وزارت نیرو، نه فرهنگ‌سازی و نه ترویج مصرف بهینه می‌کند

اخبار سبز کشاورزی؛ فرهنگ عامه ایران مخزنی گران‌سنگ از تمثیل‌ها و ضرب‌المثل‌ها و کوتاه‌گویی‌هایی است که با بیان هر یک می‌توان از زیاده پردازی و شرح احوال غیرضروری، اجتناب کرد. ضرب‌المثل‌ها و سخنان و عبارات کوتاهی که چنانچه در زمان و مکان واقعی خود بیان شوند؛ دیگر نیازی به تکرار اباطیل نیست.

چندین نماد از توسعه نامتوازن، فاقد برنامه‌های درازمدت و مبتنی‌بر آینده‌نگری، مشکلاتی است که بعضاً در تمام طول سال و گاه با تغییر فصل گریبان‌گیر جامعه شده و به نوعی ارکان آن را تحت‌تاثیر قرار می‌دهد و آن معضلات و مسائل حل نشده مرتبط با آب و برق است. آبی که مایه حیات و برقی که اگر نباشد به یک‌باره تمام چرخ‌ها از گردش می‌مانند.

در جهان امروز، بدون برق

زندگی کردن ناممکن است و تا هنگامی که کره زمین توسط یک سیاهچاله بلعیده شود، انسان‌ها مدیون ادیسون خواهند بود؛ اما افزایش جمعیت به همراه توسعه صنعتی و ظهور نیازهای جدید زمینه‌ساز تولید هر چه بیشتر الکتریسیته است. چنانکه در بیان شاخصه‌های رفاه اجتماعی، وجود برق نیز در ردیف آموزش و بهداشت قرار می‌گیرد.

سرزمین ایران از آغاز پیدایش به شکل کنونی در حوزه خشک و نیمه‌خشک کره زمین قرار داشته و هیچ راهی برای جابه‌جا کردن آن به سمت مناطق پرباران و با نزولات آسمانی کافی وجود ندارد، بنابراین ساکنان آن باید برای ادامه زندگی چاره‌اندیشی کرده و به‌منظور ایجاد زیرساخت‌های ضروری، فکر و اندیشه خود را به کار گیرند.

از هنگام احداث اولین سد به شکل کنونی، با هدف بهره‌برداری دوگانه برق آبی و تکیه کردن بر این روش انحصاری، مسئولان مدیریت آب و برق را با این تصور اشتباه و فاقد آینده‌نگری لازم که «همین ما را بس است»، جامعه را درگیر مسائل و مشکلاتی کرده‌اند که هیچ پاسخی برای آن‌ها ندارند و آن‌گاه که موضوع بغرنج‌تر و پیچیده‌تر می‌شود به راهکارهای سلبی و مضر، توسل می‌جویند، راهکارهایی که نشانگر نداشتن دانش کافی از عواقب چنین تصمیم‌هایی است.

اخیراً شرکت توانیر به نقل از مدیرعامل آن اعلام نمود که چنانچه کشاورزان در اوج مصرف برق به مدت پنج ساعت از چاه‌هایی که دارای پمپ‌های برقی هستند استفاده نکنند، می‌توانند 19 ساعت بعدی را از برق رایگان بهره‌مند شوند. پیشنهادی که شاید از منظر آنانی که چندان اطلاع و آگاهی از سازوکارها و الزامات کشاورزی، تولید یک محصول و آسیب‌هایی که می‌تواند زحمات یک فصل زراعی یک کشاورز را نابود کنند، ندارند، منصفانه و معقول به نظر می‌آید.

شاید از دیدگاه یک اسکیمو با خانه یخی در قطب شمال، پنج ساعت قطع برق و 19 ساعت استفاده از برق مجانی بسیار سخاوتمندانه بوده و باید از برنامه‌ریز چنین پیشنهادی کمال تشکر را به جای آورد، اما از منظر یک کشاورز در استان‌های آتشین چون  خوزستان با گرمای بیش از 70 درجه در فضای باز و یا هر یک از مناطق دیگر، چنین کلامی چندان عقلانی به نظر نمی‌رسد.

گوینده چنین پیشنهادی، قطعا از نیازهای آبی گیاهان تشنه در گرمای سوزان که هر دقیقه آن در حکم مرگ و زندگی گیاه و یا آسیب رساندن به محصول و معیشت کشاوز است؛ اطلاع کافی ندارد، چرا که در دفتر کار با تهویه مطبوع، «کجا دانند حالِ ما سبکبارانِ ساحل‌ها؟».

گیاهی که بر اثر تشنگی دچار تنش شده و رشد آن متوقف و صدمه بر آن وارد می‌شود، برق مجانی موجب برگشت زندگی آن نمی‌شود و هیچ ارزشی ندارد.

این «زیر ابرو برداشتن» مدیرکل شرکت توانیر، باعث «کوری» کشاورزان آفتاب‌سوخته با دست‌های پینه‌بسته‌ای می‌شود که زندگی خود و خانواده‌شان به محصولی وابسته است؛ که به آب نیاز دارد، .

آنان از پرداخت وجوه برق مصرفی آبایی ندارند و درخواست صدقه برق مجانی از شرکت توانیر نیز نکرده‌اند، مدیرکل شرکت توانیر را هم نمی‌شناسند، آن‌ها گیاهی را می‌شناسند که در گرمای 70 درجه با زبان بی‌زبانی به کشاورز می‌گوید:«تشنه است».

اگر قرار باشد که در اوج گرما، گردش پمپ آب متوقف شود، تکلیف کشاورزان با سهمیه‌بندی ساعتی آب و از بین رفتن مهلت مقرری که برای آن پول پرداخت کرده‌اند، چه می‌شود؟ به نظر نمی‌رسد که مدیرعامل، راهکاری برای آن داشته باشد.

آنچه در مدت چهاردهه و اندی که از عمر جمهوری اسلامی سپری شده، هزینه سوءتدبیرها و ناکارآمدی‌های مسئولان از جیب مردم پرداخت شده است. در حالی که همین دولتمردان از همان سال‌های دهه 1360 می‌توانستند با سرمایه‌گذاری در تولید الکتریسیته از منابع تجدیدپذیری نظیر خورشید، هزاران مگاوات برق را به منازل، صنایع و سایر بخش‌های تولیدی تزریق کنند و سرمایه‌ها را صرف پروژه‌های نه‌چندان مفید سدسازی‌ها نکرده و چشم بر توسعه و اثرات مفید سرمایه‌گذاران در چنین عرصه‌هایی نبندند. اگر چه ماهی را هر وقت از آب بگیری تازه است؛ اما قطع گاز نیروگاه‌ها در زمستان و برق چاه آب‌های کشاورزی، اداره‌ها و خانه‌ها در تابستان‌ها، چاره کار نیست.

آسیب‌هایی که بر اثر قطع برق چاه‌های کشاورزی به تولید محصولات و معیشت خانواده‌های کشاورزان وارد می‌شود، اگر چه از جیب مدیرکل شرکت توانیر پرداخت نمی‌شود، اما بر تمامیت جامعه، ارزاق عمومی، سفره کوچک مردم و محیط‌زیست و ... وارد می‌شود و بسیار بیش از نتایج چنین راهکارهای مضر است. مدیرکل توانیر با برداشتن ابروی کشاورزان، چشم آن‌ها را کور نکند!

سخن ماه ۲۸۷- ماهنامه دام و کشت و صنعت -  شماره ۲۸۷- خرداد ۱۴۰۳