بهترین آفت‌کش‌ها برای سبزی‌ها

انتخاب بهترین آفت‌کش برای مزارع سبزی‌کاری، به ویژه توسط افرادی که برای اولین‌بار اقدام به این کار کرده‌اند، کار سختی است، بنابراین باید با دقت و مشورت این کار را انجام دهند. در حالی که حشرات مفیدی مانند زنبورها و سایر گرده‌افشان‌ها در خدمت کشاورز هستند، اما سایر حشرات آفت می‌توانند نقش مخربی داشته و به گیاهان آسیب‌های جدی وارد کنند، بنابراین انتخاب بهترین آفت‌کش نقشی اساسی در حفظ سلامتی گیاهان و کسب درآمد خواهد داشت.

اخبار سبز کشاورزی ؛ اگر چه کشاورزان در اغلب موارد از آفت‌کش‌ها و حشره‌کش‌ها به‌جای یکدیگر استفاده می‌کنند اما این دو تفاوت‌هایی با یکدیگر دارند. بهترین حشره‌کش‌ها برای مزارع سبزی می‌توانند موجب نابودی یا دفع حشرات، حیوانات وحشی و حتی علف‌های هرز شود.

بیشتر بخوانید: آسیب درازمدت آفت‌کش‌ها بر گرده‌افشان‌ها+اینفوگرافی

اما آفت‌کش‌ها در جایی که بیش از یک نوع مهاجم وجود دارد می‌توانند مفید باشند. به بیان دیگر حشرات خاصی را هدف قرار می‌دهند. آن‌ها اساساً روی گیاهانی خاص و به‌منظور نابودی انواعی از حشرات مورد نظر به کار برده می‌‌شوند. به هرحال، آفت‌کش‌ها و حشره‌کش‌ها با هدف راندن و دفع آفات مضر از مزارع استفاده می‌شوند.

انتخاب بهترین آفت‌کش

اساسی‌ترین کار در حفظ یک باغ سبزی، مراقبت و نظارت کافی در وجود احتمالی آفات است، هر چند ضرورت دارد که حتی در شرایط معمول و عادی نوعی از آفت‌کش‌ها را تهیه کنیم.

به هر حال، در هنگام خرید یک سم برای پاشیدن روی سبزی باید به چند نکته توجه داشت. آفت‌کش در انواع گوناگون و با ترکیبی یکسان به مصرف‌کنندگان عرضه می‌شوند، بنابراین یکی از اولین گام‌ها در انتخاب یک آفت‌کش برای سبزی‌ها، جمع‌آوری اطلاعات کافی در مورد گیاهی است که به کشت آن اقدام شده است.

به همین منظور باید آفات خاصی را که به گیاه کشت شده آسیب می‌زنند، به درستی بشناسیم که همین امر به در دفع این دسته آفات برای انتخاب آفت‌کش خاص آن‌ها کمک می‌نماید.

در صورت وجود چند نوع سبزی در مجاورت یکدیگر باید توجه کرد که امکان دارد یک آفت‌کش اثرگذاری بیشتری بر گیاهان دیگر داشته و به آن‌ها آسیب وارد ‌کند، بنابراین نباید روی چنین گیاهانی از این سموم استفاده کرد.

نکته دیگر توجه به شکل سموم است که امکان دارد به‌صورت مایع، پودری یا گرانول باشند که در این صورت امکان چگونگی تهیه و کاربرد آن‌ها متفاوت است.

بیشتر بخوانید: آفات و آفت‌کش‌های گیاهی/ کشاورزان بیشتر بدانند

سموم گرانول

سموم ارگانو فسفر ترکیباتی هستند که سیستم‌های عصبی و مغزی آفات را هدف قرار داده و موجب مرگ آن‌ها می‌شوند. این دسته از سموم اساساً به شکل گرانول عرضه می‌شوند. آفت‌کش‌های گرانوله معمولا با هدف دفع و کشتن جانورانی چون کک‌ها، جیرجیرک‌ها و مورچه‌ها استفاده می‌شوند. برخلاف سموم مایع، می‌توان این مواد را در نقاط کوچک و خاص و با حداکثر کنترل استفاده کرد.

