تبدیل ضایعات غذایی به خوراک دام

مزرعه سبز : پرورش و تکثیر لارو مگس سیاه(Black Soldier Fly)، یکی از روش‌های سودآور به‌منظور تبدیل ضایعات غذایی به مواد غنی از پروتئین برای سایر دام‌ها است. این روش از تولید، موجب پایداری در ایجاد منابع و کمک به کاهش گازهای زیانبار گلخانه‌ای از محل‌های انباشت ضایعات است.

این نوع مگس‌ها به دلیل نداشتن دهان، غذای چندانی نمی‌خورند بلکه لاروهای آن‌ها قادر به خوردن موادغذایی هستند. این مگس‌های خجالتی ترجیح می‌دهند که دور از مناطق شهری زندگی کنند و از نظر شکل مانند زنبورها هستند.

کشت یا پرورش مگس سیاه در واقع پرورش لاروهای آن روی ضایعات غذایی و استفاده از این لاروها به‌عنوان یک منبع غنی پروتئینی است، اگر چه ممکن است ظاهری ناخوشایند و چندش‌آور داشته باشند.

مگس، منبع پایدار تولید غذای دام

لاروهای این مگس می‌توانند به‌منزله یک منبع پایدار غذای دام به شمار آیند، آن هم در شرایطی که سایر منابع و نهاده‌های غذایی دام چندان شرایط پایداری ندارند.

زمانی که در مورد مگس‌ها حرف زده می‌شود، معمولا حشراتی مزاحم که موجب انتقال برخی از بیماری‌ها و میکروب‌ها می‌شوند، در ذهن مجسم می‌شود، اما این تفکر می‌تواند اصلاح گردد.

مگس‌های Black Soldier Fly متفاوتند. آنها دهان برای غذا خوردن ندارند. پس از جفتگیری، تخمگذاری کرده و دنبال کار خود می‌روند. فقط لاروهای آن‌ها قادر به خوردن غذا بوده و فرمون‌هایی از خود متصاعد می‌کنند که موجب فرار و راندن مگس‌های خانگی می‌شود. مگس‌های خانگی معمولی از گونه‌های آفت به‌شمار می‌آیند، چرا که از محل‌های آلوده به میکروب به روی موادغذایی و مکان‌های زندگی آدم‌ها پرواز کرده و عامل انتقال بیماری‌ها هستند.

مگس‌های Black Soldier Fly بیشتر شبیه زنبورها هستند و دور از مناطق شهری زندگی می‌کنند. لارو این مگس‌ها بازیافت موادغذایی ضایعاتی، امکان تولید غذا برای مرغ، ماهی‌ها و سایر دام‌ها را فراهم می‌کنند. به‌دلیل گسترش شهرنشینی و تولید ضایعات زیادی که بیشتر در اطراف شهرها انباشته شده و محیط‌زیست را آلوده می‌کنند. لارو این مگس‌ها ضمن خوردن و تجزیه این مواد، خود منبع قابل‌توجهی از غذا برای سایر دام‌ها هستند.

نقش مگس‌های سیاه

در شهرهای بزرگ، روزانه صدها هزار تن انواع پسماند غذایی تولید که زمینه و عاملی برای آلودگی محیط‌زیست، آب‌های زیرزمینی و رهاسازی گازهای گلخانه‌ای و … هستند. اگر بخش اندکی از آن‌ها به کود آلی یا کمپوست تبدیل می‌شود، اما مقادیر عظیمی از آن در طبیعت رها می‌‌گردند. در این شرایط مگس‌های سیاه وارد ماجرا شده و با تخمگذاری روی ضایعات، موجب می‌شوند که مقداری از این ضایعات توسط لاروها مصرف شود و این چرخه همچنان ادامه دارد. این جا است که باید به نقش مگس‌های سیاه توجه کرد، چرا که آنها فرصت مناسبی برای بازیافت ضایعات غذایی به‌وجود می‌آورند.

حال می‌توانیم به‌جای دور ریختن این ضایعات، آنها را به مواد پروتئینی با ارزش تبدیل کنیم و دوباره به شکل موادغذایی وارد چرخة تغذیه نماییم.

کاهش تولید گازهای گلخانه‌ای

با انجام چنین پروسه‌ای، مقدار اندکی گازهای گلخانه‌ای تولید و فشار کمتری بر سیستم دفع زباله و ضایعات شهر وارد می‌شود و به سرعت آن مقدار از مواد غذایی که به ظاهر از بین رفته‌اند، دوباره به چرخه تولید برمی‌گردند.

پرورش لاروهای مگس سیاه به تولید پایدار چرخه مواد غذایی داخلی و محلی کمک بسیار کرده و کشور را از واردات برخی نهاده‌ها برای تغذیه دام‌ها بی‌نیاز می‌کند. پودر ماهی به‌عنوان یک منبع غذایی برای سایر انواع ماهی پرورشی، همیشه با چالش‌هایی مواجه بوده و در واردات آنها ناپایداری همیشگی وجود دارد. اکثرا با صید ماهی از دریاها و اقیانوس‌ها، برای ماهیان پرورشی غذا تهیه می‌کنیم و معمولا به‌ازای پرورش یک ماهی، 1/1 ماهی از دریاها صید می‌شود که خسارت جبران‌ناپذیری به جمعیت آنها وارد می‌گردد.

صید یک ماهی برای پرورش یک ماهی دیگر یک اقدام «ضد تولید» است. لاروهای مگس سیاه می‌توانند یک غذای طبیعی برای مرغ‌ها و ماهی‌ها باشند، ضمن آن که برای سایر دام‌ها و حیوانات نیز قابل استفاده است.

روش پرورش و تولید

برای این کار به فضای زیادی نیاز نیست و حتی می‌توان در اندازه‌های کوچک این کار را انجام داد. برای این کار می‌توان از فضاهای غیرقابل استفاده نظیر انبار، محل‌های انباشت ضایعات، سایه‌بان و … استفاده کرد و با مبلغ کمی کار را شروع کرد، اما باید در آغاز آموزش‌های لازم را کسب نمود.
باید در ابتدا روش رفتار مگس‌ها، علائق آنها، عواملی که آنها را وادار به تخمگذاری می‌کند، محل‌های تخمگذاری و موادغذایی برای پرورش لاروها را آموخت. در صورت شروع به کار و کسب تجربه، این کار رونق خواهد گرفت.

ماهنامه دام و کشت و صنعت- شماره ۲۶۱ - اسفند ۱۴۰۰