غیبت وزارت جهاد کشاورزی در جلسات کالابرگ الکترونیکی

تجربه ناکام توزیع هوشمند کالاهای اساسی

اخبار سبز کشاورزی : یکی از برنامه‌های وزیر جهاد کشاورزی برای مدیریت بازار کالاهای اساسی، توزیع هوشمند بود، طرحی که امید را برای توزیع عادلانه کالاهای اساسی و مدیریت بازار افزایش داده بود؛ اما روند انجام این برنامه‌ پس از گذشت 7 ماه با اما و اگرهای بسیاری روبه‌رو شده است.

وزیر جهاد کشاورزی سال گذشته با تاکید بر ضرورت استمرار اقدامات برای هوشمندسازی زنجیره تامین تا توزیع کالاهای اساسی گفته بود: روند هوشمندسازی توزیع کالاهای اساسی را رو به رشد است و تنوع ‌بخشی به اقلام کالاهای اساسی و گسترش دامنه توزیع این کالاها توسط بازرگام در شهرهای دیگر ضروری است.

اما سامانه بازرگام که اصلی‌ترین سامانه برای تامین کالاهای اساسی معرفی شده بود، امروز در این زمینه دیگر حرفی برای گفتن ندارد و به مارکتی برای کالاهای غیرضروری در سبد خانوار تبدیل شده است.

عدم نظارت بر این سامانه نارضایتی بالایی درپی داشته؛ به‌طوری که حتی پیش از اجرای قانون هدفمندی یارانه‌ها نیز دستاورد این سامانه افزایش میزان نارضایتی در میان مردم بود، در حالی که هیچ پاسخگوی مشخصی برای این آن وجود نداشت.

عرضه کالاهای اساسی در سامانه بازرگام متوقف شد

تبلیغات بی‌شمار توزیع هوشمند کالاهای اساسی در قالب تنها یک سامانه توسط مسئولان و رسانه‌ها سود بالایی برای صاحبان سایت بازرگام رقم زد، به‌طوری که به واسطه بالارفتن سئو این سایت (بهینه‌سازی وب سایت) اعتبار آن از چند میلیون تومان به چند میلیارد‌ افزایش یافته است.

برای مثال به گفته‌های مدیرعامل سازمان مرکزی تعاون روستایی کشور اشاره می‌شود که در آذر ماه سال گذشته و تقریباً در اوایل اجرای این طرح گفته بود: یکی از روش‌های هوشمندسازی فروش اینترنتی است که در این روش کالا کمتر از مدت زمان ۲۴ ساعت درب منزل تحویل داده می‌شود و بر این اساس هیچ گونه مبلغی هم بابت هزینه حمل دریافت نمی‌شود.

طرح توزیع هوشمند کالاهای اساسی در سامانه بازرگام‌ با نرخ مصوب به‌صورت مستمر و پیوسته همچنان ادامه دارد و همواره نقش رسانه‌ها در اطلاع‌رسانی بسیار حائز اهمیت است تا مردم با اطمینان خاطر و بدون پرداخت هزینه درب منزل کالا را تحویل بگیرند.

وی تاکید کرده بود: عرضه هوشمند اقلام اساسی به سبب کوتاه کردن دست واسطه‌ها و دلالان منجر به کاهش هزینه‌های مصرف کننده می‌شود. با عرضه هوشمند، دیگر قیمت محصولات چندین برابر بالاتر از قیمت تمام شده کارخانه به دست مشتری نمی‌رسد.

این در حالی بود که سایت بازرگام مرجع و مالک مشخصی ندارد و معلوم نیست صاحبان آن چگونه توانستند به چنین سطحی از اعتماد مدیران رده بالای کشور دست پیدا کنند که بی‌مهابا و‌ بدون تست توانایی و ظرفیت‌های سایت و همچنین راستی‌آزمایی عملکرد آن به‌صورت گسترده به مردم معرفی شوند.

عملکرد بازرگام در هاله‌ای از ابهام

اکنون مالکان بازرگام بدون اینکه بتوانند به اهداف مورد نظر وزیر جهاد کشاورزی در هوشمندسازی توزیع کالاهای اساسی و کسب رضایت مردم در اجرای این طرح دست یابند به سرمایه‌های کلانی رسیده‌اند‌ مضاف بر آن گزارش‌ها نشان می‌دهد در توزیع کالاهای اساسی توسط این سامانه تخلفات بسیاری رخ داده که دلیل آن تفاوت قیمت دولتی کالاهای اساسی مانند برنج و گوشت با بازار بوده است.

