سرمایه‌گذاری روی دیمزارها؛ فرصتی مغفول در کشاورزی

به گفته بسیاری از مسئولان و کارشناسان اقتصادی با سرمایه‌گذاری روی دیمزارها تولید محصولات بیشتر می شود در حالی که مصرف آب کاهش می‌یابد که این موضوع زمینه ساز توسعه در بخش کشاورزی خواهد بود.
یکی از ظرفیت‌های مهم لرستان برای توسعه، بخش کشاورزی آن است، همواره متولیان امر بر این نکته تاکید دارند که بخش کشاورزی می‌تواند در رونق اقتصادی لرستان، ایجاد اشتغال و همچنین ارتقای معیشت کشاورزان این استان مؤثر باشد.

۶۰۰ هزار هکتار دیمزار توسعه نیافته در لرستان

لرستان ۷۸۵ هزار هکتار زمین کشاورزی دارد و با این اوصاف، باید به این امر اعتراف کرد که حوزه‌ای که به گفته مسئولان می‌توانست توسعه لرستان را رقم بزند، تا کنون چندان هم حرفی برای رونق اقتصادی و اشتغال استان نداشته، چرا که با این روند عدم تخصیص آب به استان و همچنین اجرای سدهای لرستان، ۷۷ درصد اراضی کشاورزی آن دیم و تنها ۲۳ درصد آبی هستند.
این عدم تعادل میان اراضی کشاورزی دیم و آبی لرستان متولیان و نهادهای اقتصادی لرستان از جمله ستاد اجرایی فرمان امام(ره) را پای کار آورده تا شاید با برنامه ریزی لازم، این ترازوی نا میزان توسعه حوزه کشاورزی استان را میزان کند و موجب توسعه، رونق اقتصادی، ایجاد اشتغال و از همه مهم‌تر ارتقای معیشت کشاورزان لرستان به خصوص کشاورزان دیم‌کار که همیشه چشمشان به آسمان و بارش باران، است، شود.
طرح «جهش تولید در دیم زارهای» لرستان طرحی برای نجات حوزه کشاورزی استان است که با حمایت مالی ستاد اجرایی فرمان امام (ره) در استان و همچنین همکاری سازمان جهاد کشاورزی قرار است که اجرا شود، طرحی که شاید بتواند امیدها را به توسعه بخش کشاورزی این استان برگرداند.

لزوم تخصیص آب کشاورزی

اسفندیار حسنی‌مقدم رئیس سازمان جهاد کشاورزی لرستان با بیان اینکه در لرستان قریب به ۶۰۰ هزار هکتار سطح زیرکشت اراضی دیم و حدود ۱۸۵ هزار هکتار سطح زیر کشت اراضی آبی است اظهار داشت: متوسط اراضی دیم استان قریب به ۷۶ درصد است.
وی با تاکید بر اینکه مطالبه اصلی و به حق بخش کشاورزی، وزارت جهاد کشاورزی، سازمان جهاد کشاورزی و همه کشاورزان از وزارت نیرو، بحث دیم‌زار لازم برای تبدیل اراضی دیم به آبی است افزود: تقریباً پنج درصد اراضی کشاورزی کشور در لرستان قرار دارد و نیم درصد سدهای کشور نیز در این استان قرار دارد. رئیس سازمان جهاد کشاورزی لرستان با بیان اینکه ما این مطالبه را داریم گفت: یک برنامه بلند مدت در رابطه با تخصیص آب و اعتبار برای استان لرستان نیاز داریم.
حسنی‌مقدم با تاکید بر احداث سدهای لرستان و همچنین طرح‌های آبخیزداری در استان گفت: در این صورت آب قابل برنامه ریزی شده برای توسعه خواهیم داشت، تا هم بتوانیم سیلاب را مدیریت و هم خشکسالی را مدیریت کنیم.

فرصتی به نام اراضی دیم

رئیس سازمان جهاد کشاورزی لرستان عنوان کرد: با این وجود نباید از اراضی دیم در استان به عنوان یک تهدید نام برد، بلکه باید به عنوان یک فرصت به این اراضی نگاه کنیم. وی با تاکید بر اینکه قریب به ۶۰ درصد اراضی کشاورزی جهان به شکل دیم مورد کشت قرار می‌گیرند که ۸۰ درصد تولیدات نیز از این اراضی حاصل می‌شود گفت: در کشور ایران، ۵۰ درصد اراضی دیم زار و ۱۰ درصد محصول تولیدی نیز از این اراضی برداشت می‌شود.
حسنی‌مقدم ادامه داد: در لرستان ۲۴ درصد از اراضی آبی و ۷۷ درصد دیم هستند، ۲۰ درصد از محصولات تولیدی در استان نیز از اراضی دیم برداشت می‌شود. وی با تاکید بر اینکه این امر نشان می‌دهد که ما در استان یک خلأ نسبت به جهان داریم و نسبت به کشور مقداری شرایط بهتر است گفت: در این راستا باید به اراضی دیم بپردازیم و این امر هم با تغییر الگوی کشتی است که داریم، تحقق پیدا می‌کند.

