جلبک‌ها را بهتر بشناسیم

جلبک چیست؟

جلبک ها گروه متنوعی از موجودات آبزی هستند که توانایی انجام فتوسنتز دارند. برخی از جلبک ها را همگی می شناسیم به عنوان مثال جلبک های دریایی مانند کِلْپ ها، فیتوپلاکتون ها، لکه های سبز رنگ ته استخر و دریاچه ها دیده میشوند. با این حال دنیای گسترده و متنوعی از جلبک ها وجود دارد که نه تنها مفید است بلکه برای وجود ما حیاتی هستند.

تعریف جلبک ها

اصطلاح ''جلبک'' ارگانیسم های مختلفی هستند که قادر به تولید اکسیژن از طریق فتوسنتز ( فرآیند جذب انرژی نور از طریق خورشید برای تولید کربوهیدرات ) هستند. این موجودات لزوماً ارتباط تنگاتنگی با هم ندارند. با این حال ویژگی های خاصی آنها را متحد میکند و آنها را از سایر موجودات فتوسنتز کننده جدا میکند.

در نگاه اول جلبک ها با گیاهان تفاوت زیادی ندارند، به عبارتی آنها فاقد ریشه، ساقه، برگ و سیستمی برای گردش آب و مواد مغذی در سیستم بدن خود هستند. دوم اینکه بر اساس مقاله سال 2014 در مجله Current biology منتشر شده است، بسیاری از جلبک ها تک سلولی هستند . آنها همچنین در انواع و اشکال محتلف وجود دارند و می توانند به صورت سلول های میکروسکوپی منفرد وجود داشته باشند. آنها می توانند منفرد باشند و یا به صورت کلونی زندگی کنند. قطر پیکوپلاکنتون ها بین 0.2 تا 2 میکرومتر است، در حالی که طول بعضی جلبک ها دریایی گاهاً تا 60 متر می رسد.

جلبک ها در طیف وسیعی از زیستگاه های آبزی، اعم از آب شیرین و آب شور یافت می شوند.
به موجب این ویژگی ها، اصطلاح عمومی '' جلبک '' شامل ارگانیسم های پروکاریوتی، سیانوباکتری ها ( معروف به جلبک های سبز-آبی ) و همچنین موجودات یوکاریوتی ( همه گونه های جلبک دیگر ) هستند.

زیستگاه

اکثر جلبک ها آبزی هستند . این موجودات می توانند در دریاچه های آب شیرین یا اقیانوس های آب شور رشد کنند. آنها همچنین می توانند از طیف وسیعی از دما، غلظت، اکسیژن، دی اکسید کربن، اسیدیته و کدورت را تحمل کنند. مثلا جلبک های غول پیکری زیر لایه های یخی قطب یافت می شود، در حالی که جلبک های سبز تک سلولی دونالیلا سالینا در محیط های بسیار شور یا قلیایی مانند دریای مرده یافت می شوند.

جلبک ها در همه جا هستند

تغذیه

به طور کلی ، جلبک ها قادر به فتوسنتز هستند و تغذیه خود را با استفاده از انرژی نور خورشید و دی اکسید کربن به منظور تولید هیدروکربن و اکسیژن تولید میکنند. به عبارت دیگر، بیشتر جلبک ها اتوتروف یا به طور خاص تر، فوتوتروف هستند ( که نشان دهنده استفاده آنها از انرژی نور برای تولید مواد مغذی است .)

با این حال بعضی از جلبک های خاصی وجود دارد که تغذیه خود را از منابع بیرونی به دست می آورند. یعنی هتروتروف هستند. چنین گونه هایی از استراتژی های هتروتروف مختلف برای به دست آوردن مواد مغذی و آلی( ترکیبات حاوی کربن مانند کربوهیدرات ها، پروتئین ها و چربی ها ) استفاده میکنند. اسموتروفی جذب مواد محلول است و فاگوتروفی شامل باکتری های باقی مانده یا طعمه های دیگر است.

البته طیف وسیعی از جلبک توانایی میکسوتروف و اتوتروف را دارند که به این میکسوتروف گفته می شود.

امیرحسین حیدری
مدیرعامل شرکت زیست فناور هخامنش