دانشگاه مبدأ تولید دانش بنیان و اشتغال آفرین است
اخبار سبز کشاورزی: با آغاز سال جدید رهبر معظم جمهوری اسلامی ایران با مرور فراز و نشیب های سال گذشته با عنوان کردن شعاری راهنما، مسیری جدیدی را برای مسئولان و مردم ایران نشان می‌دهد تا با تمرکز بر آن شعار، زمینه برای تحقق توسعه فراهم شده و چالش های موجود و پیش روی کشور رفع شوند.
در این راستا، با تدبیر ایشان سال 1401 با عنوان سال «تولید، دانش بنیان و اشتغال آفرین» نام‌گذاری شده است که تمرکز بر آن می‌تواند حلال بسیاری از مشکلات کشور در بخش های مختلف به‌ویژه حوزه اقتصادی باشد.
در گفتگو و تحلیل‌های انجام شده در زمینه شعار سال بر ارائه تسهیلات به شرکت‌های دانش بنیان برای افزایش تولید و یا تخصیص امکانات از جمله زمین و امثالهم بسیار تاکید شده، اما در این میان مسئله اصلی مورد غفلت قرار گرفته است.
واحدهای R&D یا تحقیق و توسعه در تولید دانش بنیان دارای اهمیت بالایی هستند که در کشور در حال توسعه ایران در حد حرف باقی مانده و به‌صورت عام در بخش خصوصی و دولتی به یک جزء اصلی تبدیل نشده‌اند.
واحدهای تحقیق و توسعه یکی از حوزه‌های مهم در بقاء سودآوری، تولید و اشتغال زایی به شمار می‌آیند که یکی از فعالیت‌های مهم آنها انجام تحقیق با رویکردهای نوآوری در تولید و کیفیت است و برای اجرای این اصل بهترین گزینه همکاری و مشارکت با مراکز علمی و دانشگاهی است.
بنیان دانش در دانشگاه‌ها است و تحقیقات مشارکتی یک اصل در کشور های توسعه یافته است اما در ایران ناگفته وضعیت این بخش مشخص است؛ به‌طوریکه بخش های مختلف اقتصادی مسیر خود را طی می‌کنند و دانشگاه نیز بر تولید صرف مقاله متمرکز شده است، در حالی که بسیاری از تحقیقات صورت گرفته در قفسه‌های کتاب خانه ها خاک می‌خورند و هیچ‌گاه قابلیت تجاری سازی پیدا نکرده و نمی‌توانند برای کشور تولید ثروت و اشتغالزایی در پی داشته باشند.
مسئله اصلی عدم توفیق در تولید دانش بنیان و اشتغال آفرین در کشور با وجود بیش از 5 هزار شرکت دانش بنیان ثبت شده، دیدگاه مدیریتی کلان در سطح کشور است که می‌بایست مورد توجه و بازنگری قرار گیرد. یکی از مصادیق این چالش را می توان با تاملی در آمار به اثبات رساند.
بر اساس اعلام پایگاه اسکوپوس به عنوان بزرگ‌ترین بانک اطلاعاتی «چکیده» و «استناد» متون در دنیا، ایران در تولید مقالات علمی در سطح جهان رتبه 15 را به خود اختصاص داده است.
این رتبه بیانگر توان بالای تولید علم در ایران در سطح جهان است، اما در مقابل رتبه ایران در زمینه تولید ثروت از علم 95 گزارش شده که بیانگر فاصله‌ای بزرگ بین تولید علم و تولید ثروت از علم در کشور است.
این در حالی است که ایران به دلایل بسیاری از جمله نیروی انسانی جوان و تحصیلکرده همچنین برخورداری از منابع و همچنین تهدیدات خارجی مانند تحریم‌ها نیاز مبرم و ضروری به تولیدات علمی دارد که قابلیت اشتغالزایی داشته و برای تولید دارای مزیت باشند.
تجربه محدود شرکت‌های دانش‌بنیان در ایران نشان می‌دهد در صورت ورود دانشگاه به بازار و حضور و مشارکت تولید کننده و سرمایه گذار در دانشگاه می تواند ضامن تسریع توسعه و درآمدزایی برای کشور باشد موضوع مهمی که مد نظر مقام معظم رهبری نیز قرار گرفته است.
تولید دانش بنیان اشتغال آفرین یک اصل اساسی در توسعه همه جانبه کشور است، اما این شعار در کشورهای توسعه یافته عملیاتی شده است و تولید دانش بنیان به یک اصل دائمی مانند عرضه و تقاضا در اقتصاد تبدیل است؛ در حالی که در ایران با تمرکز بر این شعار بایست راهکاری برای اتصال دانشگاه و تحقیقات با تجارت و اشتغالزایی پیدا کرده و دانشگاه‌ها را از انزوای فعلی خارج کرد این امر می تواند راهکاری برای تحقق شعار تولید دانش بنیان و اشتغال آفرین به عنوان یک محور توسعه برای کشور باشد.
فاطمه امیری
