شوک جدید به سفره‌ها: افزایش قیمت لبنیات در راه است؟
با افزایش ۲۷.۸ درصدی نرخ شیر خام، آیا باید منتظر افزایش قیمت لبنیات باشیم؟ این خبر چه تأثیری بر سفره‌های مردم می‌گذارد و دامداران چه می‌گویند؟
با افزایش ۲۷.۸ درصدی نرخ شیر خام، آیا باید منتظر افزایش قیمت لبنیات باشیم؟ این خبر جدید چه تأثیری بر سفره‌های مردم می‌گذارد و دامداران و صنایع لبنی چه می‌گویند؟ جزئیات و پیش‌بینی‌ها را در این گزارش بخوانید.
به گزارش اخبار سبز کشاورزی؛ در حالی که هر روز با چالش‌های اقتصادی دست‌وپنجه نرم می‌کنیم، خبر جدیدی از راه رسیده که ممکن است وضعیت را پیچیده‌تر کند: نرخ شیر خام با ابلاغ وزارت جهاد کشاورزی، ۲۷.۸ درصد افزایش یافته است!
این یعنی چه؟ یعنی با توجه به تأثیر مستقیم شیر خام بر قیمت محصولات لبنی، باید منتظر افزایش قیمت لبنیات پرمصرف در آینده نزدیک باشیم. اما این افزایش چقدر خواهد بود و چه کسانی بیشترین تأثیر را خواهند دید؟ با ما همراه شوید تا جزئیات این "شوک جدید" را بررسی کنیم.
بازخوانی یک تجربه تلخ: ردپای گرانی سال گذشته
این اتفاق اولین بار نیست که رخ می‌دهد. مهرماه سال گذشته، وقتی نرخ شیر خام افزایش یافت، سخنگوی انجمن صنایع فرآورده‌های لبنی ایران اعلام کرد که هر یک درصد افزایش در نرخ شیر خام، به طور میانگین ۰.۷ درصد بر نرخ محصولات لبنی اثرگذار است.
با این حساب، یک محاسبه ساده نشان می‌دهد که افزایش ۲۷.۸ درصدی نرخ شیر خام در شرایط فعلی، می‌تواند به رشد ۱۹.۴۵ درصدی میانگین نرخ محصولات لبنی منجر شود.
اما تجربه سال گذشته نشان می‌دهد که این ضریب اثرپذیری برای اقلام مشمول قیمت‌گذاری، معمولاً بالاتر از میانگین است و احتمالاً شاهد رشد قیمتی بیش از ۱۹.۴۵ درصد خواهیم بود!
مهرماه سال ۱۴۰۲، وقتی شیر خام ۲۰ درصد گران شد، نرخ محصولات لبنی مشمول قیمت‌گذاری تا ۳۰ درصد افزایش یافت. به عنوان مثال، شیر پاستوریزه کم‌چرب بطری ۲۹.۶ درصد، شیر کیسه‌ای کم‌چرب ۳۰ درصد، پنیر یو اف ۲۶.۱ درصد و ماست دبه کم‌چرب ۲۹.۸ درصد گران شدند.
این یعنی در آن دوره، میانگین اثرپذیری اقلام لبنی از تغییرات نرخ شیر خام، به جای ۰.۷ برابر، ۱.۴ برابر بوده است! آیا سناریوی مشابهی در انتظارمان است؟
سناریوی گرانی اقلام پرمصرف: چه محصولاتی بیشتر گران می‌شوند؟
در مهرماه سال گذشته، پس از افزایش رسمی نرخ لبنیات، اقلامی که مشمول قیمت‌گذاری نبودند، بارها افزایش قیمت محسوسی را تجربه کردند و به نظر می‌رسد این رویه در سال جاری نیز تکرار شود. اما اقلام مشمول قیمت‌گذاری (مانند شیر پاستوریزه و ماست دبه) به جز تفاوت قیمت بین برندها، نسبتاً باثبات مانده بودند.
