میوه عید؛ اضافه پرداخت 600 میلیارد تومانی به جیب چه کسی رفت؟

مزرعه سبز : ظاهر خبر جذاب و تحسین برانگیز است؛ « سازمان تعاون روستایی از هم‌اکنون به فکر میوه شب عید است و برای خرید سیب و پرتقال روزهای پایانی سال جاری و روزهای آغاز سال آینده اقدام کرده است».

خبرهای غیررسمی نشان می‌دهد که تعاون روستایی میوه‌‎هایی را با قیمت بالا خریده است؛ چنان‌که این قیمت در مورد سیب به کیلویی 12 تا 13 هزار تومان و برای پرتقال به کیلویی 14 تا 14 هزار و 500 تومان می‌رسد؛ این در حالی است که قیمت سیب در بازار مرکزی میوه و تره‌بار به حدود 9 و قیمت پرتقال به حدود 10 هزار تومان می‌رسد. این قیمت اگرچه در بازار مرکزی میوه و تره‌بار تهران به چشم می‌خورد؛ ولی در شهرستان‌ها و به عبارت بهتر، در مراکز استان‌ها اگر قیمت پایین‌تر از تهران نباشد، بالاتر نیست.

تازه این قیمت در بازار مرکزی میوه و تره‌بار است که در آن هزینه‌هایی مانند حمل و نقل، کرایه انبارداری سردخانه و سود فروشنده بازار میوه و تره‌بار هم لحاظ شده است. دلالان میوه می‌گویند اگر قرار باشد میوه‌های سیب و پرتقال به طور مستقیم از باغدار خریده شود، قیمت‌ها برای هر دو میوه چیزی حدود پنج تا هفت هزار تومان به ازای هر کیلوگرم است و چون تعاون روستایی میوه را به‌طور مستقیم از باغدار خریداری می‌کند گمان می‌رود که قیمت واقعی خریداری شده نصف قیمت اظهار شده باشد.

این همه در حالی اتفاق می‌افتد که هنوز قیمت خرید میوه شب عید از سوی شورای تعیین قیمت خرید تضمینی محصولات کشاورزی اعلام نشده و اعضای این شورا می‌گویند هنوز برای تعیین قیمت خرید میوه شب عید جلسه‌ای برگزار نشده است.

البته اعضای این شورای می‌گویند چون هنوز قیمت خرید از سوی این شورا تعیین نشده، هرگونه خریدی غیرقانونی، قابل پیگری قانونی و بازخواست است؛ اما با این حال سازمان تعاون روستایی میوه‌های شب عید را با قیمت‌هایی تا دو برابر قیمت متعارف از باغدار خریده و ظاهراً منتظر روال اداری و تصمیم‌گیری شورای تعیین قیمت خرید تضمینی محصولات کشاورزی نمانده است.

اعضای این شورا هم اگرچه مواضع تند و محکمی گرفته و با این اقدام سازمان تعاون روستایی مخالفت جدی کرده‌اند؛ اما تاکنون هیچ کاری انجام نداده و به خرید مذکور مهر تأیید زده‌اند.

بررسی‌ها نشان می‌دهد با توجه به حجم خرید انجام شده، (حدود 50 هزار تن برای هر میوه) در این خرید قریب به 600 میلیارد تومان اضافه پرداخت صورت گرفته است. در این صورت و اگر خبر منتشره درباره خرید سیب و پرتقال با قیمت‌های تا دو برابر قیمت متعارف انجام شده باشد، پرسش این است که این اضافه پرداخت به جیب چه کسانی می‌رود؟ بعید به نظر می‌رسد که از این 600 میلیارد تومان سهمی به روستاییان و کشاورزان رسیده باشد؛ به همین دلیل از مجموعه دریافت کنندگان رانت اضافه پرداخت کشاورزان حذف می‌شود. در این صورت نام دو گروه باقی می‌ماند دلالان که در واقع کارگزاران و معامله‌گران سازمان تعاون روستایی هستند و کارکنان دست‌اندرکار خرید میوه شب عید در سازمان مرکزی تعاون روستایی.

در واقع رانت بزرگی پدید آمده که فساد بزرگ‌تری ایجاد کرده است. بدگمانی نسبت به واقعیت داشتن این فساد بزرگ آن‌جا قوت می‌گیرد که هنوز و پس از گذشت تقریباً یک هفته از وقوع این خرید و رسانه‌ای شدن اضافه پرداخت مربوط به آن هنوز هیچ مقامی نه در سازمان تعاون روستایی و نه در وزارت جهاد کشاورزی در این باره اظهارنظر و یا اعلام موضوع نکرده و اصل خبر را تایید و تکذیب نکرده‌اند؛ در این صورت احتمال این‌که اصل خبر صحت داشته باشد و اقعاً سوء استفاده 600 میلیارد تومانی از جیب بیت‌المال و مردم صورت گرفته باشد تقویت شده است.

در این باره ممکن است گفته شود که در نهایت قیمت فروش به مردم بالاتر از قیمت خرید است و زیانی به سازمان تعاون روستایی وارد نمی‌شود؛ اما اگر این معامله سود داشته باشد، آیا سود آن باید نصیب دلالان و کارکنان سازمان شود یا نصیب خزانه دولت؟ علاوه‌بر این اگر قیمت خرید با قیمتی پایین‌تر صورت گرفته بود، آیا قیمت سیب و پرتقال شب عید کاهش نمی‌یافت و سود قیمت ارزان‌تر به جیب شهروندان واریز نمی‌شد؟

خوب است رئیس سازمان تعاون روستایی و وزیر جهاد کشاورزی در رسانه‌ها حاضر شوند و به ابهاماتی که در این باره پدید آمده و سوال‌های که ذهن شهروندان را به خود مشغول کرده است، پاسخ دهند و در صورت لزوم با فسادی که احتمالا پدید آمده، مقابله کنند.

نادر کریمی جونی ـ کارشناس اقتصاد کشاورزی