بستری واقع بینانه برای مذاکرات ایران و آمریکا

در تمام دنیا، شاید نتانیاهو تنها کسی باشد که بیشترین نگرانی از حصول توافق و مذاکرات میان ایران و آمریکا را دارد.

اخبار سبز کشاورزی؛ حتی سناتوهای تندرو مانند لیندسی گراهام که معتقدند نمی‌توان از طریق مناسبات دیپلماتیک با ایران به نقطه امیدوار کننده‌ای رسید هم به اندازه نتانیاهو از اینکه میان ایالات متحده و ایران گفتگوهایی شکل خواهد گرفت و ممکن است این گفتگوها به نتیجه‌های مرضی الطرفین برسد، نگران و ناامید نیستند.

او در ویدیویی که سه‌شنبه، دیروز، منتشر شد، پس از اعلام ناگهانی دونالد ترامپ، درباره آغاز مذاکرات مستقیم با تهران در خصوص برنامه هسته‌ای ایران، اعلام کرد که اگر مذاکرات طولانی شود، گزینه نظامی «اجتناب‌ناپذیر» خواهد بود.

این موضع نتانیاهو به ویژه به خاطر اختلاف نظر اساسی او با رئیس جمهور آمریکاست؛ در حالی که آمریکا اجازه فعالیت‌های صلح آمیز هسته‌ای در حوزه‌های پزشکی و برق را به ایران می‌دهد، نتانیاهو به کمتر از برچیدن کل صنعت هسته ای ایران و منفجر کردن تاسیسات هسته‌ای ایران – همان گونه که در مورد لیبی اجرا شد – قانع نیست.

وی در این ویدیو تصریح کرد: «ما با ترامپ موافقیم که ایران نباید به سلاح هسته‌ای دست یابد» و افزود: «این می‌تواند از طریق یک توافق که به نظارت آمریکا بر تخریب تاسیسات هسته‌ای ایران منجر شود، محقق گردد. این امر می‌تواند خوب باشد، اما گزینه دوم، در صورتی که ایران در مذاکرات تعلل کند، گزینه نظامی خواهد بود.»

اما در همین باره جروزالم پست، روزنامه چپ‌گرای اسرائیلی امروز نوشت: ترامپ به نتانیاهو گفت ایران می‌تواند تاسیسات اتمی غیرنظامی خود مانند راکتور بوشهر را حفظ کند؛ او قولی برای پذیرش مدل لیبی نداد. این اختلاف مهم‌ترین چیزی است که باعث دل‌مشغولی نخست وزیر رژیم صهیونیستی شده؛ چراکه او در صورت انجام این توافق با معاهده‌ای تقریبا شبیه برجام مواجه خواهد شد که توانایی اتمی ایران را حفظ می‌کند و امکان حمله نظامی به آن را تا مدت‌های زیاد قابل پیش‌بینی، ناممکن می‌سازد. البته کسی که مامور انجام این گفتگوها شده، استیو ویتکاف، دیپلمات بلندپایه و نزدیک به ترامپ است که دولت فعلی از توانایی او در به ثمر نشاندن برخی گفتگوها مانند گفتگو با روسیه، لبنان و یمن استفاده کرده است و به همین دلیل گمان می‌رود که وی تجربه مناسبی برای انجام این گفتگوها داشته باشد.

البته از هم اکنون طرف آمریکایی عنوان این گفتگو ها را از مذاکره به ارزیابی تغییر داده و باعث شده تا نشست شنبه آینده در مسقط از یک دیدار رسمی به یک ملاقات برای گمانه‌زنی و پیشنهاد دهی در مورد محورهای گفتگو تغییر کند.

در این باره تمی بروس، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا، دیروز سه شنبه اعلام کرد: دیداری میان نمایندگان ایالات متحده و جمهوری اسلامی ایران، شنبه در عمان برگزار خواهد شد، اما این دیدار در قالب یک مذاکره رسمی نخواهد بود.

بروس گفت: «این نشست صرفا با هدف ارزیابی این است که چه چیزی ممکن است، نه شروع یک روند مذاکره رسمی.»

با این همه خوشبینی قابل درکی بر این گفتگوها حتی پیش از آغاز آن وجود دارد و مثلا آکسیوس سایت نزدیک به دولت آمریکا تاکید کرده است: ویتکاف و ونس معتقدند توافق با ایران ممکن و ارجح است.

این پایگاه خبری همچنین نوشته است: تاکنون تنها رایزنی‌ها و گفت‌وگوهایی درباره نحوه انجام مذاکرات میان طرفین انجام شده که به نظر می‌رسد هنوز به راه‌حلی منتهی نشده است.

اکسیوس به نقل از یک از مقام‌ آمریکایی که از او نام نبرد، نوشت: این مراودات بیشتر "مذاکره درباره قالب مذاکرات" بوده است؛ آمریکا کارآمدی را در اولویت قرار داده و ایرانی‌ها خواهان مذاکرات غیرمستقیم و آهسته هستند تا امکان اعتمادسازی و ارزیابی هدف نهایی آمریکا را داشته باشند.

در مجموع چنین به نظر می‌رسد که دست‌کم درمورد گفتگوهایی که قرار است از شنبه آینده در مسقط برگزار شود نمی‌توان این نخستین ارتباط میان ایران و آمریکا در دولت ترامپ را از پیش شکست خورده دانست و بلکه امیدواری‌هایی وجود دارد که این گفتگوها در بستری واقع بینانه به پیش برود.

به همین دلیل است که پس از اعلام شروع مذاکرات تمام بازارهای پولی و مالی ایران، واکنش مثبت و امیدوارکننده نشان داده‌اند.