برنج ایرانی از قوت غالب تا کالای لوکس!
گرانی برنج ایرانی و کمبود آن در بازار: ریشه بحران مدیریت از مزرعه تا فروشگاه چیست؟+ویدئو
قیمت برنج ایرانی از ۱۱۰ به ۲۸۵ هزار تومان رسید! چرا با وجود فصل برداشت، برنج ایرانی کمیاب و گران شده است؟

این روزها اگر سری به بازار بزنید، با دو واقعیت تلخ مواجه میشوید: اول، کمبود و نبود برنج ایرانی در بسیاری از فروشگاهها، و دوم، جهش سرسامآور قیمت باقیمانده آن. ماههای اخیر که باید فصل فراوانی و ارزانی نسبی در بازار برنج باشد، به صحنه نمایش یک بحران تبدیل شده است. کشاورز از هزینههای سرسامآور میگوید، فروشنده از کمبود عرضه و خریدار از قیمتهای نجومی.
اخبار سبز کشاورزی؛ این گزارش، با تکیه بر مصاحبههای میدانی و صحبتهای کارشناسان، به دنبال پاسخ این سؤال حیاتی است: ریشه اصلی این گرانی برنج ایرانی و کمبود فاجعهبار کجاست؟ آیا ما واقعاً دچار کاهش تولید شدهایم یا دلالان و سوءمدیریت بازار را مختل کردهاند؟ تا انتهای این تحلیل با ما همراه باشید تا پاسخهای تکاندهندهای را کشف کنید.
جهش قیمتی برنج ایرانی: از ۱۰۰ تا ۳۰۰ هزار تومان!
آمارها به وضوح نشان میدهند که گرانی برنج ایرانی طی یک سال، از یک افزایش عادی فراتر رفته و به یک جهش قیمت تبدیل شده است. یک فروشنده در این گزارش، تفاوت قیمتهای پارسال و امسال را چنین شرح میدهد:
-
زمان برداشت پارسال: برنج حدود ۱۰۰ تا ۱۱۰ هزار تومان در بازار عرضه میشد.
-
زمان برداشت امسال: قیمت به ۲۱۰ هزار تومان رسید.
-
قیمت کنونی بازار: هر کیلوگرم برنج ایرانی به مرز ۲۹۰ هزار تومان رسیده است.
به بیان ساده، قیمت قوت غالب مردم در مدت کوتاهی، تقریباً سه برابر شده است. این افزایش قیمت، در حالی رخ میدهد که کشاورزان معتقدند این رقم در نهایت به نفع آنها نیست و سود اصلی را واسطهها میبرند.
چرا برنج ایرانی کمیاب شد؟ صدای کشاورز و انباردار
بر خلاف تصور رایج، مشکل اصلی تنها در گرانی نیست؛ کمبود برنج ایرانی در قفسه فروشگاههای زنجیرهای نیز عامل مهمی است. کشاورزان و فعالان این بخش، ریشه این کمبود و گرانی برنج ایرانی را در دو موضوع اصلی میدانند:
۱. افزایش سرسامآور هزینههای تولید
کشاورزان گیلان به صراحت اعلام میکنند که هزینههای تولید نجومی شده است:
-
کود و سموم: یکی از کشاورزان میگوید که یک کیسه ۲۰ کیلویی کود را با قیمت گزافی (نزدیک به ۲ میلیون تومان) خریده است.
-
دستمزد کارگری: افزایش نرخ دستمزد کارگری نیز، به طور مستقیم، بهای تمامشده برنج را بالا برده است.
وقتی هزینهها بالا میرود، کشاورز مجبور است محصول خود را با قیمت بالاتری بفروشد تا ضرر نکند.
۲. انبارداری و نقش دلالان (واسطهها)
یکی از کشاورزان مازندرانی اشاره میکند که پارسال محصولش را کیلویی ۸۰ هزار تومان به واسطه فروخت، اما همان برنج با قیمت ۳۰۰ هزار تومان به دست مصرفکننده رسید!
در واقع، بسیاری از کشاورزان ترجیح میدهند محصول خود را فعلاً نفروشند و نگهداری کنند. انبارداران نیز، با انباشت برنج، عرضه را در بازار کاهش میدهند تا در آیندهای نزدیک، با قیمت بسیار بالاتری به فروش برسانند. این بازی انبارداری و عرضه قطرهچکانی، در نهایت به گرانی برنج ایرانی دامن میزند و کمر مصرفکننده را میشکند.
راهکار وزارت جهاد: ثبت در سامانه و پای واردات
در واکنش به این بحران گرانی برنج ایرانی و کمبود آن، وزارت جهاد کشاورزی دو راهکار را برای مدیریت بازار اعلام کرده است:
الف. الزام ثبت موجودی در سامانه
برای جلوگیری از انبارداری و کنترل واسطهها، مقرر شده است که کشاورزان و انبارداران، میزان تولید و موجودی برنج خود را در سامانه جامع انبارها ثبت کنند. این اقدام، تلاشی برای شفافسازی زنجیره تامین و نظارت بر ذخیرهسازی است.
ب. واردات برنج خارجی به عنوان رقیب
دولت اعلام کرده که در صورت لزوم، برنج با کیفیت خارجی را وارد بازار خواهد کرد تا "رقیب برنج کیفی ما" باشد و از این طریق، گرانی برنج ایرانی را تا حدی کنترل کند.
این راهکار دوم در بین کشاورزان واکنشهای مختلفی در پی داشته است؛ گرچه واردات ممکن است بهطور موقت قیمتها را کنترل کند، اما در بلندمدت میتواند به تولید داخلی آسیب بزند، مگر اینکه با هدف مدیریت شده و برای تنظیم واقعی بازار باشد.
بحران مدیریت، نه تولید
بحران گرانی برنج ایرانی بیش از آنکه یک بحران تولید باشد، یک بحران مدیریت و توزیع است. اگرچه افزایش هزینههای تولید عامل مهمی است، اما عدم نظارت قاطع بر دلالان و واسطهها و همچنین نبود یک برنامه مدون برای ذخیرهسازی و عرضه، باعث شده که سود اصلی به جیب کسانی برود که نه زحمتی برای تولید کشیدهاند و نه مصرفکننده نهایی هستند.
آیا به نظر شما، راهکار واردات برای مقابله با گرانی برنج ایرانی، میتواند بدون آسیب به کشاورز داخلی، بازار را تنظیم کند؟