رابطه مستقیم حمل و نقل با امنیت غذایی

شاید تصور این که تولیدکنندگان محصولات عمدتا کشاورزی، همانند چند دهه و نه چند قرن پیش بخواهند محصولات خود را به بازارهای مصرف ( با وسایل و امکانات گذشته) برسانند، چندان قابل قبول نباشد، چرا که عوامل بسیاری مشترکا ساختارهای جدیدی را پایه‌گذاری کرده‌اند که حرکات کند و لاک پشتی و امروز را به فردا موکول کردن، نه فقط فایده‌ای ندارد بلکه بسیار خسارت‌بار است.

اخبار سبز کشاورزی | اگر در گذشته‌های دور یا نزدیک برای به بازار رساندن یک محصول باغی، سبزی و حتی زراعی به ساعت‌های بسیاری زمان نیاز وجود داشت، اکنون این ارسال کالا در کوتاه‌ترین مدت امکان پذیر گردیده و وسایل حمل و نقل کوچک و بزرگ، اعم از زمینی، دریایی(آبی) و هوایی به سرعت این کار را انجام می‌دهند. شاید در زمان‌های دور و به دلیل نبودن امکانات ارتباطی و جاده‌ای حتی بین یک شهر و روستاهای اطراف آن، آدم‌ها ناچار از تولید مواد مورد نیاز در حد مصرف و معیشت خود بودند که این امر خود موجب پایداری و تداوم یک اقتصاد ضعیف و آسیب‌پذیر بود، اما در حال حاضر چنانکه در سطور فوق اشاره شده تصور چنین شرایطی دور از ذهن است.

اما اشاره به دلایل وجودی رابطه مستقیم بین امکانات حمل و نقل، تولید و امنیت غذایی جوامع بشری، اهمیت آن را نشان می‌دهد که شامل:

رشد تصاعدی جمعیت جهان

با نگاهی گذرا و اجمالی به چگونگی رشد جمعیت جهان، به رقم 6/1 میلیارد نفر در سال 1900 بر می‌خوریم که در سال 2022 به رقم 8 میلیارد رسیده و در سال 2050(28 سال دیگر) به 10 میلیارد خواهد رسید. همین افزایش توده‌های انسانی در سرتاسر کره زمین میزان اهمیت غذا، چگونگی تولید، انتقال آن به بازارهای مصرف و نهایتا امنیت غذایی را نشان می‌دهد. همراه با همین افزایش جمعیت که عامل تعیین‌کننده‌ای در ضرورت استفاده کامل از موادغذایی است، فاکتورهای دیگری چون تغییرات اقلیمی، خشکسالی‌های درازمدت در بسیاری از حوزه‌های جغرافیایی جهان، افزایش موثر قیمت‌ها در نهاده‌های تولید و …. نیز وجود دارند که ارزش موادغذایی را برای مصرف‌کننده افزایش می‌دهند.

افزایش سطح زیر کشت و تولید

همراه با افزایش جمعیت، طی حدود 40 سال، سطح اراضی کشاورزی آبی به دو برابر و موجب تبدیل 134 میلیون هکتار از اراضی دیم به آبی شد که مجموع اراضی کشاورزی را به حدود 5 میلیارد هکتار رسانید. این افزایش اراضی زیر کشت طبیعتا به افزایش تولید و ضرورت حمل محصولات به دست مصرف‌کنندگان، منجر خواهد شد که بسیاری از این محصولات به صورت بین قاره‌ای و در سرتاسر جهان توزیع می‌شوند.

روزانه میلیون‌ها تن انواع محصولات کشاورزی و موادغذایی آماده مصرف توسط وسایل حمل و نقل زمینی، دریایی و هوایی در سرتاسر جهان توزیع می‌شود که حفظ و نگهداری سلامت آن‌ها تا رسیدن به دست مصرف‌کننده خود موجب ظهور تکنولوژی‌ها و فناوری‌های بسیار گردیده است.

از آن‌جایی که بسیاری از موادغذایی نظیر سبزی‌ها، میوه‌ها، مواد لبنی، انواع گوشت و فرآورده‌های آن‌ها، فسادپذیر بوده و عمر کوتاهی دارند، لزوما برای جابه‌جایی آن‌ها، به ویژه برای فواصل دور، نیازمند تجهیزات خاص از قبیل سردخانه‌های با درجات متغیر و حتی انجمادی است، چنانکه انواع گوشت که برای فواصل دور بارگیری می‌شوند باید در شرایط انجماد قرار گیرند، چرا که حمل آن‌ها از یک قاره به قاره دیگر، زمان‌بر بوده و بنابراین شرایط نگهداری آن‌ها اهمیت زیادی دارد.

کامیون‌ها و قطارهای حامل کانتینرهای سردخانه‌دار که با سرعت زیاد و در کوتاه‌ترین زمان انواع سبزی، میوه و گوشت را در درجات برودت قابل تنظیم به اقصا نقاط در هر کشور و یا خارج از مرزها حمل می‌نمایند، نقش بسیار مهمی در امنیت غذایی دارند که این نقش حافظ منافع تولیدکننده و رضایت و آرامش خاطر مصرف‌کننده‌ها است.

کلان شهرها از نظر ساختاری قادر به تامین موادغذایی شهروندان خود نبوده و تقریبا تمام این مواد از استان‌های اطراف و حتی با فواصل دور تامین می‌شوند که لازمه این دسترسی وجود یک سیستم حمل و نقل با قابلیت‌های استاندارد است.

در این زمینه یک دستورالعمل اجرایی توسط بازرسی بهداشتی حمل و نقل موادغذایی و آشامیدنی کشور وجود دارد که ماده 30 آن به طور خاص درباره حمل و نقل موادغذایی است که از آن جمله: ماشین‌های حمل و نقل موادغذایی باید به وسایل گرمایشی و سرمایشی مناسب و سالم مجهز باشند. بدیهی است رعایت اصول بهداشتی در این ماشین‌ها به سلامت موادغذایی حمل شده نیز کمک بسیاری می‌نماید.

ماهنامه دام و کشت و صنعت - شماره ۲۶۸- آبان ۱۴۰۱