ایرانیان می‌فهمند

مزرعه سبز : موضوع دفن جوجه‌های یک روزه که سال گذشته خبرساز شده و انتقادهای زیادی را برانگیخته بود، دوباره خبرساز شده است.

یادداشت/ نادر کریمی جونی؛ کارشناس اقتصاد کشاورزی : در این باره گفته شده که یک میلیون جوجه یک روزه آماده صادرات بود، اما یک وتو در وزارت جهاد کشاورزی جلوی صادرات را گرفته است.

البته فعالان اقتصادی مشخص نمی‌کنند که این یک یا دو نفر که به تنهایی توانسته‌اند جلوی صادرات جوجه‌های یک روزه را به ارمنستان بگیرند چه کسانی بودند و در مقابل معدوم شدن آن همه حیوان زبان بسته در پیشگاه خداوند و مردم چه دفاعی دارند؛ اما به هر حال با توجه به سازکارهایی که وجود دارد، وقوع این اتفاق‌ها چندان دور از ذهن نیست و اگر فعالان اقتصادی، ناظران و خبرنگاران در میان اخبار جستجو و یا به ذهن خود رجوع کنند می‌تواند نمونه‌هایی مشابه از این گونه اتفاق‌ها را در سالیان گذشته پیدا نمایند.

مسئله مهم آن است که چگونه یک نفر در یک ساختار اداری رسمی با هر مقام و مسئولیتی قادر است سیاست‌های جاری مملکت را براساس صلاح‌دید و یا سلیقه خود تفسیر کند و تغییر دهد و این سیاست‌ها را بر اساس منافع خود راهبری نماید؛ چون به لحاظ حرفه‌ای ساختاری برای آن تعریف می‌شود که افراد با سلیقه خود و بر اساس صلاح‌دید و منافع خویش تصمیم نگیرند و یا تصمیم خود را تغییر ندهند.

در واقع، در دنیای مدرن میان انسان‌ها تقسیم کار صورت پذیرفته تا قدرت و توان اجرا در یک نقطه متمرکز نشود. این تمرکز زدایی در نهایت از بروز استبداد رأی جلوگیری خواهد کرد و به افراد اجازه خواهد داد تا براساس خرد جمعی تصمیم‌سازی کنند و تصمیم‌های ساخته شده را با رأی جمعی اتخاذ نمایند.

از این بابت است که در تصمیم‌ها به خردجمعی توجه ویژه‌ای می‌نمایم و تصمیم‌گیری پس از تکمیل فرایند تصمیم سازی صورت می‌پذیرد؛ اما دست کم در موارد شخصی این گونه عمل نشده و گمان می‌رود که عمداً فرایند تصمیم‌سازی مورد بی‌توجهی واقع شده است.

به عنوان مثال، موضوع خرید میوه شب عید که داستان آن چند بار در رسانه‌ها مورد موشکافی و توجه واقع شده و هر بار اشکال‌هایی در درون آن پیدا کرده‌اند یا توزیع کالاهای اساسی از طرق اینترنت را برانگیخته است یا موضع خرید زعفران از طریق روابط تعداد معدودی شرکت استارتاپی که اعتراض سایر فعالان حوزه توزیع کالا از طریق روابط و به وسیله نزدیکان این‌ها مواردی است که در وزارت جهاد کشاورزی به ساختار و تصمیم سیستمی توجه نشده و توجیه‌های عجیبی برای بی‌توجهی عمدی به عبور از خردجمعی آورده شده است.

مثلاً آقای وزیر جهاد کشاورزی یک‌بار در پاسخ به این سوال که چرا در به کارگیری استارتاپ به منظور توزیع کالاهای اساسی مناقصه برگزار نشده؟ جایی گفته بود که فرصت این کار نبوده است.

آیا واقعاً موضوع توزیع کالاهای اساسی آن قدر فوری، اضطراری و تعجیلی بوده است که نمی‌توانست برای آن مناقصه برگزار شود. آیا قحطی ایران را فراگرفته بود و همه ایرانیان منتظر دریافت کالاهای اساسی و غذا از استارتاپ‌ها بودند و اگر این توزیع کالاهای اساسی انجام نمی‌گرفت آیا تعدادی از ایرانیان از بی‌غذایی جان می‌باختند؟

ناگفته می‌توان فهمید که این توجیه خنده‌دار آقای وزیر چندان مقبول نیست و به عقل بسیاری از مخاطبان پذیرفتنی نیست.

این تجربه البته ممکن است در مورد سایر موضوعات و رویدادهای تکرار شود، به همین دلیل به کسانی که می‌خواهند از توجیه‌های مشابه استفاده کنند باید یادآوری کرد که ایرانیان اگرچه واکنش نشان نمی‌دهند، ولی مسائل را به خوبی درک می‌کنند.