سفره‌ای که خالی می‌ماند: ریشه‌های عمیق «ناترازی نان» در ایران
چرا با وجود گندم، هنوز با مشکل ناترازی نان دست و پنجه نرم می‌کنیم؟ از فساد در توزیع آرد یارانه‌ای تا سوءمدیریت و واسطه‌گری‌ها
نان، قوت غالب مردم ایران است، اما سال‌هاست که بازار آن با چالش‌های پیچیده‌ای دست و پنجه نرم می‌کند. آیا می‌دانید چرا با وجود تلاش‌ها، هنوز با مشکل ناترازی نان در کشور مواجهیم؟
به گزارش اخبار سبز کشاورزی؛ آرمان امروز در گزارشی به ریشه‌های این معضل پرداخته است؛ ریشه‌هایی که از توزیع آرد یارانه‌ای آغاز شده و به سوءمدیریت، فساد و کمبود زیرساخت‌ها می‌رسد.
چرا نان به قدر کفایت دستمان نمی‌رسد؟
مسئله ناترازی نان، پدیده‌ای ساده نیست؛ بلکه معضلی چندوجهی است که عوامل مختلفی در آن دخیل‌اند:
- نوسانات تقاضا: تقاضا برای نان در طول روز و در فصول مختلف سال، متغیر است. رویدادهای خاص یا تغییر در عادات مصرف می‌توانند این نوسانات را تشدید کنند، در حالی که برنامه‌ریزی برای تولید و توزیع با این نوسانات همخوانی ندارد.
- ناهمخوانی تولید و تقاضا: ممکن است در برخی مناطق تولید کافی وجود داشته باشد، در حالی که مناطق دیگر با کمبود مواجه شوند. خرابی ماشین‌آلات، کمبود نیروی کار متخصص یا مواد اولیه، همگی می‌توانند بر نوسانات تولید تأثیر بگذارند.
- عدم هماهنگی در توزیع: سیستم توزیع نان باید دقیقاً با میزان تولید هماهنگ باشد تا نان به موقع و به میزان مناسب به هر منطقه برسد. عدم هماهنگی در این زمینه، مستقیماً به ناترازی منجر می‌شود.
زیرساخت‌های لرزان و مدیریت غایب
ناترازی نان تنها به تولید و تقاضا محدود نمی‌شود؛ مشکلات زیرساختی و ضعف مدیریت نیز نقش پررنگی دارند:
- حمل و نقل ناکارآمد: نیاز به سیستم حمل و نقل مناسب برای جابجایی نان تا محل توزیع، به ویژه در مناطق بزرگ، ضروری است. کمبود یا ناکارآمدی این سیستم، ناترازی را تشدید می‌کند.
- انبارهای نامناسب: برای نگهداری نان و جلوگیری از فساد آن، انبارهای مناسب و بهینه حیاتی هستند. مشکلات در این زمینه، منجر به هدر رفت نان و در نهایت ناترازی در توزیع می‌شود.
- نظارت ضعیف: نظارت دقیق و کافی بر فرآیند توزیع نان برای جلوگیری از هدر رفت و انحراف از مسیر، موضوعی است که اغلب کمتر به آن توجه می‌شود. ضعف در این نظارت، ناترازی را به شدت تشدید می‌کند.
- برنامه‌ریزی نامناسب: عدم در نظر گرفتن عوامل مختلف در برنامه‌ریزی تولید و توزیع نان، یکی از دلایل اصلی ناترازی است.
فساد، واسطه‌گری و شرایط اقتصادی: پاشنه آشیل بازار نان
سهراب هاشمی، کارشناس اقتصادی، در گفت‌وگو با "اقتصاد ۲۴" ابعاد اقتصادی ناترازی نان را بررسی کرده است:
- فساد و هدر رفت: هدر رفت نان، به ویژه در مسیر توزیع، می‌تواند منجر به کمبود در برخی مناطق و مازاد در مناطق دیگر شود. فساد در زنجیره توزیع نیز این مشکل را دوچندان می‌کند.
- دخالت دلالان و واسطه‌ها: حضور دلالان و واسطه‌ها در توزیع نان می‌تواند منجر به کمبودهای مصنوعی در برخی مناطق برای کسب سود بیشتر شود.
- تأثیر شرایط اقتصادی: در شرایط اقتصادی دشوار، نوسانات قیمت مواد اولیه و نرخ دستمزدها، مستقیماً بر تولید و توزیع نان تأثیر می‌گذارد.
- عدم شفافیت: نبود شفافیت در فرآیند توزیع، بستر مناسبی برای سوءاستفاده‌ها و تشدید ناترازی فراهم می‌کند.
در نهایت، حل مشکل ناترازی نان نیازمند بهبود روش‌های مدیریتی، نظارتی دقیق، حمایت واقعی از نانوایان و ایجاد سامانه‌های مؤثر توزیع است. ارتقاء کیفیت آرد و نان و ارائه تسهیلات مالی نیز می‌تواند به پایداری این صنعت کمک کند.
تنها با رویکردی جامع و مقابله با تمامی ریشه‌های این معضل، می‌توانیم اطمینان حاصل کنیم که نان، این کالای حیاتی، به درستی و به اندازه کافی به دست همه مردم می‌رسد.
