نگاهی به عملکرد و راهبردهای جهاد کشاورزی استان تهران

عمل‌گرایی در کنار علم‌گرایی

به مناسبت هفته دولت (قسمت اول)

همه تصور می‌کنند، تهران فقط منطقه‌ای تجاری است و چون مرکز کشور است، از این بابت مسئولیت‌های سیاسی‌ـ اجتماعی زیاد و مهمی برعهده دارد و در سایر امور ضعیف و بی‌اهمیت است؛ اما این استان به لحاظ ظرفیت‌های اقتصادی و ازجمله ظرفیت‌های تولیدی، توانایی‌های زیادی دارد.

اخبار سبز کشاورزی : این توانایی‌ها البته شامل کشاورزی هم می‌شود؛ چنانکه این استان به‌ویژه در شهرستان‌های اقماری خویش ازجمله شهریار، مزارع و باغات کشاورزی زیادی دارد که محصولات متعددی در آن کشت و برداشت می شود و از این بایت یکی از مراکز مهم کشاورزی کشور به‌حساب می‌آید.

جمعیت ساکن 9 میلیون نفر که با جمعیت شناور و غیرساکن تهران به حدود 2 میلیون نفر می‌رسد، بازار بزرگ و عمیقی است که بسیاری از محصولات کشاورزی تولید شده در استان را می‌بلعد. از این بابت، کشاورزان و باغداران استان تهران برای فروش محصولات خود دچار نگرانی نمی‌شوند و محصول تولید شده بلافاصله در بازارهای استان تهران و به‌خصوص تهران بزرگ جذب و مصرف می‌شود.

برای آشنایی بیشتر با ظرفیت‌ها و توانمندی‌های کشاورزی استان تهران برخی از نکات مهم در پایان این مقدمه ذکر می‌شود:

جایگاه و سطح کشاورزی تهران

استان تهران دارای ۱۶ شهرستان و مساحتی بالغ‌بر ۱۳۸۴۱۰۰ هکتار، با حدود 8/0 درصد از اراضی کل کشور ۵۴۱۱۹ واحد بهره برداری را داراست. میزان اراضی دایر (زراعی و باغبانی) تحت کشت حدود ۱۹۰ هکتار و از این سطح میزان ۱۴۱ هزار هکتار مربوط به کشت محصولات زراعی و میزان 8/ 48 هکتار مربوط به کشت محصولات باغبانی استان است.

گلخانه‌های استان تهران ۲۶ درصد از سطح گلخانه‌های کشور را داراست، از لحاظ تولید ۵۰ درصد گل شاخه بریده (رتبه یک کشوری)، ۳۰ درصد تولید سبزی و صیفی (رتبه یک کشوری) و نیز ۲۵ درصد تولید قارچ خوراکی کشور (رتبه یک کشوری) را دارد. تولیدات باغبانی از لحاظ سطح رتبه ۲۰ و از لحاظ تولید رتبه ۳ کشوری را به خود اختصاص داده است.

این استان در تولید میوه‌های هسته‌دار رتبه یک کشوری که معادل6/ 12 درصد تولید کشور و از لحاظ تولید میوه‌های دانه‌دار رتبه ۴ و معادل ۸ درصد تولید کشوری را داراست. میزان تولید محصولات زراعی استان تهران حدود 7/ 2میلیون تن است.

عمده محصولات زراعی استان تهران شامل غلات (گندم و جو)، دانه‌های روغنی (کلزا، گلرنگ و کنجد)، سبزی و صیفی فضای باز (گوجه‌فرنگی، پیاز، سیب‌زمینی، سبزیجات برگی، محصولات جالیزی، ازقبیل طالبی، هندوانه، خربزه، کدو، خیار)، نباتات علوفه‌ای (یونجه، ارزن، شبدر، اسپرس، کینوا) و ذرت علوفه‌ای که از نظر میزان تولید تقریباً ۵۴ درصد تولید محصولات زراعی استان تهران را به خود اختصاص داده است.

استان تهران، جزو نخستین استان‌های کشور است که بهره‌وری کشاورزی در آن در بالاترین سطح کشور قرار دارد، آن هم در شرایطی که از یک میلیون و ۳۸۴ هزار هکتار اراضی کل استان تهران وجود دارد، حدود ۲۲۸ هزار هکتار اراضی دایر و بایر تنها ۱۹۰هزار هکتار تحت کشت محصولات زراعی و باغی قرار دارد و علی‌رغم داشتن ۱٫۳ درصد از اراضی کشاورزی بیش از ۵ درصد از محصولات کشاورزی کشور را تولید می‌کند و به‌طور متوسط میانگین تولید در واحد سطح ۲۷ تن در هکتار است.

استان تهران تولیدکننده حدود ۶٫۴ میلیون تن محصولات کشاورزی است که در تولید محصولات اساسی تخم‌مرغ، سبزی و صیفی گلخانه‌ای، گل‌های شاخه بریده، گیلاس، قارچ خوراکی، شیر خام، ماهیان زینتی، سیب درختی و ذرت علوفه‌ای حائز رتبه‌های برتر است.

