بحران خاموش در سفره ایرانی‌ها
هشدار وزارت بهداشت؛ تغذیه نامناسب عامل مرگ ۱۲۰ هزار ایرانی در سال
وزارت بهداشت اعلام کرد سالانه ۱۲۰ هزار ایرانی به‌دلیل تغذیه نامناسب جان خود را از دست می‌دهند. گرانی مواد غذایی مرگ‌های خاموشی را رقم زده است.
سفره‌های ایرانی هر روز کوچک‌تر می‌شوند. درحالی‌که قیمت گوشت، لبنیات و میوه سر به فلک کشیده، وزارت بهداشت در گزارشی تکان‌دهنده اعلام کرد تغذیه نامناسب عامل مرگ ۱۲۰ هزار ایرانی در سال است.
اخبار سبز کشاورزی؛ این عدد هشداری جدی درباره فقر تغذیه و پیامدهای آن بر سلامت جامعه است؛ فاجعه‌ای آرام اما پایدار در دل خانه‌های مردم.
۱۲۰ هزار مرگ در سایه کمبود مواد مغذی
به‌گفته احمد اسماعیل‌زاده، مدیرکل دفتر بهبود تغذیه وزارت بهداشت، حدود ۳۵ درصد از مرگ‌ومیر سالانه کشور با اختلالات تغذیه‌ای ارتباط دارد. او گفت: «از میان ۴۰۰ تا ۴۲۰ هزار مرگ سالانه در کشور، تقریباً ۱۲۰ هزار مرگ به تغذیه نامناسب مرتبط است.»
اسماعیل‌زاده توضیح داد که کمبود مصرف غلات کامل، فیبر، اسیدهای چرب امگا۳، میوه و سبزیجات در رژیم غذایی مردم، ریشه اصلی این مرگ‌هاست. به گفته او، تنها وارد کردن فرهنگ تغذیه سالم و برنامه‌ریزی کلان در کمیسیون بهداشت مجلس می‌تواند بخشی از این بحران را مهار کند.
فشارخون، چاقی و دیابت؛ مرگ‌های وابسته به سفره فقیر
آمارهای وزارت بهداشت نشان می‌دهد که ۹۴ هزار مرگ ناشی از فشار خون بالا و ۴۷ هزار مورد مرتبط با قند خون در ایران با الگوی تغذیه ارتباط تنگاتنگ دارد. همچنین ۱۰ هزار نفر در اثر کمبود امگا۳، ۱۰ هزار نفر در نتیجه کمبود مصرف میوه و سبزیجات و ۲۵ هزار نفر به‌دلیل فقدان غلات و نان کامل جان خود را از دست می‌دهند.
به گفته اسماعیل‌زاده، مصرف لبنیات در ایران کمتر از نصف مقدار توصیه‌شده است و میانگین مصرف گوشت نیز کمتر از ۵۰ گرم در روز برآورد می‌شود؛ درحالی‌که استاندارد مطلوب ۹۰ گرم است.
بحران جهانی سوءتغذیه؛ تهدید خاموش برای میلیون‌ها نفر
بر اساس گزارش سازمان جهانی بهداشت، سوءتغذیه هنوز یکی از مهم‌ترین عوامل مرگ‌ومیر در جهان محسوب می‌شود. هر سال بین سه تا چهار میلیون کودک زیر پنج سال در اثر کمبود کالری یا ریزمغذی‌ها جان می‌بازند و حدود ۴۵ درصد از مرگ‌های این گروه سنی به نحو مستقیم یا غیرمستقیم به تغذیه مرتبط است.
در میان بزرگسالان نیز رژیم غذایی ناسالم عامل ۲۲ تا ۲۶ درصد از مرگ‌های زودرس شناخته شده و بیش از ۴۶۰ میلیون نفر در سراسر جهان از سوءتغذیه مزمن رنج می‌برند.
فقر، مانع اجرای سند ملی امنیت غذایی
احمد آریایی‌نژاد، عضو کمیسیون بهداشت مجلس، با اشاره به کمبود بودجه، ضعف نظارت و گرانی مواد غذایی مغذی گفت: «مشکل اصلی ناتوانی بخش بزرگی از جامعه در تهیه سبد غذایی مناسب است. مردم یا قدرت خرید ندارند یا آنچه در دسترس است کیفیت لازم را ندارد.»
او افزود: اجرای سند ملی امنیت غذایی و تغذیه که در سال ۱۴۰۲ تصویب شد، با موانع اجرایی مواجه است. این سند بر کاهش سوءتغذیه در گروه‌های آسیب‌پذیر، تولید نان و غلات کامل، غنی‌سازی آرد با آهن و اسید فولیک و اصلاح الگوی فرهنگی تغذیه تأکید دارد.
بااین‌حال، آریایی‌نژاد تصریح کرد: «دعوت‌های نامنظم از نمایندگان ناظر در شورای‌عالی سلامت و مشکلات بودجه‌ای موجب شده بخش عمده‌ای از مفاد سند اجرایی نشود. نتیجه آن، ادامه زنجیره فقر غذایی در جامعه است.»
فقر مادی و فرهنگی؛ دو لبه قیچی تغذیه ناسالم
نماینده مجلس بر این باور است که فقر مادی و فرهنگی دو عامل همزمان در نابسامانی تغذیه‌اند. به گفته او، ناآگاهی از سبک زندگی سالم، فرهنگ مصرف غذاهای فرآوری‌شده و کمبود آموزش‌های رسانه‌ای، موجب شده الگوی تغذیه‌ای مردم به سمت خوراک‌های ناسالم و بی‌کیفیت برود.
او راهکارهای کوتاه‌مدت را استفاده از سامانه‌های الکترونیکی برای حمایت غذایی از اقشار ضعیف و در بلندمدت، توانمندسازی اقتصادی خانوارها و اصلاح توزیع منابع عنوان کرد.
جمع‌بندی
آمار رسمی مرگ ۱۲۰ هزار ایرانی به‌دلیل تغذیه نامناسب، تنها یک عدد نیست؛ زنگ خطری است برای تمام نهادهای تصمیم‌گیر کشور. فقر، تحریم، تورم و سیاست‌های اشتباه، سفره‌های مردم را تهی کرده و بدن‌ها را بیمار ساخته است. اصلاح ساختار تغذیه‌ای جامعه نه فقط یک ضرورت سلامت عمومی، بلکه شرط بقا و امنیت ملی است.