اکثر آنها سیستمیک بوده و پس از جذب به تمام اندام‌های گیاه منتقل می‌شوند و به همین دلیل در زمره بهترین سموم برای سبزی‌ها هستند. پس از افزودن آب به این سموم باید سریع مورد استفاده قرار گیرند تا خواص خود را حفظ نمایند. در مبارزه با بعضی از آفات، می‌توان آنها را به‌طور مستقیم و بدون ترکیب با آب به کار برد.

سموم پودری

سموم پودری از نظر اندازه ذرات، بسیار کوچک‌تر از سموم گرانول بوده و یکی از بهترین روش‌ها در مبارزه با آفات در مزارع سبزی، هستند. کارشناسان توصیه می‌کنند که از این سموم برای مزارع کوچک که دارای بوته‌های زیاد بوده و امکان مخفی شدن آفات در آن‌ها وجود دارد، استفاده شود.

سموم مایع

از آن‌جایی که سموم مایع در هنگام استفاده، نسبت با بقیه انواع سم با سهولت بیشتری به کار برده می‌شوند، معمولا مطلوب‌تر به‌نظر می‌رسند، این دسته از سموم با غلظت‌های بالا بوده که باید در زمان مصرف توسط آب رقیق و توسط یک سمپاش، پاشیده شوند.

از آن‌جایی که این سموم در هوا پراکنده می‌شوند باید در هنگام سمپاشی از وسایل حفاظتی دستکش، ماسک، عینک و … استفاده کرد. برخی از این سموم به صورت آماده عرضه می‌شوند و نیازی به مخلوط کردن با آب ندارند که تا اندازه‌ای کار باغداران را آسان می‌کند، هر چند کارشناسان توصیه می‌کنند که برای کاهش هزینه‌ها از سموم غلیظ تهیه شود.

به این نکته مهم باید توجه داشت که ترکیب نمودن سم با آب، امکان کاهش خواص آن را در درازمدت به وجود می‌آورد، پس ترجیحاً از سموم غلیظ و استفاده به میزان مورد نیاز باید تهیه کرد. به‌کارگیری یک سم علیه یک آفت می‌تواند بر آفات مشابه دیگر نیز موثر باشد.

از آن جایی که سموم مایع در هنگام پاشیده شدن کنترل چندانی روی دامنه پخش آن‌ها وجود ندارد، باید در زمان استفاده دقت کافی به عمل آید، چرا که عواملی مانند باد باعث پراکنده شدن آن‌‎ها به اطراف می‌گردد.

آفت‌کش‌های شیمیایی و ارگانیک

استفاده از آفت‌کش‌های ایمن در مزارع سبزی‌کاری به بقای گیاه و افزایش دوره تولید کمک می‌نماید.

در حالی که بسیاری از کشاورزان اهمیت چندانی به سموم استفاده در مزارع سبزی نمی‌دهند، اما خیلی‌ها اعتقاد به استفاده از سموم کم‌خطر و دوستدار طبیعت دارند و این به آن معنا است که یک آفت‌کش شیمیایی الزاماً بهترین گزینه نیست.

تفاوت بین آفت‌کش‌های شیمیایی وارگانیک مبتنی‌بر مواد و اجزاء فعال در آن‌ها است. حال انتخاب یک آفت‌کش «شیمیایی یا ارگانیک» نیازمند بررسی و شناخت دقیق آن‌ها است.