استان تهران با ظرفیت‌های چشمگیر در حوزه کشاورزی و دامپروری به‌عنوان یکی از قطب‌های اصلی تولیدات در این زمینه محسوب می‌شود؛ به‌طوری که سالانه ۳میلیون و ۴ هزار تن محصولات زراعی، یک میلیون و ۶۳۵ هزار تن محصولات باغی (۷۵۰تن باغی و ۸۸۵ تن گلخانه‌ای)، ۴۲ هزار تن قارچ خوراکی، یک میلیارد و ۳۴۰ میلیون گل شاخه بریده در فضای گلخانه، بیش از یک میلیون و 669 هزار تن محصولات بخش دام، طیور و آبزیان و عسل، 39 میلیون قطعه ماهیان زینتی در استان تهران تولید می‌شود.

ریاست جهاد کشاورزی استان در دست متخصص

با این ظرفیت، روشن است که مدیریت سازمان جهاد کشاورزی استان تهران لازم است به فردی سپرده شود که به لحاظ کاری توانایی‌های علمی و عملی جایگاه خوبی داشته باشد، سعید پازوکی متولد گرمسار، فارغ‌التحصیل مقطع کارشناسی ارشد در کشاورزی با گرایش دامپروری (مدیریت پرورش طیور) که سوابق کاری متعدد و مرتبطی همچون معاون اشتغال و کارآفرینی دفتر حمایت از سرمایه‌گذاری، کارآفرینی و توسعه تجارت کشاورزی معاونت برنامه‌ریزی و اقتصادی وزارت جهاد کشاورزی، مدیرکل دفتر برنامه و بودجه سازمان امور عشایر ایران، مدیرکل دفتر برنامه و بودجه سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، مشاور و قائم مقام معاونت توسعه مدیریت و منابع انسانی سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، معاون توسعه مدیریت و منابع انسانی سازمان جهاد کشاورزی استان تهران، سرپرست سازمان جهاد کشاورزی استان تهران از بهمن ماه ۱۴۰۰ تا کنون دارد.

اهم اقدامات سازمان جهاد کشاورزی استان تهران در سال زراعی 1400 ـ 1401

اکنون حدود یک‌سال از فعالیت سیدجواد ساداتی‌نژاد و همکارانش در وزارت جهاد کشاورزی می‌گذرد، این یک‌سال البته فرصت مناسبی است تا در آن کارنامه کوتاه‌مدت این تیم جدید بررسی شود و راهبردهایی که برای فعالیت میان مدت و درازمدت کشاورزی تمهید شده، بازبینی شود.

سازمان جهاد کشاورزی استان در یک سال زراعی گذشته که به فصل برداشت امسال منتهی می‌شود، فعالیت‌های متعدی داشته که از این فعالیت‌ها دستاوردهایی نیز حاصل شده است. این فعالیت‌ها به شرح زیر است:

-۴۵۰۰ تن بذر گندم و جو ، ۱۸ تن بذر کلزا و ۳۵ هزار تن انواع کودهای شیمیایی یارانه‌دار در بین کشاورزان استان توزیع شده است.

-بیش از ۸۰ هزار هکتار از مزارع استان تهران در سال زراعی ۱۴۰۰-۱۴۰۱ به زیرکشت گندم، جو و کلزا رفته است و ۱۵ سایت طرح مزارع مشاهده مقایسه‌ای در سال جاری در سطح ۸ شهرستان اجرا شده است.

-اعطای تسهیلات به متقاضیان کشت گیاهان دارویی، گلخانه، مکانیزاسیون و حمایت از شرکت‌های دانش بنیان صورت پذیرفته.

-استان تهران برای چندمین سال متوالی در سال ۱۴۰۰ توانست براساس سهمیه ابلاغی وزارت جهاد کشاورزی رتبه نخست کشور را در توسعه سطح گلخانه‌ها به دست آورد.

-با توجه به اهداف ابلاغی وزارت متبوع در خصوص توسعه سطح گلخانه‌ها در سال گذشته ۱۵۹ درصد از اهداف پیش‌بینی شده محقق گردیده است (۲۵۴ هکتار گلخانه جدید) همچنین ۱۰۶ هکتار اصلاح و بازسازی گلخانه با ۱۱۱ درصد پیشرفت فیزیکی برابر هدف وزارتی محقق شده است و ۷۲۱ هزار تن محصولات باغی با ۱۰۰ درصد تحقق اهداف تعیین شده در استان تولید شده است.

-جذب ۱۰۰درصد اعتبارات بلاعوض جهت کشت، برداشت و تولید گیاهان دارویی در سطحی بالغ بر ۱۱۷ هکتار با تحقق ۱۴۶ درصد.

-در سال زراعی ۱۴۰۰-۱۴۰۱ علی‌رغم شرایط خشک‌سالی (کاهش ۳۸ درصد بارندگی نسبت به بلندمدت) و براساس گزارش اداره کل غله و خدمات بازرگانی استان تهران از میزان ۱۰۸۸۷۷ تن گندم خریداری شده، میزان سن زدگی بالای حد استاندارد، صفر بوده است؛ همچنین در سال جاری نیز ۱۰ درصد بیش از سال گذشته خرید تضمینی گندم انجام شده است.

