حال زمین خوب نیست

با نگاهی به اطراف، اراضی کشاورزی، دشت‌ها و مراتع، مناطق در حال کویری شدن، دریاچه‌ها و مرداب‌های خشک شده، جنگل‌های تخریب شده و آتش گرفته و بسیاری بلایای دیگر، متوجه می‌شویم که واقعا حال زمین خوب نیست،

اخبار سبز کشاورزی ؛ کره آبی رنگی که خانه و کاشانه صدها میلیارد جاندار است، اما خود دارد جانش را از دست می‌دهد.

از یونان و ترکیه تا کانادا و آمریکا، جنگل‌ها در حال شعله‌ور شدن هستند ساکنان این کره و در راس آن‌ها سرمایه‌داران، صنعتگران و سیاستمداران‌ حامی آن‌ها، به بهانه حفظ سرمایه، توسعه صنعتی، ایجاد اشتغال و تامین غذا، به بی‌رحمانه‌ترین اشکال ممکن زمین را رو به نابودی می‌برند.

در یک بررسی که اخیراً در نشریه Nature با نگرشی بر شرایط آب و هوایی، آلودگی هوا، آلودگی‌های ناشی از مواد شیمیایی از قبیل کودها و سموم کشاورزی، آلودگی آب‌های سطحی و زیرزمینی در بسیاری از عرصه‌های طبیعی و محیط زندگی انسان‌ها به عمل آمده، بر پایه معیارهای عدالت‌خواهانه به کشورهای آسیب‌رسان به محیط‌زیست و تمامیت کره‌زمین توصیه‌هایی شده تا مراقب نسل‌های آینده بشر و چگونگی زندگی آن‌ها باشند.

آنچه تاکنون بسیار به آن تکیه شده در مورد آلودگی هوا و اثرات آن بر زندگی انسان‌ها بوده، اما واقعیت آن است که خاک به‌عنوان تنها منبع تولیدکننده بیشترین میزان غذا نیز در خطر است.

خطر آلایندگی هوا شکل موضعی و منطقه‌ای دارد، در حالی که تغییرات اقلیمی، آن‌چنان که شاهد هستیم به صورت گسترده و در تمام سطوح، تقریبا تمام گروه‌های انسانی را تحت‌تاثیر قرار می‌دهد. مطالعات مذکور محل‌هایی با شدت مشکلات فراوان را در اروپای‌شرقی، آسیای‌جنوبی، خاورمیانه، بخش‌هایی از آفریقا، برزیل، مکزیک، چین و آمریکا شناسایی کرد.

هم‌اکنون در حدود دو سوم از ساکنان کره‌زمین در تامین آب‌شیرین مورد نیاز مشکل دارند که چنین موضوعی نه به‌صورت منطقه‌ای که امری جهانی است.

چنانچه کره زمین همانند یک انسان برای یک ویزیت سالانه نزد یک پزشک برود، قطعاً دکتر معالج به وی خواهد گفت که در بسیاری از سیستم‌های جسمی مریض است و این بیماری‌ها و عوارض می‌توانند ساکنان کنونی روی آن را به شدت تحت‌تاثیر قرار دهند. اما این موضوع تمام ماجرا نیست، چرا که در صورت انجام برخی از تغییرات ازقبیل مصرف‌نکردن ذغال‌سنگ، سوخت‌های فسیلی و گاز طبیعی و انجام عملیات بهینه‌سازی آب و خاک، در این بیماری‌ها نیز نشان‌های بهبودی به وجود خواهد آمد.

اما نکته مهم آن است که مسئولان جهان همچنان در مسیری اشتباه حرکت می‌کنند و تداوم این روش‌ها سیاره زمین را به مرزهای سقوطی برگشت‌ناپذیر نزدیک می‌کند.

برای درمان بیماری‌های کره زمین، دانشمندان در حدود 40 توصیه و مرزبندی را ارائه دادند، برای مقوله‌های زیست‌محیطی و هر آنچه که می‌تواند برای زندگی ساکنان زمین مضر باشد. توصیه‌هایی که می‌تواند یک حصار و دیوار ایمن به وجود آورد و مانع از بروز خطرات بیشتر در آینده گردد.

تفاوت عمده در مطالعات کنونی، کوشش محققان در نگاه به جزئیات و به صورت منطقه‌ای و نه در کلیت کره‌زمین است، ضمن آن که آن‌ها به نوعی رعایت عدالت را نیز در نظر گرفته‌اند، اولین بخش از این رعایت عدالت و بی‌طرفی در نظر گرفتن نسل‌های جوان و کهنسال، تفاوت‌های ملیتی و حتی نژادی است و مکرراً به وضعیت جوامع آسیب‌دیده می‌پردازد.

مسئله گرم شدن زمین یکی از آن مواردی است که در کنفرانس پاریس 2015 در مورد افزایش 5/1 درجه حرارت زمین توافق گردید که تاکنون به 1/1 درجه از آن مقدار رسیده و عوارض این افزایش گرما در گوشه و کنار جهان خود را با بروز طوفان‌ها و آتش‌سوزی در جنگل‌ها و گرم شدن اقیانوس‌ها خود را نشان داده است. آنچه در این تحقیق بر آن تکیه شده، نشان‌دادن اثرات همین یک درجه افزایش گرما است که صدمات جبران‌ناپذیر زیادی را به وجود آورده است و از این بابت میلیون‌ها انسان تحت اثرات جدی افزایش گرما قرار گرفته‌اند.

نکته مهمی که باید به آن اشاره کرد آن است که پایداری و رعایت عدالت بین انسان‌ها و محیط‌زیست از یکدیگر جدایی‌ناپذیر بوده و در صورتی که انسان‌ها بخواهند همچنان روی کره‌زمین به زندگی ادامه دهند؛ باید در مورد محیط‌زیست و آنچه که بر این سیاره زندگی می‌کنند؛ عدالت را رعایت نمایند.

ماهنامه دام و کشت و صنعت-شماره ۲۸۰- آبان ۱۴۰۲