پس از چند ماه فعالیت سامانه بازرگام و دفاع مسئولان از شیوه عملکرد آن با افزایش میزان نارضایت‌های مردم و عدم پاسخگویی مسئولان سامانه بازرگام به مشکلات موجود عنوان نام سامانه بازرگام در سخنرانی‌ها محدود شد و با اجرای قانون هدفمندسازی یارانه‌ها با شیوه جدید‌ و بر پایه حذف یارانه و آزادسازی قیمت‌ها این سامانه کالاهای اساسی را ناموجود‌ و عرضه را متوقف کرد.

حال ضروری است با اجرای قانون هدفمندی یارانه‌ها گزارشی از عملکرد چندماهه‌ این سامانه به صورت شفاف اطلاع‌رسانی شود تا مردم از جزئیات نحوه انتخاب و معرفی این سامانه، همچنین نقش آن در اجرای طرح تنظیم بازار توسط وزارت جهاد کشاورزی، میزان موفقیت ایده توزیع کالاهای اساسی به‌صورت هوشمند همچنین سطح عایدی و درآمد مالکان سامانه بازرگام از چند ماه فعالیت ضعیف و ناکارآمد مطلع شوند.

تجربه ناموفق توزیع هوشمند کالاهای اساسی تکرار نشود

از سوی دیگر، یک ماه از واریز مبالغ جدید یارانه برای مردم در راستای اجرای قانون هدفمندی یارانه‌ها می‌گذرد در این مدت کالاهای اساسی با افزایش قیمت‌های چشم‌گیری مواجه شدند. این گرانی‌ها با توجه به وجود بحران غذا در دنیا به دنبال جنگ بین روسیه و اوکراین و همچنین کاهش ارزش پول ملی و افزایش قابل ملاحظه قاچاق معکوس کالا به نظر ضروری می‌رسید؛ اما کارشناسان اقتصادی بر جنبه‌های منفی یارانه نقدی تاکید دارند.

این امر مد نظر دولت نیز قرار گرفته است؛ به‌طوری که مقرر شده است پس از گذشت دو ماه از واریز اولین مبلغ یارانه جدید، تدابیری برای اختصاص این مبلغ یارانه به شکل کالا برگ‌ اتخاذ شود؛ اما گفته می‌شود کالا برگ‌ها کاغذی نخواهند بود و از فناوری اطلاعات و توزیع هوشمند برای اجرای این طرح استفاده می‌شود.

در این میان می‌بایست از عملکرد ناموفق توزیع هوشمند کالاهای اساسی وزارت جهاد کشاورزی بهره گرفته شود تا مردم بار دیگر متضرر نشوند و میزان تخلفات نیز کاهش یابد؛ اما نماینده مردم تهران در مجلس با بیان اینکه هرچند در حال حاضر دولت جلسات متعددی برای اجرای سازکار کالا برگ الکترونیکی برگزار می‌کند؛ اما شنیده شده وزارت جهاد کشاورزی در این جلسات شرکت نمی‌کند، گفته است: مجلس پیگیر اجرای سیاست کالا برگ است تا کالاها با قیمت مناسب به دست مردم برسد.

رضاخواه گفته است: وزارت جهاد کشاورزی خود را کنار کشیده و مطرح می‌کند، تنظیم بازار برعهده من نیست درحالی‌که براساس قانون و ضوابط این وزارتخانه نیز در این زمینه مسئول است.

این امر به معنای فراغت وزارت جهاد کشاورزی از وظایف تنظیم بازار و همچنین غفلت از تجربه ناکام این وزارتخانه در توزیع هوشمند کالاهای اساسی است که سبب هدر رفت زمان و بیت‌المال شده است.

حداقل هم‌اکنون باید این وزارتخانه با شرکت در جلسات تجربه ناموفق خود را به اشتراک بگذارد تا از دوباره کاری در زمینه تخصیص کالا به صورت هوشمند جلوگیری شود.

توزیع هوشمند کالاهای اساسی طرحی مطلوب برای مدیریت کالاهای اساسی و افزایش نظارت و سهولت در آن است که در اقدام پیشین وزارت جهاد کشاورزی به واسطه عدم برنامه ریزی مدون و شفافیت در اجرا طرح آن با شکست روبه رو شد اما کارشناسان معتقد هستند با پیشرفت فناوری اطلاعات با اجرای اصولی این طرح می‌توان گامی ارزشمند و بنیادی در مدیریت بازار کالاهای اساسی برداشت.