زنگ خطر در بازار مرغ؛ اختلال نهادههای دامی در آستانه تبدیلشدن به بحران امنیت غذای
اتحادیه سراسری مرغداران گوشتی ایران با صدور بیانیهای نسبت به اختلال جدی در تأمین نهادههای دامی هشدار داد.
اخبار سبز کشاورزی؛بیانیه اخیر اتحادیه سراسری مرغداران گوشتی ایران درباره اختلال در تأمین نهادههای دامی، صرفاً یک هشدار صنفی نیست؛ بلکه نشانهای روشن از شکاف ساختاری در زنجیره تأمین تولید مرغ است که میتواند در ماههای آینده به یکی از چالشهای جدی بازار مواد غذایی کشور تبدیل شود.
ریشه بحران چیست؟ناهماهنگی در سیاستگذاری و اجرا
بررسی محتوای این بیانیه نشان میدهد مسئله اصلی نه کمبود مطلق نهاده، بلکه اختلال در سازوکار توزیع و تخصیص است. کاهش عرضه نهاده در سامانه بازارگاه، تأخیر در تحویل و عدم تطابق سهمیهها با نیاز واقعی واحدهای تولیدی، باعث شده مرغداران برای ادامه فعالیت به بازار آزاد متوسل شوند؛ بازاری که قیمت نهادهها در آن گاه چند برابر نرخ مصوب است.
این وضعیت عملاً سیاست قیمتگذاری دستوری را بیاثر کرده و هزینه واقعی تولید را بهشدت افزایش داده است؛ افزایشی که در نهایت یا به زیان تولیدکننده منجر میشود یا با وقفهای زمانی به مصرفکننده منتقل خواهد شد.
اثر مستقیم بر تولید چیست؟ کاهش جوجهریزی و افت عرضه
از منظر تولید، مهمترین پیامد این شرایط کاهش قدرت برنامهریزی مرغداران است. جوجهریزی بدون اطمینان از تأمین نهاده، ریسک بالایی دارد و بسیاری از تولیدکنندگان در چنین شرایطی ترجیح میدهند تولید را کاهش دهند یا موقتاً متوقف کنند. نتیجه طبیعی این رفتار، افت تدریجی عرضه مرغ در ماههای آینده خواهد بود؛ اثری که با یک تأخیر زمانی در بازار نمایان میشود، اما بازگشت از آن پرهزینه و زمانبر است.
تاثیر بر بازار مصرف چیست؟فشار قیمتی اجتنابناپذیر
در سطح بازار، کاهش عرضه همزمان با افزایش هزینه تولید، بهطور منطقی به افزایش قیمت مرغ منجر خواهد شد. هرچند ممکن است در کوتاهمدت با ابزارهای نظارتی یا عرضه مقطعی از ذخایر، نوسانات مهار شود، اما تجربههای پیشین نشان داده است که فشار هزینهای در نهایت خود را در قیمت مصرفکننده نشان میدهد.
از آنجا که مرغ یکی از اصلیترین منابع پروتئین در سبد غذایی خانوار است، افزایش قیمت آن میتواند آثار اجتماعی و معیشتی قابل توجهی بههمراه داشته باشد و به تشدید تورم غذایی منجر شود.
امنیت غذایی؛ پیامدی فراتر از یک بازار
نکته کلیدی در هشدار اتحادیه مرغداران، پیوند مستقیم این بحران با امنیت غذایی کشور است. استمرار کاهش تولید داخلی، وابستگی به واردات یا مداخلات پرهزینه دولتی را افزایش میدهد؛ اقداماتی که نهتنها فشار بر منابع ارزی را بیشتر میکند، بلکه پایداری تولید داخلی را نیز تضعیف خواهد کرد.
در مجموع، آنچه امروز بهعنوان «اختلال در تأمین نهاده» مطرح میشود، در صورت بیتوجهی میتواند به بحران عرضه و شوک قیمتی در بازار مرغ تبدیل شود. اصلاح فوری سازوکار تأمین و توزیع نهادهها، شفافسازی فرآیندها و تطبیق سهمیهها با واقعیت تولید، نه یک مطالبه صنفی، بلکه ضرورتی اقتصادی و اجتماعی برای جلوگیری از تبعات گستردهتر در ماههای آینده است.