کاهش تولید کشاورزان دیم‌کار

رئیس سازمان جهاد کشاورزی لرستان با اشاره به اینکه تقریباً در شرایط عادی کشور، از دیمزارها حدود ۵۶ درصد غلات مورد کشت و کار قرار می‌گیرند بیان داشت: قریب به ۳۴ درصد اراضی به شکل «آیش» یا «نکاشت» هستند، همچنین در یک درصد اراضی علوفه مورد کشت و کار قرار می‌گیرد، سه درصد اراضی به دانه‌های روغنی و شش درصد نیز به حبوبات اختصاص دارند. حسنی‌مقدم با تاکید بر اینکه باید ۳۴ درصد اراضی «آیش» یا «نکاشت» به ۱۰ درصد تقلیل پیدا کند ادامه داد: با این اقدام می‌توانیم ۲۵ درصد افزایش برنامه کشت را داشته باشیم.
وی تاکید کرد: همچنین باید تناوب کشت رعایت شود، مرتب غلات، گندم و جو هر ساله کشت می‌شود و این امر باعث شیوع آفت و بیماری‌ها می‌شود، عملکرد کاهش پیدا می‌کند و در واقع کشاورزان دیم‌کار ما که جز شکننده‌ترین کشاورزان هستند هر ساله با عدم تولید و یا کاهش تولید می‌شوند.
رئیس سازمان جهاد کشاورزی لرستان با بیان اینکه سال زراعی گذشته، طی ۱۰۰ سال گذشته جز کم بارش ترین و نامناسب‌ترین پراکنش بارندگی بود بیان داشت: این امر موجب کاهش تولید و عملکرد شد و به تبع آن درآمد کشاورزان کاهش پیدا کرد و محروم‌تر شدند.

جهش تولید در دیمزارهای لرستان

حسنی‌مقدم با تاکید بر اینکه در این راستا ما دنبال این هستیم که با اجرای طرح «جهش تولید و پرداختن به دیم زارها»، حداقل ۲۵ درصد به عملکرد دیمزارها افزوده شود بیان داشت: کشاورز در سال زراعی گذشته داشته‌ایم که با الگوی کشاورزی حفاظتی کشت و کار انجام داده در یک اقلیم و یک خاک اما با دو مدیریت جداگانه کشت کرده، ۲.۵ تن در هر هکتار عملکرد داشته و کشاورز همسایه او با عدم اجرای کشاورزی حفاظتی، تنها حدود ۵۰۰ کیلو گرم برداشت داشته است.
وی با بیان اینکه این برنامه مشترک با همکاری ستاد اجرایی فرمان امام (ره) در دستور کار قرار گرفته که این امر از سوی این ستاد قابل تقدیر است افزود: امیدواریم بتوانیم این بخش از تولید کنندگان که تولید آنها شکننده بوده و درآمد آنها حداقل است کمک کنیم تا هم به تولید ملی کمک کنیم و هم به ارتقای درآمد و معیشت کشاورزان و روستاییان برسیم.
رئیس سازمان جهاد کشاورزی لرستان با بیان اینکه سهمیه‌ای که برای استان در نظر گرفته شده ۲۳۵ هزار هکتار و معادل ۹ درصد برنامه کشوری است، گفت: برش‌های شهرستانی و دهستانی را در این رابطه انجام داده‌ایم و از نظر تأمین نیروی کارشناسی هیچ گونه مشکلی وجود ندارد و آموزش‌ها در سطح مدیران، کارشناسان، بهره برداران و کشاورزان در حال انجام است.

همه چیز درباره طرح جهش تولید در دیمزارها

حسنی‌مقدم با تاکید بر اینکه در قالب این طرح باید تناوب کشت رعایت شود ادامه داد: به طور مثال گندم ابتدا کشت شود و بعد از آن دو دسته محصولات علوفه‌ای و دانه‌های روغنی کشت شود.
وی با تاکید بر اینکه کشور نیاز به واردات علوفه و دانه‌های روغنی دارد ادامه داد: حدود ۸۴ درصد روغن مورد نیاز کشور از خارج کشور تأمین می‌شود و اگر ما دو دسته محصولات علوفه‌ای و روغنی را در تناوب کشت قرار دهیم، تنوع بخشی به محصولات استان داده‌ایم. رئیس سازمان جهاد کشاورزی لرستان ادامه داد: تراکم کاشت نیز در این رابطه مهم است، در هکتار میزان بذر بیشتری نسبت به آنچه که باید استفاده کنیم، مورد استفاده قرار می‌گیرد، بذرها باید ضدعفونی شوند و همچنین از بذرهای اصلاح شده استفاده شود.
حسنی‌مقدم با تاکید بر ضرورت استفاده بهینه از کودهای شیمیایی گفت: خواهش ما از کشاورزان دیم‌کار این است که اگر می‌خواهند از این طرح جهش تولید استفاده کنند از کودهای پتاسه و فسفاته در کنار کود ازته استفاده کنند.
وی به مهر گفت: استفاده از ماشین آلات کشاورزی باید مورد توجه قرار بگیرد، در دیمزارها توصیه ما این است که از گاو آهن استفاده نشود، چرا که همه منابع اعتباری مورد نیاز برای خرید ماشین آلات کشاورزی تأمین شده است.
گفتنی است، بر اساس سند آمایش، محور توسعه در استان لرستان کشاورزی، دامپروری و سپس گردشگری است، در این میان اما به گفته برخی متولیان شاه بیت توسعه نیافتگی این استان در وجود ۶۰۰ هزار هکتار دیمزار در مقابل ۱۸۵ هزار هکتار زمین آبی است.