هزینه‌های پنهان بیکاری و فقر

تشدید آسیب‌های اجتماعی و افزایش هزینه‌های تعمیر و نگهداری پروژه‌های عمرانی و زیرساختی ازجمله هزینه‌های پنهان بیکاری و فقر به‌شمار می‌آید.

اخبار سبز کشاورزی ؛ سیدابوالفضل میرقاسمی | علی‌رغم تاکیداتی که در برنامه‌های توسعه پنج ساله کشور، درخصوص دست‌یابی به رشد اقتصادی 8 درصدی، پیشرفت همه جانبه، رونق تولید و کاهش بیکاری می‌شود و با وجود تصویب قوانین و مقرراتی در خصوص «رفع موانع تولید» و «بهبود محیط کسب و کار» و نظایر آن، شواهد عینی در جامعه حاکی از آن است که اوضاع معیشتی مردم روز به روز سخت‌تر و مشکل‌تر می‌شود.

به‌دلایل مختلف داخلی و خارجی، مدتی است که شرایط اقتصادی کشور نامناسب شده و بیش از هفت دهک از اعضای جامعه در زیرخط فقر زندگی می‌کنند و به شدت نیازمند خدمات حمایتی و کمک‌های یارانه‌ای دولت هستند.

شرایط بد اقتصادی سبب شده آمار آسیب‌های اجتماعی (نظیر بیکاری، فقر، اعتیاد، طلاق، ترک تحصیل دانش‌آموزان، تعداد کودکان کار و زنان سرپرست خانوار و…) در حال افزایش باشد.

سرمایه‌های اجتماعی به تدریج ضعیف‌تر می‌شود

از طرف دیگر، به‌دلایل متعدد سرمایه‌های اجتماعی به تدریج ضعیف‌تر می‌شود و نه تنها بی‌اعتمادی افزایش می‌یابد، بلکه روحیه همدلی، مشارکت و مسئولیت‌پذیری نیز کاهش می‌یابد که اثر مضاعفی بر پیچیده شدن اوضاع جامعه داشته و بحران‌های فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و محیط زیستی را دامن می‌زند.

بیکاری، بلای خانمان سوزی است که سبب تشدید سایر آسیب‌های اجتماعی می‌شود؛ به‌عنوان مثال یکی از دلایل رو آوردن جوانان به اعتیاد، بیکاری و ناامیدی از شرایط آینده جامعه است.

یکی از دلایل افزایش آمار طلاق، بیکاری یا پایین بودن سطح درآمد مردان (سرپرست خانوار) و عدم توان مالی ایشان برای تامین خواسته‌های همسر و فرزندان خویش است (بعضی از پدران به‌دلیل شرمندگی در نزد خانواده و اقوام، دست به خودکشی می‌زنند یا خانواده را رها نموده و به صورت گمنام، در یک محله دیگر یا در شهر دیگر زندگی می کنند).

چنانچه شغل مناسبی برای مردان وجود داشته باشد چه بسی مجبور به انجام کارهای غیرقانونی و خلاف (سرقت و یا قاچاق کالا و یا فروش مواد مخدر و نظایر آن) نمی‌شوند و محیط جامعه امن‌تر و سالم‌تر باقی می‌ماند.

بیکاری و فقر سبب شده که عده‌ای مهاجرت کنند (از روستا به شهر یا از شهرهای کوچک به حاشیه شهرهای بزرگ)، عده‌ای به شغل‌های کاذب روی آورند و عده‌ای هم اقدام به کلاهبرداری یا سرقت اموال مردم (سرقت از منازل یا خودروها یا زورگیری یا کیف قاپی یا جیب بری یا …) و یا حتی تخریب و سرقت اموال عمومی (نظیر نیمکت یا نرده پارک‌ها و یا نرده پل عابر پیاده و یا گارد ریل جاده‌ها و یا حتی کابل و یا ترانس برق و یا کابل موتورخانه‌ها و یا تجهیزات و وسایل به کار رفته در پروژه‌های زیرساختی) نمایند که هم امنیت مردم به خطر می‌افتد و هم هزینه‌هایی را به زندگی مردم تحمیل می‌کند و هم اینکه سبب افزایش هزینه‌های تعمیر و نگهداری پروژه‌های عمرانی و زیرساختی می‌شود.

یعنی ضرر و زیان زیادی به مردم، شرکت‌های بیمه، بخش‌های عمومی و خصوصی وارد می‌شود که معمولا در ارزیابی حساب‌های ملی و همچنین طراحی پروژه‌های عمرانی، به آنها توجهی نمی‌شود.

عمق فاجعه

عمق فاجعه وقتی مشخص می‌شود که سرپرست یک خانوار در جنوب کشور که به بلای اعتیاد دچار است، با یک سارق محلی تبانی می‌کند تا ترانس برق سرکوچه خودش را بدزد و پس از فروش آن، بخشی از پول به دست آمده را به فرد معتاد بدهد.

با توجه به اینکه خانواده فرد معتاد می‌بایست چند روز در بی برقی سر کنند تا مجددا ترانسی تهیه و نصب شود، این اتفاق نشان می‌دهد که فرد معتاد حتی به خانواده خود هم رحم نمی‌کند، چه رسد به سایر اعضای جامعه و یا اموال عمومی.

بدیهی است تا مشکل بیکاری و درآمدزایی مردم حل نشود و معیشت جوامع محلی بهبود نیابد (از فقر فرهنگی و درآمدی خارج نشوند)، نمی‌توان انتظار داشت که اوضاع فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی مردم سروسامان یابد.

ضرورت دارد که به موازات کارهای فرهنگی و زیرساختی در زمینه کنترل و درمان برخی آسیب‌های اجتماعی تاثیرگذار در سلامت و امنیت جامعه نظیر بیکاری و اعتیاد تلاش نمود؛ والا تجهیزات و وسایل به کار رفته جهت توسعه زیرساخت‌ها (اجرای پروژه های عمرانی) به سرقت رفته و مردم از دسترسی به آن خدمات محروم شده و منابع ملی نیز تلف می‌شوند.