آیا تعاون روستایی قصد «موندراگون» شدن دارد؟

اخبار سبز کشاورزی؛ این نهاد در طول زمان اگرچه رشد کمی پیدا کرده است اما تاکنون نتوانسته است نه در چارچوب اساسنامه و اصول تعاون حرکت کرده و تحولی بزرگ را در کشاورزی ایران ایجاد کند و نقش‌آفرینی ملی داشته باشد و نه توانسته است خارج از چارچوب اساسنامه حرکت نوآورانه و شگفت‌انگیزی را در راستای اجتماعی‌سازی کشاورزی و کارآفرینی اجتماعی داشته باشد.

موندراگون تعاونی است که حدود ۶۶ سال پیش در باسک اسپانیا اعلام موجودیت کرد و با سرعت بالا با رهبری ۱+ ۵ نفر توانسته است در کل جهان گردش مالی و ارزش آفرینی داشته باشد و اقتصاد باسک را وابسته به خود کند.

این تعاونی توانست موفق‌ترین الگوی تعاونی را راه‌اندازی کند که الگوی بسیاری از کشورها شود. موندراگون هم اکنون یک تعاونی موفق بزرگ‌ مقیاس ملی و بین‌المللی است که دارای بیش از ۲۶۰ تعاونی، صنایع، دانشگاه، مدرسه، مهدکودک، بانک، بیمارستان و .... است و توانسته است در ساختارهای اجتماعی نفوذ بالایی داشته باشد و زمینه اشتغال بیش از ۸۲ هزار نفر را فراهم آورد که بیش از ۱۲۰۰ نفر آن پژوهشگر هستند.

این تعاونی مبتنی بر آموزه‌های دینی شکل گرفت و بیش از ارزش‌آفرینی اقتصادی، به ارزش‌آفرینی اجتماعی توجه دارد و البته از قواعد ویژه‌ای به لحاظ سهام کارگر- مالکان، مدیریت، سرمایه‌گذاری، مناسبات تأمین مالی و غیره برخوردار است که آن را منحصر به فرد کرده است.

آیا تعاون روستایی قصد نوگرایی دارد؟

با این دو مقدمه سوال این است که آیا تعاون روستایی نیت و اقدام به نوسازی، پوست‌اندازی، نوگرایی، بازارگرایی و در یک کلام موندراگون شدن را دارد و یا آن‌که همچنان می‌خواهد بر ریل سنتی حرکت بطئی خود را داشته باشد هر چند بر خلاف موندراگون از یک لشکر بزرگ تحت عنوان اعضا برخوردار است.

نویسنده معتقد است باید یک کارگروه برای استفاده از فرایند و ساختار مدیریتی موندراگون و تجربیات موفق آن در تعاون روستایی تشکیل شود تا بتوانند با استخراج و بومی‌سازی آن‌ها با مختصات رفتاری کشاورزان ایران، مسیر پیشرفت تعاونی‌های روستایی و کشاورزی را رقم بزنند.

این کار اگرچه دشوار است اما با توجه به تجربه مستند موجود موندراگون شدنی است، فقط ساختار برای عملیات و البته بسترسازی‌های قوی اجتماعی می‌خواهد.

امید این‌که الگوی موفق جهانی موندراگون مورد توجه سیاست‌گذاران تعاون روستایی قرار گیرد تا بتوان هم از مدار فقر رهایی یافت و هم زمینه‌های اشتغال‌زایی پایدار و ارتقای درآمد روستایی را از طریق ایجاد بازار مطمئن فراهم آورد و معکوس‌سازی مهاجرت را از این طریق کلید زد.