سیب‌زمینی؛ گنج پنهان خاک: کدام نوع، برای چه غذایی؟
با انواع سیب زمینی آشنا شوید و بدانید کدام نوع برای سرخ کردن، پوره، سالاد یا چیپس بهترین است. راهنمای جامع برای انتخاب سیب‌زمینی ایده‌آل هر غذا.
سیب‌زمینی، این غده پرخاصیت و همه‌کاره، نقشی حیاتی در سبد غذایی ما ایرانی‌ها دارد. تصور کنید سالانه بیش از ۳.۵ میلیون تن سیب‌زمینی در کشور تولید می‌شود و سرانه مصرف هر نفر به ۳۵ تا ۴۰ کیلوگرم می‌رسد!
اخبار سبز کشاورزی؛ این حجم عظیم، نشان‌دهنده جایگاه ویژه سیب‌زمینی در تغذیه جامعه است، هرچند گاهی مسیر توزیع آن با چالش‌هایی مثل سودجویی و رانت‌خواری مواجه می‌شود.
سیب‌زمینی که ریشه‌اش به کوه‌های آند در کلمبیا بازمی‌گردد، حالا پنجمین محصول مهم کشاورزی در جهان است و به دلیل قیمت مناسب و خواص بی‌نظیرش، جایگاه ویژه‌ای در رژیم غذایی انسان و حتی دام‌ها پیدا کرده است.
دنیای سیب‌زمینی: بیش از ۲۰۰ نوع مختلف!
شاید فکر کنید سیب‌زمینی فقط چند نوع معدود دارد، اما جالب است بدانید که این غده بیش از ۲۰۰ واریته مختلف در سراسر جهان دارد! هر نوعی در منطقه جغرافیایی خاص خود کشت می‌شود و ویژگی‌های منحصربه‌فردی دارد. این تنوع بی‌نظیر ممکن است انتخاب سیب‌زمینی مناسب برای هر غذا را کمی چالش‌برانگیز کند.
اما نگران نباشید، در ادامه با پرمصرف‌ترین و محبوب‌ترین انواع سیب زمینی و کاربردهایشان آشنا می‌شویم. برخی از این نام‌ها از منطقه یا شخصی که برای اولین بار آن‌ها را کشت کرده‌اند، گرفته شده‌اند.
معرفی محبوب‌ترین انواع سیب‌زمینی و کاربردهایشان
۱. سیب‌زمینی راسِت (Russet): قهرمان پخت و پوره
سیب‌زمینی راسِت یکی از متداول‌ترین واریته‌ها در جهان است. تاریخچه آن به دهه ۱۸۷۰ بازمی‌گردد، زمانی که "راست بربنک" برای اولین بار آن را در آیداهو آمریکا کشت کرد. امروزه ۹۰ درصد از ۵.۶ میلیون تن سیب‌زمینی برداشت شده در این ایالت، از نوع راسِت است!
این سیب‌زمینی تخم‌مرغی کشیده با پوست قهوه‌ای روشن و خشن و گوشت زرد کم‌رنگ، بهترین نوع سیب زمینی برای پختن، برشته کردن و پوره‌کردن است. بافت نشاسته‌ای آن، پوره نرم و لطیفی به شما می‌دهد.
۲. سیب‌زمینی یوکان طلایی (Yukon Gold): همه‌کاره و خوش‌طعم
سیب‌زمینی یوکان طلایی، با پوست قهوه‌ای کم‌رنگ و گوشت زرد طلایی، یک سیب‌زمینی چندمنظوره واقعی است. این نوع سیب‌زمینی برای سرخ‌کردن، جوشاندن، برشته کردن و تولید انواع چیپس ایده‌آل است. اگر به دنبال انواع سیب زمینی برای سالاد هستید، یوکان طلایی انتخاب فوق‌العاده‌ای است، زیرا شکل خود را به خوبی حفظ می‌کند و بافت آدامسی پیدا نمی‌کند. این سیب‌زمینی در کشورهای اروپایی نیز بسیار محبوب است.
۳. سیب‌زمینی جِرمان باتربال (German Butterball): عطر و طعم کره‌ای
سیب‌زمینی جِرمان باتربال، تقریباً گرد با پوست و گوشت زرد براق، شباهت زیادی به یوکان طلایی دارد. نکته جذاب درباره این سیب‌زمینی، عطر کره‌ای دلپذیر آن هنگام پخته شدن است. می‌توانید آن را بخارپز، سرخ، پوره یا به هر روش دیگری که دوست دارید، استفاده کنید. برای یک غذای لذیذ، آن را قطعه‌قطعه کنید، با روغن زیتون، نمک و فلفل تفت دهید تا نرم شود.
۴. سیب‌زمینی کنبِک (Kennebec): ستاره چیپس و سیب‌زمینی سرخ‌کرده
سیب‌زمینی کنبِک با اندازه متوسط، پوست قهوه‌ای روشن تا سفید و گوشت سفید با طعم آجیلی، یک گزینه عالی است. گرچه می‌توانید از آن برای پختن و پوره کردن هم استفاده کنید، اما به دلیل تغییر رنگ جذابش هنگام سرخ شدن، برای تولید چیپس و سیب زمینی سرخ شده در رستوران‌ها بسیار پرکاربرد است. تکه‌های کوچک آن را با روغن زیتون تفت دهید و سپس با پودر خردل، سیر، فلفل و نمک طعم‌دار کنید تا یک وعده غذایی خوشمزه داشته باشید.
