خبرگزاری آنا هم به صف منتقدین ضعف عملکرد وزیر جهاد کشاورزی پیوست
برنج ایرانی زیر فشار تورم ۱۵۵ درصدی؛ پرونده‌ای از بحران قیمت و ناکارآمدی سیاست‌ها
در ۷ ماه گذشته، قیمت برنج ایرانی تا ۱۵۵ درصد افزایش یافته است. ریشه‌های این بحران از احتکار و ضعف کنترل واردات تا سیاست‌های ناهماهنگ دولت کشیده می‌شود
وقتی برنج ایرانی از سفرهٔ مردم به کالایی لوکس تبدیل می‌شود، دیگر مسئله فقط گرانی نیست — بلکه زنگ خطر برای سیاست‌گذاری کشاورزی کشور است.
اخبار سبز کشاورزی؛ تورم بی‌سابقه ۱۵۵ درصدی در تنها هفت ماه، نشانه‌ای قدرتمند از بحران توزیع، سیاست‌های معطل و بی‌برنامگی در بازار این محصول حیاتی است.
برنج ایرانی؛ از ۱۸۰ تا ۳۵۰ هزار تومان در هر کیلو!
به گزارش خبرگزاری آنا، قیمت برنج ایرانی به‌ویژه ارقام ممتاز شمال کشور از حدود ۱۸۰ هزار تومان به بیش از ۳۵۰ هزار تومان برای هر کیلو رسیده است.
در برخی فروشگاه‌ها حتی کیسه‌های ده‌کیلویی برنج «طارم» به نزدیک چهار میلیون تومان قیمت‌گذاری شده‌اند. برای مقایسه، این افزایش به معنای تورم ۱۵۵ درصدی در هفت ماه نخست سال جاری است — رشدی که حتی برنج خارجی را نیز به مسیر صعودی کشانده است.
ریشه‌های بحران؛ از احتکار تا ضعف دولت در تنظیم بازار
محمدجواد مودیان، کارشناس اقتصاد کشاورزی، علت جهش اخیر قیمت‌ها را مجموعه‌ای از اختلال در نظام توزیع، تأخیر در واردات و ناهماهنگی دولت دانسته است. به گفته او، واکنش کند دولت و احتکار شرکت‌های بزرگ باعث شد بازار به دست واسطه‌ها بیفتد. دولت نتوانست ابزارهایش — از ذخایر استراتژیک گرفته تا کنترل واردات — را برای مهار التهاب قیمت‌ها به‌کار گیرد.
مودیان می‌گوید: بعضی واردکنندگان و توزیع‌کنندگان بزرگ با افزایش نفوذ در بازار، رفتارهایی نشان دادند که عملاً بازار را شکستند و دولت نیز در زمان مناسب نتوانست تعادل ایجاد کند.
ممنوعیت برنج پاکستانی؛ تصمیمی پرابهام در وسط بحران
در ادامه موج نابسامانی، ممنوعیت واردات برنج از پاکستان نیز به پیچیدگی اوضاع افزود. هرچند جزئیات رسمی این تصمیم هنوز روشن نیست، اما منابع آگاه از تلاش شرکت بازرگانی دولتی برای عرضه ۵۰ تا ۶۰ هزار تن برنج پاکستانی خبر دادند.
کارشناسان می‌گویند: با توجه به شرایط سیاسی منطقه، پاکستان نسبت به هند گزینه‌ای امن‌تر برای تأمین برنج ایران محسوب می‌شود — اما تغییر مسیر واردات نیازمند سرمایه‌گذاران جدید و بازنگری در راهبرد فعلی است.
آیا خشکسالی باعث کمبود برنج شد؟
در نگاه نخست شاید بحران قیمت را به کمبود تولید ناشی از خشکسالی نسبت دهند؛ اما مودیان تأکید می‌کند که خشکسالی، سهم ناچیزی در افزایش قیمت‌ها دارد.
او می‌گوید: هنوز داده‌های دقیق از کاهش تولید منتشر نشده و جهش قیمتی در دوره‌ای رخ داد که حتی محصول تازه برداشت نشده بود. بنابراین عامل اصلی گرانی را باید در اختلال‌های مدیریتی و بازاری جست‌وجو کرد، نه تنها در اقلیم.
ضرورت استمرار واردات برای اقشار کم‌درآمد
مودیان - با تأکید بر اینکه وابستگی افراطی به واردات خطرناک است - می‌گوید بخشی از جامعه از جمله دهک‌های پایین، پادگان‌ها، دانشگاه‌ها و اتباع خارجی ناچارند از برنج وارداتی استفاده کنند. حتی در صورت خودکفایی کامل، واردات محدود (در حد ۱۰ تا ۱۵ درصد) برای پاسخ به نیاز همین گروه‌ها ضروری است.
او پیشنهاد می‌کند واردات از کشورهایی انجام شود که از نظر سیاسی و اقتصادی کم‌ریسک‌تر باشند؛ همانند پاکستان و روسیه.
راهکار خروج از بحران؛ هماهنگی بین تولید، واردات و حمایت
در پایان، مودیان جمع‌بندی می‌کند: بحران بازار برنج تنها حاصل یک عامل نیست؛ بلکه نتیجه زنجیره‌ای از احتکار، ضعف مدیریت ارز، ناهماهنگی واردات و ناکارآمدی ذخایر است. اگر سیاست‌های تنظیم بازار و حمایت از تولید داخلی با هم هم‌جهت شوند، این چرخه گرانی می‌تواند مهار شود.
در غیر این صورت، برنج ایرانی ممکن است برای مردم عادی به خاطره‌ای دور از دسترس در سفره‌ها تبدیل شود.
