نیمه دوم سال، آغاز ورشکستگی گسترده نانوایی‌هاست
زنگ خطر در سفره مردم به صدا درآمده است؛ نانی که روزی نماد برکت بود، امروز به مرز ورشکستگی رسیده. افزایش قیمت‌ها، کاهش کیفیت، و نابسامانی اقتصادی صنعت نان، نشانه‌های آشکار بحرانی هستند که در نیمه دوم سال، ممکن است سراسر کشور را درگیر کند.
بحران نان در نیمه دوم سال؛ از مشهد تا سراسر کشور
اخبار سبز کشاورزی؛ افزایش رسمی ۱۵درصدی قیمت نان در مشهد، که به‌دلیل فشار مضاعف کارگروه استانی انجام شد، تنها بخشی از تصویر تاریک این صنعت است. کارشناسان اقتصادی هشدار داده‌اند نرخ‌های فعلی هیچ توجیه اقتصادی ندارند و دولت ناچار است در نیمه دوم سال گزینه‌ای جز آزادسازی کامل قیمت نان پیش‌رو نداشته باشد.
اختلاف نظر دولت و نانوایان بر سر نرخ واقعی نان
در حالی که معاون اقتصادی استانداری تهران از «کارشناسی بودن قیمت نان» سخن می‌گوید، فعالان صنفی این ادعا را رد می‌کنند. آن‌ها معتقدند قیمت تمام‌شده هر سنگک حدود ۱۰ هزار تومان است، اما دولت نرخ تحمیلی ۵ هزار و ۷۰۰ تومان را اجرا می‌کند؛ تصمیمی که به کاهش شدید کیفیت، افت بهداشت نانوایی‌ها و حتی افزایش بیماری‌های غیرواگیر در جامعه منجر شده است — بیماری‌هایی که مستقیم با سفره مردم ارتباط دارند.
اعتراض‌ها به افزایش ناگهانی قیمت و تخلف در پرداخت الکترونیک
پس از انتشار گزارش‌های مردمی، رئیس اتحادیه نانوایان مشهد افزایش ۱۵ درصدی قیمت نان را تأیید کرد. با این حال، برخی شهروندان از دریافت وجه اضافی از کارت‌خوان دوم خبر داده‌اند، زیرا قیمت جدید هنوز در سامانه «نانینو» ثبت نشده؛ این موضوع گلایه شهروندان و بی‌اعتمادی میان مردم و صنف نانوایان را افزایش داده است.
فشار در سطح ملی؛ از اصفهان تا پایتخت
محمدرضا خواجه، عضو هیئت‌مدیره اتحادیه نانوایان اصفهان، با اشاره به «افزایش شبانه قیمت نان در مشهد» گفت: مصوبه کارگروه استان تحت فشار اقتصادی انجام شد.
او یادآور شد که پس از اعتراضات خیابانی نانوایان، دولت تنها با ۴۰ درصد افزایش در مردادماه موافقت کرد، در حالی که وعده اولیه تا ۱۰۰ درصد افزایش را دربرمی‌گرفت. نتیجه این عقب‌نشینی، «نان بی‌کیفیت و ورشکسته شدن نانوایان» بود.
پیش‌بینی آزادسازی قیمت در ماه‌های آینده
بر اساس ارزیابی کمیته تدوین استاندارد گندم، ادامه وضعیت فعلی غیرممکن است. این کارشناسان معتقدند دولت در نیمه دوم سال چاره‌ای جز آزادسازی کامل قیمت نان ندارد، زیرا نرخ فعلی برای نانوایان فاقد هرگونه توجیه اقتصادی است؛ در غیر این‌صورت، تعطیلی گسترده نانوایی‌ها اجتناب‌ناپذیر خواهد بود.
نقدهای صریح بر نرخ کارشناسی دولت
خواجه با رد سخنان «علی مهری» معاون اقتصادی استانداری تهران گفت: اگر نرخ کارشناسی است، چرا اکثر نانوایان در آستانه بازنشستگی مجبور به ادامه کارند؟ چرا بهداشت نانوایی‌ها ۸۵ درصد عقب‌تر از سایر صنوف است؟
پژوهشکده غله نیز رسماً هشدار داده که مصرف نان لواش می‌تواند سلامت مردم را به خطر اندازد. آمارها نیز نگران‌کننده‌اند؛ تا سال ۱۳۸۰ از هر پنج ایرانی یک نفر گرفتار بیماری غیرواگیر بود، اما اکنون از هر سه نفر، یک نفر درگیر است.
یارانه‌ای که پرداخت نشد؛ وعده‌ای که شکست خورد
خواجه افزود: دولت در شش ماه گذشته یارانه شبانه نانوایان را قطع کرده، سپس نرخ نان را ۵۰ درصد کاهش داده است. به گفته او، اگر دولت افزایش ۸۰درصدی را اجرا می‌کرد، قیمت واقعی نان حدود ۲ هزار تومان بود، اما اکنون با رقم ۱٬۵۰۰ تومان نانوایان در زیان کامل فعالیت می‌کنند.
نان بی‌کیفیت؛ حاصل سیاست‌های متناقض
کارگروه آرد و نان مشهد برای جلوگیری از تعطیلی نانوایی‌ها، بر پایه اعتراضات صنفی، تصمیم گرفت بدون نظر دولت افزایش قیمت را تصویب کند.
با این وجود، به‌گفته کارشناسان، بی‌تدبیری در نرخ‌گذاری سالیانه و عقب‌ماندگی سه‌ساله در اصلاح قیمت‌ها باعث شد تا نانواها از کیفیت بکاهند و وزن چانه را کم کنند.
سامانه نانینو و نقش آن در بی‌ثباتی بازار
انتقادها از عملکرد وزارت اقتصاد در راه‌اندازی سامانه «نانینو» همچنان ادامه دارد. وعده پرداخت شبانه ۴۰ درصد به نانوایان انجام نشد و وزارت کشاورزی نیز وعده افزایش ۸۰ درصدی را به اجرا درنیاورد. در نهایت، با تصویب چهار‌برابر کمتر از وعده‌ها، فرمان بی‌کیفیتی نان صادر شد.
جمع‌بندی نهایی
بحران نان در ایران، صرفاً ماجرای افزایش قیمت نیست؛ این بحران به سلامت، امنیت غذایی، و عدالت اجتماعی گره خورده است. سیاست‌های نیمه‌کاره و نرخ‌های تحمیلی، نان را از برکت به نگرانی تبدیل کرده‌اند.
کارشناسان هشدار می‌دهند اگر اصلاح قیمتی و حمایت واقعی از نانوایان انجام نشود، در نیمه دوم سال، کشور با ورشکستگی سراسری نانوایی‌ها روبه‌رو خواهد شد.