-جمع کل مبارزه با سن غلات بالغ بر 000/105هکتار بوده است؛ مبارزه با ملخ‌های بومی در سطح استان به نحو مطلوب صورت گرفته، به‌طوری که از هر گونه خسارت به محصولات کشاورزی جلوگیری گردیده است و کل دیده‌بانی و مبارزه به ۳۳۴۸۰هکتار رسیده است.

-جذب ۲۳۷ فقره پرونده تسهیلاتی در زیربخش‌های مختلف تولیدی جمعاً به مبلغ ۱۷۱۹۸۱۹ میلیون ریال شامل:

1.از محل بند الف تبصره ۱۸ قانون بودجه به تعداد ۱۲ فقره به مبلغ ۵۷۰۳۲۷ میلیون ریال.

۲. از محل بند الف ماده ۵۲ قانون الحاق به تعداد ۵۱ فقره به مبلغ ۳۱۳۳۹۶ میلیون ریال.

٣. از محل نرخ ترجیحی بانک به تعداد ۲۲ فقره به مبلغ ۳۶۹۰۹۰ میلیون ریال.

۴. از محل تسهیلات مکانیزاسیون به تعداد ۱۴۴ فقره به مبلغ ۴۰۶۵۰۶ میلیون ریال.

۵. از محل کمک‌های فنی _ اعتباری به تعداد ۷ فقره به مبلغ ۵۰۵۰۰ میلیون ریال.

۶. از محل سرمایه در گردش خرید بذر گندم و جو به تعداد یک فقره به مبلغ ۱۰۰۰۰ میلیون ریال از دستاوردهای سازمان جهاد کشاورزی استان تهران بوده است.

-کسب رتبه دوم کشوری جذب تسهیلات بانکی توسط سازمان جهاد کشاورزی استان تهران.

-معرفی، بررسی و تصویب ۴۷ فقره پرونده متقاضیان اعتبارات بند الف تبصره ۱۸ قانون بودجه سال ۱۴۰۰ در کمیته استانی ذیل شورای برنامه ریزی استان جمعا به مبلغ 84/۲۳۴۲۱۷۹ میلیون ریال (شامل ۳۲ فقره پرونده در حوزه گلخانه و قارچ، ۹ فقره پرونده در حوزه پرورش گاو شیری و ۶ فقره در حوزه صنایع غذایی و تبدیلی و نیز معرفی ۴ فقره پرونده تسهیلات مشاغل خانگی (پشتیبان) جمعاً به مبلغ ۱۳۰۳۰ میلیون ریال).

-رصد و پایش ۴۶۰۲ رکورد توزیع نهاده‌های دامی از ابتدای سال جاری و انعکاس تخلفات شرکت‌های واردکننده نهاده‌های دامی به وزارت متبوع، رصد بازار محصولات کشاورزی و توزیع اقلام و کالاهای تنظیم بازار برنج، روغن، شکر، گوشت مرغ) در شبکه توزیع برای مصرف خانوار، صنف و صنعت و معرفی کارخانجات تولیدکننده شیر خشک جهت صادرات ۵۷۴۷ تن شیر خشک از ابتدای سال جاری تا کنون به وزارت متبوع.

-فعال‌سازی ۱۳ واحد غیرفعال مرغداری استان تهران و یک واحد یک میلیون قطعه‌ای مرغ فدک (مگافارم) در شهرستان ملارد.

-افتتاح دومین واحد بوقلمون مولد استان به ظرفیت ۲هزار قطعه در شهرستان دماوند و افزایش میزان جوجه ریزی در واحدهای مرغداری گوشتی استان.

-طرح اصلاح نژاد دام روستایی در قالب سه طرح اجرای پروژه تولید ترکیب ژنتیکی گوسفند پر بازده، اجرای پروژه‌های هسته‌های باز اصلاح نژادی و آمیخته‌گری گاو دو منظوره.

-آغاز به کار فاز نخست یک واحد غیرفعال دامی به ظرفیت ۵هزار راس پس از ۱۴ سال در استان تهران با پیگیری سازمان جهاد کشاورزی استان تهران در تیرماه سال ۱۴۰۱.

-موافقت با صدور ۵۵ فقره پرونده مجوز واحدهای پرورش دام سبک و سنگین؛ فعال سازی ۴۸ واحد نیز از واحدهای غیرفعال و نیمه فعال دام استان تهران که به چرخه تولید بازگشته است.

-انجام هویت‌گذاری و پلاک‌کوبی دام استان تهران بر روی ۷۴۱۴۷۱ راس دام سبک و ۳۸۶۳۰۳ راس دام سنگین و توزیع ۵۰۵۳۶۱ تن نهاده (۷۲ هزار تن سبوس گندم، ۱۳۹۱۶۱ تن جو، ۲۰۵۹۸۸ تن ذرت، ۸۸۲۱۲ تن کنجاله‌سویا) در یک‌سال اخیر در بین دامداران استان تهران.

-فعال‌سازی 5 مزرعه غیرفعال پروش آبزیان با تولید ۷۷ تن و اشتغال مستقیم ۱۱ نفر.