۵. سیب‌زمینی ردبِلیس قرمز (Redbliss Red): کم‌نشاسته و مناسب سالاد
این واریته جذاب با پوست قرمز و گوشت سفیدرنگ، معمولاً قبل از رسیدن کامل برداشت می‌شود. سیب‌زمینی ردبِلیس دارای نشاسته کمی است و مقاومت خوبی در برابر پخت و جوشاندن زیاد دارد، به همین دلیل اغلب برای تهیه سالاد استفاده می‌شود. با خرد کردن آن به قطعات کوچک و پختن در ماهیتابه با روغن زیتون، آب سوپ مرغ و نمک، یک غذای خوش‌رنگ و خوش‌طعم خواهید داشت.
۶. سیب‌زمینی بنفش ویتلوته (Vitelotte): زیبایی و اصالت
سیب‌زمینی بنفش ویتلوته با قدمتی ۸۰۰ ساله، ریشه‌ای در پرو دارد، هرچند نامش فرانسوی است. امروزه بیشتر در فرانسه و انگلستان تولید می‌شود. این سیب‌زمینی کوچک تا متوسط با پوست صورتی پررنگ تا بنفش تیره و رگه‌های سفید در گوشت، ظاهر بسیار جذابی دارد. نکته مهم این است که رنگ خود را هنگام پختن از دست نمی‌دهد! از آن برای تهیه سوپ، پوره، چیپس و برشته کردن استفاده می‌شود.
۷. سیب‌زمینی پرپل مَجِستی (Purple Majesty): بمب آنتی‌اکسیدان
این سیب‌زمینی حاصل تحقیقات دانشگاه کلرادو برای تولید سیب‌زمینی سالم‌تر است. سیب‌زمینی پرپل مَجِستی با پوست و گوشت صورتی تیره، به دلیل داشتن آنتی‌اکسیدان‌های فراوان (چهار برابر بیشتر از سایر سیب‌زمینی‌ها) مشهور است. نشاسته کمی دارد و برای سرخ‌کردن و برشته‌کردن مناسب است. به خاطر داشته باشید که زمان نگهداری آن کوتاه است و باید پس از خرید، سریع مصرف شود.
۸. سیب‌زمینی فرنچ فینگرلینگ (French Fingerling): بافت کره‌ای و طعم آجیلی
سیب‌زمینی فرنچ فینگرلینگ که با نام روزوال (Roseval) نیز شناخته می‌شود، دارای پوست بنفش و اندازه‌های کوچک استوانه‌ای با نوک باریک شبیه انگشت است. گوشت آن سفید و گاهی با رگه‌های بنفش است. این سیب زمینی ایده‌آل برای جوشاندن، سرخ کردن و افزودن به انواع سوپ است. بافت کره‌ای و طعم آجیلی آن، تجربه‌ای منحصربه‌فرد از سیب‌زمینی را ارائه می‌دهد.
۹. سیب‌زمینی موز روسی (Russian Banana): حفظ شکل در سالاد
این سیب‌زمینی‌های کوچک و انگشتی که در قرن ۱۸ در حوزه بالتیک کشت می‌شدند، هیچ ربطی به موز ندارند! سیب‌زمینی موز روسی با پوست خاکی‌رنگ و گوشت زرد، پس از پخته شدن بافتی پفکی پیدا می‌کنند. این سیب‌زمینی‌ها در اروپا و آمریکا بسیار محبوب هستند و به دلیل حفظ شکل خود هنگام آب‌پز شدن، برای استفاده در انواع سالاد و همچنین بخارپز کردن و سرخ کردن، عالی هستند.
۱۰. سیب‌زمینی شیرین (Sweet Potato): سرشار از انرژی و طعم
سیب‌زمینی شیرین برای اولین بار در سال ۱۹۸۷ در لوئیزیانا آمریکا کشت شد و به سرعت مورد استقبال قرار گرفت. این سیب‌زمینی‌ها بزرگ، با پوست قرمز مایل به صورتی و گوشت نارنجی و سفت هستند. سیب زمینی شیرین برای پختن، برشته کردن و پوره‌کردن بسیار مناسب است. برای یک غذای خوشمزه، برش‌های ۲ سانتی‌متری از آن را با کره ذوب شده، نمک، فلفل و پودر سیر مخلوط کرده و به مدت ۴۵ دقیقه حرارت دهید.
۱۱. سیب‌زمینی جول یَمز (Jewel Yams): مناسب دسر و کیک
با وجود نامش، جول یمز نیز یکی از انواع سیب زمینی شیرین است. این سیب‌زمینی تخم‌مرغی بزرگ با پوست مسی و گوشت نارنجی، پس از پخته شدن رنگ خود را حفظ می‌کند. برای پختن، برشته کردن و خمیر کردن عالی است و حتی برای تهیه دسر و کیک نیز مناسب می‌باشد.
علاوه بر این انواع سیب زمینی که معرفی شدند، سیب‌زمینی‌های دیگری مثل سیب‌زمینی شیرین ژاپنی و Stokespurple (نوعی سیب‌زمینی بنفش) نیز وجود دارند که بسته به منطقه جغرافیایی و ذائقه افراد، به روش‌های مختلفی مصرف می‌شوند. دنیای سیب‌زمینی‌ها واقعاً گسترده و پر از شگفتی است!
