امیدواری به مذاکرات ایران و آمریکا در عمان/ تندروها و مخالفان نگران

مخالفت با مذاکرات ایران و آمریکا فقط به تندروهای داخل محدود نمی‌شود بلکه بسیاری از مخالفان در خارج منتظر بودند تنش‌های ایران و آمریکا به نقطه جوش برسد و پس از آن وارد فاز نظامی بشود و در نهایت حمله نظامی به ایران صورت گیرد.

اخبار سبز کشاورزی؛ در حالی که دو طرف ایرانی و آمریکایی مذاکرات شنبه گذشته را مثبت، امیدوار کننده و سازنده ارزیابی و اعلام کرده‌اند که در دور بعدی که شنبه آینده در عمان برگزار خواهد شد محور و مسیر مذاکرات تعیین خواهد شد، تندروهای ایرانی که اظهاراتشان از جمله در روزنامه کیهان منتشر می‌شود یا در موضع‌گیری‌هایی که نمایندگان دلواپس امروز یکشنبه از تریبون‌های مختلف و در صدر آن از مجلس شورای اسلامی شنیده شد، درباره بی‌نتیجه بودن مذاکرات صحبت‌های تندی اظهار کرده و از دولت خواسته‌اند تا میز مذاکره را ترک کند و شهروندان ایرانی را معطل مذاکرات بی‌نتیجه نکند.

البته مخالفت با مذاکره میان ایران و آمریکا فقط به تندروهای داخل و دلواپسان محدود نمی‌شود، بلکه بسیاری از مخالفان جمهوری اسلامی ایران در خارج از کشور منتظر بودند با به قدرت رسیدن ترامپ تنش‌ها میان ایران و ایالات متحده به نقطه جوش برسد و پس از آن وارد فاز نظامی بشود و در نهایت حمله نظامی به ایران صورت گیرد.

این مخالفان امیدوار بودند این فرایند به تزلزل یا از آن هم شدیدتر، سقوط نظام جمهوری اسلامی در ایران بینجامد. اما مذاکره میان آمریکا و ایران و تداوم امیدوار کننده آن، احتمالاً بدترین خبری بود که می‌توان به این مخالفان، دلواپسان داخلی و اعضای کابینه نتانیاهو در اسرائیل داد.

با تداوم این مذاکره و حصول نتیجه مرضی الطرفین در پایان آن، نه فقط بقای حکومت جمهوری اسلامی ایران بلکه توان هسته‌ای ایران را نیز حفظ خواهد شد؛ در ازای اینکه تهران تضمین دهد که به سوی ساخت سلاح هسته‌ای نخواهد رفت، نه فقط فعالیت‌های هسته‌ای‌اش ادامه خواهد یافت، بلکه از همکاری اقتصادی و تجاری با ایالات متحده نیز بهره‌مند خواهد شد.

در عین حال روشن است که شرایط لیبی در مورد ایران هیچ گاه به وقوع نخواهد پیوست؛ چراکه در این مورد حفظ اصل فعالیت‌های هسته‌ای و برخی توانایی‌ها از جمله غنی سازی در سطح محدود سه و نیم درصد برای ایران، احتمالاً در این توافق مورد تایید دو طرف قرار خواهد گرفت و تهران می‌تواند تجهیزات تاسیسات هسته‌ای خود را حفظ کندم.

در عین حال اگرچه هنوز پیشرفت قابل توجهی در این مذاکرات رخ نداده است اما برای درک پیشرفتی که در کل ماجرا به وقوع پیوسته باید داستان را از ابتدا قرائت کرد؛ در ابتدای به قدرت رسیدن، دونالد ترامپ حکمی را امضا کرد که از ایران می‌خواست به دستورهای مختلفی در مورد فعالیت‌های هسته‌ای، فعالیت‌های منطقه‌ای و حمایت از گروه‌های نیابتی و اقدامات موشکی تمکین کند.