آفت‌کش‌های ارگانیک

کشاورزی ارگانیک بهترین اقدام از سوی افرادی است که توجه زیادی به عملیات کشاورزی سنتی و طبیعی دارند و هنگامی که تصمیم بر استفاده از قواعد و روش‌های ارگانیک به‌منظور دفع آفات و حشرات مضر بدون استفاده از سموم شیمیایی باشد، گزینه‌های زیادی برای این کار وجود دارد که در این‌جا به چند مورد از آن‌ها اشاره می‌شود:

روغن Neem Oil)Neem): این روغن یک ماده کاملا طبیعی است که از دانه‌ها و میوه‌های درخت (Neem) به‌دست می‌آید. این روغن در مقادیر کم برای مصارف انسانی نیز به‌کار برده می‌شود، اما در مقادیر بالا سمی است. روغن (Neem) یک ماده تایید شده برای مبارزه با آفات است.

دارای ماده‌ای به نام Azadirachtin است که قادر به دفع و کشتن آفات و حشرات بسیاری از قبیل شته‌ها، مگس سفید، نماتدها، شپشک‌ها، ملخ‌ها، جیرجیرک‌ها و … است.

این روغن می‌تواند به حشرات مفید نیز آسیب وارد نماید، بنابراین بهتر است که در بعدازظهرها و زمانی که گرده‌افشان‌ها فعالیت ندارند استفاده شود. به هر حال طبیعی بودن آن امتیازی برای مبارزه با آفات است.

پیرترین طبیعی(Pyrethrin): پیرترین یک ماده ارگانیک در بذور گیاه همیشه‌بهار(کریزانتموم) است که به گیاه «امشی» معروف است و می‌تواند موجب دفع و مرگ بسیاری از آفات گردد، بنابراین به‌راحتی می‌توان از آن در مزارع سبزی و پرورش گل استفاده کرد.

مواد موجود در بذور این گیاه نیز سیستم عصبی حشرات را هدف قرار می‌دهد و موجب مرگ عنکبوت‌ها، مورچه‌ها، شته‌ها و شپشک‌ها می‌شود. از آن‌جایی که می‌تواند روی پوست انسان و حیوانات اثرگذار باشد باید با دقت از آن استفاده کرد.

آفت‌کش‌های شیمیایی مزارع سبزی

جدا از سموم ارگانیکی که از آنها نام برده شد، کارخانه‌های تولیدکننده سموم اقدام به تولید مواد آفت‌کش نیز می‌نمایند.

برخی از این مواد عبارتند از :

ایمی داکلوپرید(Imidacloprid): سم مذکور یکی از معمولی‌ترین مواد شیمیایی تولید شده برای دفع آفات مزارع سبزی است.

اثرگذاری بر سیستم عصبی آفات توسط این سم موجب مرگ آنها می‌شود. ماده شیمیایی موجود در آن روی گیرنده‌های عصبی حشرات قرار گرفته و به کنترل آفات می‌انجامد. این سم می‌تواند شته‌ها، موریانه‌ها، سوسک‌ها، ملخ و سن‌ها را کنترل نماید.

پرمترین(Permethrin) : پرمترین یک سم شیمیایی سنتتیک است که اثرات پیرترین Pyrethrin روی آفات زیان‌‎آور را شدت می‌بخشد. اثرگذاری این سم، با گرفتگی عضلات و فلج کردن حشرات در زمان تماس و یا خوردن آن همراه است. این سم برای انسان و سایر پستانداران اثرات کمی دارد. چنین ویژگی‌هایی برای یک سم در مبارزه با آفات سبزی، بسیار مطلوب است.

زیتاسیپرمترین(Zeta-Cypermethrin): به دلیل اثرگذاری سریع از طرف کشاورزان سبزی‌کار ترجیح داده می‌شود. اثرگذاری آن با ایجاد فلج عضلانی در آفات است و علیه انواع سوسک و شته به کار برده می‌شود. این سم برای انسان و سایر پستانداران زیان‌آور بوده و پتانسیل سرطان‌زایی نیز دارد، بنابراین باید با رعایت اصول حفاظتی استفاده شود.

ماهنامه دام و کشت و صنعت - شماره ۲۷۷ - مرداد ۱۴۰۲