ضایعات روزانه یک میلیارد وعده غذا

اخبار سبز کشاورزی؛ ساکنان پنج قاره، در سال 2022 به‌طور روزانه افزون‌بر یک میلیارد وعده غذایی را به ضایعات تبدیل کردند. تخمین زده می‌شود که ارزش مالی این مقدار غذا بیش از یک هزار میلیارد دلار و وزن آن نیز بیش از یک میلیارد تُن است. براساس این گزارش، یک‌پنجم از غذای موجود دراختیار مصرف‌کنندگان در فروشگاه‌، رستوران‌ و خانه به ضایعات تبدیل می‌شود.

بیش‌ترین میزان ضایعات در خانواده‌ها اتفاق می‌افتد که در حدود 60درصد(631 میلیون تن) از آن را در سال 2022 در برمی‌گیرد. بخش خدمات تولید غذا و خرده‌فروش‌ها نیز به ترتیب 28 و 12درصد از موادغذایی را ضایع کردند. در این سال، به طور متوسط هر فردی 79 کیلوگرم از موادغذایی را به هدر داد.

براساس برآوردهای برنامه محیط‌زیست سازمان ملل (UNEP)، بین 8 تا 10درصد از گازهای گلخانه‌ای به علت همین ضایعات موادغذایی است؛ که پنج برابر گازهای گلخانه‌ای ناشی از پرورش مرغ در جهان است. این برآوردها نشان می‌دهد که سرانه ضایعات غذا در کشورهای مناطق گرمسیر جهان بیشتر از سایر نقاط سرد و معتدل است. عاملی چون گرمای بیشتر به دلیل طول گرمایی فصول و ماه‌های مربوطه موجب بروز چالش‌هایی در انبارداری، فرآوری، حمل و نقل و فروش موادغذایی سالم می‌شود که درنهایت به ضایع شدن مقادیر زیادی از موادغذایی می‌گردد.

مقایسه دیگری نیز بین تولید ضایعات غذایی در شهرنشینان و ساکنان روستاها به عمل آمده، چنانکه ضایع شدن این مواد در روستاها نسبت به شهرها کمتر است.

این گزارش توصیه می‌کند تا برنامه‌هایی برای کاهش ضایعات غذایی در شهرها به اجرا درآید. چهار کشور استرالیا، ژاپن، آمریکا، انگلستان و همچنین اعضای اتحادیه اروپا، برای کاهش ضایعات غذایی، تا سال 2030 برنامه‌هایی را در دستور کار قرار داده‌اند.

کشورهای دیگری چون برزیل و عربستان در پی اجرای برنامه‌هایی به این منظور هستند. برنامه‌های مذکور در ارتباط با طرح توسعه پایدار سازمان ملل است که در سال 2015 با عنوان«فقرزایی»، کاهش نابرابری‌ها و توسعه صلح تا سال 2030، در دستور کار قرار گرفت. برخی کشورها نظیر انگلستان و ژاپن، تغییراتی در سطح ملی به اجرا گذاشته‌اند. چنانکه کشور ژاپن پیش از آن و از سال 2008 تاکنون، توانست تا 31درصد از ضایعات غذایی را کاهش دهد.

در مجموع، مواد ارگانیکی و ازجمله ضایعات غذایی، عامل 58درصد از گازهای گلخانه‌ای هستند که روزانه در سرتاسر جهان به‌عنوان آشغال‌های شهری در اطراف مناطق مسکونی جمع‌آوری می‌شوند. گاز متان از آلاینده‌های ناپایداری است که از منابع مختلف رها شده و وارد اتمسفر زمین می‌شود. گاز متان مشابه با اکسیدکربن عمل کرده و موجب افزایش گرمایش زمین می‌شود. این گاز 28 برابر اکسیدکربن قادر به جذب گرما بوده و این‌گونه اتمسفر زمین را بیش از اندازه، گرم نگه‌می‌دارد. در حالی که گاز متان فقط در حدود 16درصد از گازهای آلاینده را تشکیل می‌دهد. اما عامل 30درصد از افزایش حرارت زمین است.

تجمع گازهای گلخانه‌ای در سال 2022 در اطراف زمین به میزان بی‌سابقه‌ای افزایش یافت و به‌نظر نمی‌رسد که تا سال‌ها، کاهشی در این روند رخ دهد.

کاهش آلاینده متان که اساساً از اراضی کشاورزی، دامداری‌ها و ضایعات ارگانیکی به‌وجود می‌آید، در کوتاه‌مدت اثر زیادی در گرم شدن زمین دارد، برخلاف اکسیدکربن، عمر کوتاهی(در حدود 10 سال) دارد، بنابراین کنترل تولید گاز متان می‌تواند در کاهش گرمای زمین موثر باشد.

به هر حال، ضایعات غذایی یک تراژدی جهانی است و میلیون‌ها انسان برخلاف این حجم عظیم از ضایع‌شدن موادغذایی، در گرسنگی به سر می‌برند. نه فقط چنین موضوعی یک عامل ضدتوسعه به‌ویژه در کشورهای فقیر است؛ بلکه اثرات مخربی بر اقلیم و طبیعت بر جا می‌گذارد. حال چنانچه تمامی کشورها بتوانند برنامه‌ها و تصمیماتی در کاهش ضایعات غذایی اتخاذ نمایند، ضمن صرفه‌جویی‌های اقتصادی کلان، به حفظ طبیعت و محیط‌زیست نیز کمک می‌کنند.