مذاکرات وین آیا نتیجهبخش خواهد بود؟
صدا زنگ پایان در وین به گوش میرسد؛ با این حال هیچ یک از دپیلماتها حاضر نیستند توضیح دهند که چه اتفاقی در حال رخ دادن است.
مزرعه سبز : صدا زنگ پایان در وین به گوش میرسد؛ با این حال هیچ یک از دپیلماتها حاضر نیستند توضیح دهند که چه اتفاقی در حال رخ دادن است.
در طرف آمریکا و متحدانش امید زیادی وجود دارد که دو امتیاز داده شده به ایران، یعنی بازگشت بخشی از پولهای مسدود شده ایران در کره جنوبی و نیز رفع تحریمها از همکاریهای اتمی با تهران مقامات ایرانی را به کاهش مقاومت و سرسختی تشویق کند و ایرانیان پیشنهادهای مطرح شده از جانب ایالات متحده درمورد حل و فصل مرحلهای مشکل تحریمها و علاوهبر آن اصلاح برخی مفاد توافق هستهای را بپذیرند؛ اما هیچ نشانهای از کوتاه آمدن ایران به چشم نمیخورد و این احتمال وجود دارد که علیرغم انتظار برای پایان مشکل، دور بعدی گفتگوها که قرار است از پس فردا (سه شنبه) آغاز شود، ناکام بماند و به نتیجه نرسد.
از نظر ایران، امتیازهای داده شده از سوی واشنگتن قانع کننده، با اهمیت و مفید نیست؛ چراکه در مورد آزادسازی پولهای بلوکه کشورمان از بانک های کره جنوبی این پولهای فقط به اندازه پرداخت بدهی ایران به سازمان ملل متحد آزاد شد و هیچ پرداختی خارج از این امر انجام نگرفت.
این بدان معنی است که ایران از پولهای آزاد شده سهمی دریافت نکرده است. در مورد رفع تحریمها در همکاری اتمی با ایران این امر همکاری دیگر کشورها با ایران را مجاز میسازد و از این بابت برخی اقدامات ایران نظیر افزایش اورانیوم غنی شده 5/ 3 درصد و افزایش غنی سازی تا غنای 20 درصد از جانب ایران برای تولید رادیو دارو را مهار میکند.
به این ترتیب هیچ یک از امیتازهای داده شده به ایران برای دولت جمهوری اسلامی و شهروندان ایرانی مصرف ندارد و به نفع دولت ایران نیست.
جالب است که گفتگوهای تهران ـ سئول برای آزادسازی بقیه پولهای ایران در کره جنوبی به نتیجه نرسیده و ایالات متحده امریکا مجوزی برای آزادسازی بقیه پولهای ایران در کره جنوبی به نتیجه نرسیده و ایالات متحده آمریکا مجوزی برای آزادسازی همه یا بخشی از باقی مانده پولهای ایران صادر نکرده است.
این توقف نشان میدهد که واشنگتن در همین دو امتیاز اعطا شده محاسباتی انجام داده تا کمترین منفعت عاید دولت ابراهیم رئیسی شود.
این مساله البته از نظر مقامات ایرانی دور نمانده است؛ چنانچه وزیر امور خارجه کشورمان در نخستین واکنش نسبت به رفع تحریمها از همکاریهای اتمی ایران، این اقدام واشنگتن را کم اهمیت دانسته است. امیرعبداللهیان از آن سو اقدام آمریکاییها را کم ارزش دانسته که پیام دهد این اقدامات ایران را به انجام رفتار متقابل وادار نمیسازد و اروپاییها و ایالات متحده نباید منتظر دادن امتیاز متقابل از سوی ایران باشند.
گمان میرود که این پیام از سوی واشنگتن و پایتختهای اروپایی شنیده شده باشد؛ چراکه در هفتههای اخیر برخی نشریات آمریکایی از احتمال شکست مذاکرات سخن میگویند؛ چنانکه وال استریت ژورنال در گزارش اخیر خود تصریح کرده است که بازگشت ایران به تعهدات برجامیاش فایده چندانی ندارد؛ چراکه در حال حاضر ایران به نقطه غیرقابل بازگشت رسیده است.
اما اگر ایران به نقطه غیرقابل بازگشت رسیده باشد و یا مذاکرات وین به طور کامل شکست بخورد و متوقف شود، اروپا و آمریکا چه اقدامی میتوانند انجام دهند؟ واکنش طرف مقابل میتواند اقدامات قهرآمیز اقتصادی یا نظامی باشد. اما اگر غربیها اقدامات قهرآمیز اقتصادی را انتخاب کنند تنها گزینه باقی مانده توسل به تشکیل نشست اضطراری شورای حکام و ارجاع پرونده ایران به شورای امنیت است.
در این رابطه، امید ایران آن است که روسیه و چین به عنوان متحدان راهبردیاش به حمایت از او برخیرند و مانع از اعمال تحریمهای شورای امنیت علیه تهران شوند. این انتظار البته چنان دور از واقعیت نیست؛ چراکه نه فقط در گذشته دو بار روسیه از حق وتوی خویش به نفع کشورمان استفاده کرده است؛ بلکه هم چین و روسیه در حال حاضر در منازعه با ایالات متحده و اروپا هستند و هیچ بعید نیست که بخواهند بخشی از تلافی جویی در موضوع منازعات خود را در موضوع ایران تمهید کنند.
گزینه دیگر غرب یعنی اقدام نظامی علیه ایران، به طور کلی در دستورکار غرب و آمریکا نیست؛ البته این احتمال وجود دارد که در این راستا برخی اقدامات تروریستی علیه کشورمان انجام شود. این اقدامات میتواند از سوی اسرائیل و یا به طور مشترک با همکاری اسرائیل انجام شود؛ اما با این حال میتوان اطمینان داشت که اقدام نظامی علیه کشورمان اقدامی تمام عیار و سرزمینی نخواهد بود.
نادر کریمی جونی ـ کارشناس اقتصاد کشاورزی