این حکم همچنین تحریم‌های سختگیرانه و فلج کننده‌ای علیه ایران اعمال می‌کرد. در این صورت ایران به یک کشور معمولی در منطقه خاورمیانه تبدیل می‌شد در این اظهارات ترامپ تصریح کرد که مهم‌ترین پاداش ایران در صورت اجرای این دستورها در امان ماندن از حملات آمریکا و اسرائیل خواهد بود.

در مقابل ایران نیز به طور مطلق مذاکره و مصالحه با ایالات متحده را مردود شمرد و مقامات گوناگون که در صدر آن مقام معظم رهبری قرار داشت با لحنی تند بی‌اعتمادی خود به ایالات متحده و هیئت حاکمه آن را ابراز و آمادگی خود را برای جنگ با آمریکا و اسرائیل اعلام کردند.

تا اینجای کار مناسبات تهران واشنگتن به سوی وقوع جنگ گام برمی‌داشت و در پایتخت‌های اروپایی و تل‌آویو، مخالفان جمهوری اسلامی ایران پایکوبی می‌کردند و بر آتش منازعه می‌دمیدند تا این آتش شعله ور و به جنگ تبدیل شود.

اما در مقابل کوتاه آمدن ایالات متحده از خواست‌های خویش ایران نیز از شدت رفتار تهاجمی خود کاست و مناسبات وارد ریل مذاکره شد.

در واقع ترامپ تمام خواست‌های خود را به خویشتن داری ایران در قبال ساخت سلاح هسته‌ای تقلیل داد و از ایران خواست در ازای تضمین دادن برای پرهیز از ساخت و یا حرکت به سوی ساخت سلاح هسته‌ای از موهبت همکاری با آمریکا بهره‌مند شود.

پالس مثبت دولت ایران به این اظهارات نیز جالب بود و پزشکیان در یک موضع رسمی اظهار داشت که رهبری ایران کاملاً با ورود و فعالیت سرمایه‌ها سرمایه‌گذاران آمریکایی موافق است.

در عین حال نامه‌ای که ترامپ خطاب به رهبری ایران نوشت با پاسخ قابل قبولی مواجه شد و همین نامه نگاری دو طرفه بهترین گام برای شروع مذاکرات به حساب آمد.

در واقع به ازای اینکه ترامپ از خواسته‌های خویش عدول کرد ایران نیز حاضر شد به سوی میز مذاکره حرکت کند این رفتار گام به گام اکنون به نخستین ملاقات رو در رو و نخستین مذاکره غیرمستقیم میان نمایندگان ایران و ایالات متحده تبدیل شده است؛ برخی به یاد می‌آورند که چند ماه پیش دیدار محرمانه‌ای میان محمد جواد ایروانی و ایلان ماسک صورت گرفت که مبنای همه فعالیت‌ها و روابط فعلی تهران واشنگتن بر آن استوار شده است.

این ادعا اگرچه قابل اثبات نیست ولی به همین نسبت هم قابل مردود شمرده شدن نیست با این همه اکنون هر دو طرف مذاکره کننده از روند گفتگوها راضی هستند و برای انجام دور دوم گفت‌وگوها در شنبه آینده برنامه‌ریزی می‌کنند.

ایران و آمریکا می‌خواهند نتیجه مناسبی از این مذاکرات کسب نمایند؛ اما در این موقعیت هم البته مخالفان توافق ایران و ایالات متحده اکنون از نابودی مذاکرات یاد شده و سوق دادن تهران و واشنگتن به سوی جنگ و منازعه ناامید نشده‌اند؛ آنان به طور مکرر تهدید می‌کنند که اگر ایران در مذاکرات دست به شیطنت بزند خطر جنگ و حمله سنتکام به زیرساخت های این کشور که فروپاشی نظام جمهوری اسلامی ایران را به همراه خواهد داشت، جدی است.

هرچند این تهدید ما به ازای واقعی دارد اما در تهران کسی به دنبال خرید زمان و ناکام گذاشتن مذاکرات نیست. به همین دلیل گمان می‌رود امیدواری‌های خارج نشینان که در قالب هشدار بیان می‌شود هم راه به جایی نبرد.