نقش تراریخته‌ها در پایداری تولید محصولات کشاورزی

اخبار سبز کشاورزی ؛ محصولات تراریخته با افزودن مقدار محصولات کشاورزی قابل برداشت، به روند تغذیه و تامین فیبر کمک بسیاری نموده و از سال 1996 تاکنون در حدود یک میلیارد تن انواع محصولات اضافی را به جهان بشریت عرضه کرده‌اند و کشاورزان تولیدکننده چنین محصولاتی با کاهش 17 درصدی اثرات مخرب اقلیمی، سهمی قابل توجه در حفظ محیط زیست نیز داشته‌اند.

یک تحقیق جهانی با تکیه و توجه بر عملیات کشت

محصولات تراریخته بین سال‌های 1996 تا 2020 (25 سال) و اثرات اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی آن‌ها در رابطه با کاهش مصرف آفت‌کش‌ها، به نتایج قابل توجهی دست یافته است.

با افزایش برداشت محصول به علت کنترل آفات، این تکنولوژی موجب کاهش زیرکشت بردن اراضی بیشتر گردیده است که این امر به نوبه خود توفیق قابل توجهی در تامین غذا برای جمعیت رو به رشد بدون از بین بردن منابع طبیعی و جنگل‌زدایی شده است. علاوه بر این، حفظ سکونت‌گاه‌های طبیعی جانوران و گیاهان و نیز مراقبت از ذخایر کربن زمین به نوبه خود از اهمیت بسیاری برخوردار است.

نقش تکنولوژی تراریخته در افزایش محصول

در وهله اول، تکنولوژی تراریخته‌ها موجب افزایش محصول از طریق کنترل آفات و علف‌های هرز می‌شود. بین سال‌های 1996 و 2020، استفاده‌کنندگان از تکنولوژی تراریخته‌ها موجب افزایش 7.17 درصدی از محصول ذرت در مقابل حشرات مقاوم به سموم آفت‎کش و 5.14 درصدی در تولید پنبه، نسبت به کشت‌های مرسوم و سنتی در جهان شده‌اند.

کشاورزان سویا کار نیز در آمریکای جنوبی با کشت بذور تراریخته سویا، 3.9 درصد محصول بیشتر نسبت به سال‌های گذشته برداشت کرده‌اند. در زمینه اثرات تراریخته‌ها در تولید محصول بیشتر موارد قابل توجهی مشاهده گردیده، چنانچه از سال 1996 به بعد، 330 میلیون تن سویا، 595 میلیون تن ذرت، 37 میلیون تن پنبه، 8.15 میلیون تن کانولا و 9.1 میلیون تن چغندرقند بیشتر تولید شده که ارقام قابل توجهی است.

چنین روندی به کشاورزان اجازه می‌دهد که بدون استفاده از اراضی بیشتر، محصول زیادتری تولید کنند، به عنوان مثال، اگر این کشاورزان در سال 2020 چنین تکنولوژی‌هایی را در اختیار نداشتند ناچار از به کار بردن 6.11 میلیون هکتار اراضی بیشتر برای تولید سویا، 5.8 میلیون هکتار برای تولید ذرت، 8.2 میلیون هکتار برای پنبه و نیم میلیون هکتار برای کشت همان مقدار کانولا بودند. این 4.23 میلیون هکتار به اندازه کل اراضی دو کشور فیلیپین و ویتنام است.

اثرات زیست محیطی

تکنولوژی محصولات تراریخته برای تولید چنین گیاهانی در عرصه مراقبت‌ها در زمان برداشت گیاهان موجب کاهش اثرات مخرب زیست محیطی نیز گردیده است. طی 25 سال از ظهور این تکنولوژی به یک کاهش مصرف 749 میلیون تنی از انواع سموم آفت‌کش و علف‌کش بر می‌خوریم که 2.7 درصد از مجموع سموم مصرف شده در کل اراضی کشاورزی جهانی است. می‌توان نتیجه گرفت که کاهش مصرف انواع سموم موجب تقلیل خسارات زیست محیطی گردیده و این در حالی است که 3.17 درصد بر میزان محصولات افزوده شده است.

از سوی دیگر این کاهش و مصرف سموم کشاورزی به پائین آوردن مقاوم شدن آفات و علف‌های هرز نسبت به سموم نیز کمک بسیار نموده و مبارزه با علف‌های هرز و آفات احتمالی دیگر را ساده‌‎تر می‌نماید، به عنوان مثال در مزارع پنبه 45 درصد و مزارع ذرت 30 درصد آفت‌کش کمتری مصرف شده است.

در مقوله مصرف علف‌کش‌ها نیز شرایط مشابهی اندازه‌گیری شده، چنانکه برای مزارع پنبه در حدود 40 درصد و پس از آن سویا با 26 درصد کاهش مصرف سموم علف‌کش مشاهده گردیده است. به عنوان مثال در اراضی تراریخته کشور آمریکا 322 میلیون کیلو کاهش مصرف سموم آفت‌کش دیده شده که معادل 43 درصد از کل مصرف این دسته از سموم است.

حال چندان جای تعجب ندارد که کشاورزان آمریکایی در سطح گسترده‌ای در این کشور مایل به استفاده از بذور تراریخته هستند، به گونه‌ای که در حال حاضر در حدود 80 درصد از چهارمحصول ذرت، سویا، پنبه و کلزا از انواع تراریخته آن‌ها کشت می‌شوند، چرا که تا قبل از عرضه تکنولوژی تراریخته‌ها، همین محصولات به شکل مرسوم کشت شده و مقادیر عظیمی از انواع سموم برای کنترل آفات و علف‌کش‌ها مصرف می‌گردید.

در کشورهای چین و هندوستان، انواع پنبه تراریخته مقاوم به حشرات بین سال‌های 1996 تا 2020 موجب یک کاهش 304 میلیون کیلویی از سموم در مزارع پنبه گردیده است.

مشکلات تراریخته‌ها

در رابطه با کشت محصولات تراریخته، مشکلاتی نیز وجود دارد که می‌توان آن‌ها را مدیریت نمود. اعتماد بیش از حد کشاورزان در استفاده از سموم علف‌کش گلایفوسیت در محصولات مقاوم، به ویژه در سال‌های اولیه معرفی تکنولوژی تراریخته‌ها موجب کمک به بروز مقاومت در علف‌های هرز گردیده است.

در نتیجه، کشاورزان مجبور شده‌اند که طی 20 سال گذشته برای مبارزه با علف‌های هرز از روش‌های تلفیقی استفاده نمایند که چنین تغییراتی موجب کاهش در میزان مصرف علف‌کش‌ها و اثرات سوء آن‌ها در محیط زیست شده است.

علاوه بر آن، میزان آلاینده کربن که همه ساله در خاک ذخیره می‌ماند می‌تواند ناشی از زیر و رو نکردن خاک به منزله روشی در مبارزه با علف‌های هرز به شمار آید. سخن آخر آن که بر خلاف اظهارات مخالفان محصولات تراریخته، تاکنون هیچ عارضه یا بیماری ناشی از مصرف آن‌ها در انسان یا حیوانات مشاهده نشده است.

ماهنامه دام و کشت و صنعت - شماره ۲۶۹ - آذر ۱۴۰۱