یک گام به خلق ریال جدید نزدیک شدیم

لایحه حذف صفرهای پول ملی که در قالب اصلاح نظام بانکی کشور تدوین شده و قبلاً از سوی مجلس شورای اسلامی به تصویب رسیده بود، با مخالفت شورای نگهبان درباره برخی بندهای آن مواجه شد و برای اصلاح و تامین نظر شورای نگهبان به صحن علنی آمد.

اخبار سبز کشاورزی؛ در این لایحه دولت پیش‌بینی کرده که هر ۱۰ هزار ریال به یک ریال تبدیل و چهار صفر از جلوی ارقام پول ملی برداشته شود.

نمایندگان می‌گویند چون پول مورد استفاده مردم تومان نامیده می‌شود و کسی نام ریال را بر زبان نمی‌آورد، بهتر است که همین نام بر پول ملی گذاشته شود و با حذف پنج صفز از پول ملی، واحد پول ایران از ریال به تومان تغییر نام یابد.

اما چون خرداد سال گذشته و در جریان تصویب مفادی از همین قانون اصلاح نظام پولی و بانکی کشور، مجلس عنوان ریال را برای پول کشور تعیین کرد، اکنون نیز واحد پول باید به همان نام باقی بماند.

با تصویب و اصلاح این مصوبه برای جلب نظر شورای نگهبان، اکنون حذف صفر‌های پول ملی یک گام به اجرایی شدن نزدیک شده است؛ در این لایحه پیش بینی شده که ظرف مدت دو سال ریال جاری کشور به ریال اصلاح شده تبدیل و سه سال هم دوره استفاده مشترک از ریال قدیم و جدید به نام دوره گذار مقرر شود.

اگر این لایحه سرانجام از سوی شورای نگهبان تایید شود ممکن است اقدامات و تشریفات اجرای آن از ابتدای سال ۱۴۰۵ شروع شود و بانک مرکزی و دولت رسماً تمهیدات اجرایی آن را آغاز کنند.

 می‌توان اذعان کرد که اسکناس‌های فعلی در دست مردم، به طور کلی ارزش خود را از دست داده اند. مثلاً اسکناس‌های زیر ۵۰۰۰ تومان عملاً از چرخه فعالیت اقتصادی و تجاری شهروندان ایرانی خارج شده‌اند. این در حالی است که گاهی اسکناس‌های زیر هزار تومان نیز در دست مردم دیده می شود.

دولت می‌گوید در همین جنگ ۱۲ روزه یکی از مشکلات مهم بانک مرکزی اسکناس رسانی و تامین اسکناس‌های دستگاه‌های خودپرداز بانکی بوده است.

 با این همه اکنون در بسیاری از خودپردازها، سبد پول دستگاه را با اسکناس‌های چک پول پر می‌کنند که شامل ارقام ۵۰ ۱۰۰ و ۲۰۰ هزار تومان هستند.

یعنی این پول‌ها جایگزین اسکناس‌های معمولی شده‌اند. بانکداران می‌گویند با اسکناس‌های رایج که بزرگترین آن ۱۰ هزار تومان است باید ۵ ، ۱۰ و ۲۰ اسکناس به جای یک اسکناس در دستگاه‌ها گذاشته شود که حجم و ارزش پول داخل خودپرداز را به همین نسبت کاهش می‌دهد.

مقامات دولتی می‌گویند هر یک اسکناس ۱۰ هزار تومانی اکنون به تنهایی در تبادلات تجاری و اقتصادی شهروندان ایرانی نقش مهمی ایفا نمی‌کند و به جز برای پرداخت‌های کوچک مانند خرید نان و یا پرداخت کرایه تاکسی و اتوبوس آن هم برای مسافت‌های کوتاه، عملا استفاده دیگری ندارد.

در نتیجه شهروندان ایرانی مجبور هستند برای پرداخت‌های عمده خود از چک‌پول ها و یا کارت‌های بانکی استفاده کنند در عین حال متواتر شدن پرداخت‌های الکترونیک و استفاده از کارت های بانکی جایگزین تبادل بانکی پولی شده و بار استفاده از اسکناس را تا حد زیادی کاهش داده است.

اما در همین پرداخت‌های الکترونیک نیز ناچیز بودن ارزش ریال به خوبی توسط کاربران درک می‌شود و همین امر، تورم روانی برای مردم پدید می آورد.

این که برای خرید هر قرص نان با قیمت دولتی، افراد مجبورند تا ۱۵۰ هزار ریال و یا بیشتر پول پرداخت کنند، ناجیز شمرده شدن ارزش پول ملی را نمایان کرده است. دولت می‌گوید که حذف صفر از جلوی ارقام پول ملی دست کم بار روانی ناچیز بودن ارزش پول ملی را برطرف می‌سازد.

اما پرسش اصلی دست اندرکاران و فعالان اقتصادی و کارآفرینان آن است که آیا ارزش بخشیدن مصنوعی به پول کشورمان به تنهایی کفایت می‌کند؟ و آیا چند سال بعد موقعیت‌های آینده سبب حذف مجدد صفر از جلوی ارقام پول ملی نخواهد شد؟

با این حال اگر حذف این چهار صفر روی دهد از آنجا که فرایند اجرایی شدن آن تا اتمام فرایند پنج سال در نظر گرفته شده است احتمالاً تا سال ۱۴۰2۰ دیگر صفری از پول ملی حذف نخواهد شد.

ضمن آنکه همین الان، حذف صفری که در دستور کار قرار دارد از میانه دولت حسن روحانی فرایند قانون‌نویسی و تصویب آن در دولت و مجلس و شورای نگهبان شروع شده و تداوم داشته و دست به دست شده است. حال اگر با اصلاح‌هایی که امروز انجام شد شورای نگهبان این لایحه را تایید کند می‌توان امیدوار بود که پس از گذشت سال‌های متمادی بالاخره اصلاح پول در ایران عملیاتی خواهد شد و باید منتظر نتایج آن نشست.