با توجه به نرخ جدید شیر خام و فرض تکرار سناریوی سال گذشته، محاسبات نشان می‌دهد که با افزایش ۲۷.۸ درصدی نرخ شیر خام (از ۱۸ هزار تومان به ۲۳ هزار تومان در هر کیلوگرم)، قیمت‌ها به شکل زیر تغییر خواهند کرد:
* شیر پاستوریزه کم‌چرب بطری ۱ لیتری: از ۲۸ هزار تومان به بیش از ۳۹ هزار تومان خواهد رسید.
* شیر پاستوریزه کیسه‌ای کم‌چرب ۹۰۰ گرمی: از ۲۳.۴ هزار تومان به بیش از ۳۳ هزار تومان افزایش خواهد یافت.
* پنیر یو اف ۴۰۰ گرمی نسبتاً چرب: از ۵۶ هزار تومان به بالای ۷۶ هزار تومان خواهد رسید.
* ماست کم‌چرب دبه ۲.۸ کیلوگرمی: از ۷۷.۵ هزار تومان به مرز ۱۱۰ هزار تومان افزایش خواهد یافت.
تضاد منافع: نگاه دامداران و صنایع لبنی
در این دومینوی تورمی، مصرف‌کنندگان مطمئناً قادر به تحمل این میزان افزایش قیمت لبنیات نیستند. اما در سوی دیگر ماجرا، تولیدکنندگان شیر، یعنی دامداران، نیز از تعیین نرخ تضمینی ۲۳ هزار تومان برای هر کیلوگرم شیر خام رضایت ندارند. آن‌ها این نرخ را نه تنها غیرمنصفانه، بلکه تهدیدی جدی برای بقای صنعت دامداری کشور می‌دانند.
دامداران پیش از این، با در نظر گرفتن حاشیه سود ۷ درصدی و تورم سنگین نهاده‌های دامی، نرخ ۲۶ هزار و ۵۰۰ تومان برای هر کیلوگرم شیر خام را پیشنهاد داده بودند. اما با تصویب نرخ ۲۳ هزار تومانی، معتقدند تولید شیر برایشان زیان‌ده خواهد بود.
از سوی دیگر، صنایع لبنی نیز پس از ابلاغ نرخ مصوب شیر خام، اعلام کرده‌اند که میانگین سهم شیر مصرفی در محصولات لبنی بین ۶۵ تا ۹۰ درصد است. بر این اساس، میزان اثربخشی نرخ شیر خام در رشد نرخ محصولات در سال ۱۴۰۴ معادل ۱۸ درصد و ۲۴ درصد نیز بابت هزینه‌های دستمزد، سربار تولید، حمل‌ونقل، بسته‌بندی، تغییرات نرخ ارز و انرژی خواهد بود.
به نظر می‌رسد صنایع لبنی روی افزایش کلی ۴۲ درصدی نرخ محصولات به جمع‌بندی رسیده‌اند که با محاسبات انجام شده برای اقلام مشمول قیمت‌گذاری نیز همخوانی دارد.
آیا "گرانی روغن و لبنیات" آغاز شده است؟
گرچه مصوبه رسمی افزایش قیمت لبنیات و زمان اجرای آن قرار است متعاقب هماهنگی با سازمان حمایت اعلام شود، اما با توجه به افزایش ۲۷.۸ درصدی نرخ شیر خام، به نظر می‌رسد روند گرانی آغاز شده و باید منتظر تأیید رسمی نرخ‌های جدید از سوی صنایع لبنی و مراجع ذی‌ربط باشیم.
این افزایش قیمت لبنیات چه تأثیری بر سرانه مصرف این محصولات حیاتی در کشور خواهد داشت؟ آیا راهکاری برای حمایت همزمان از تولیدکننده و مصرف‌کننده وجود دارد؟
