تاثیر درگیری‌های مسلحانه بر کشاورزی

اخبار سبز کشاورزی؛ در حال حاضر، پس از جنگ جهانی دوم درگیری‌های نظامی در بالاترین حد خود قرار دارد و از سال 2015 به بعد، همه ساله بیش از 50 درگیری نظامی رخ داده که 54 مورد در سال 2019 و در سال 2020 تعداد 56 درگیری مسلحانه در جهان اتفاق افتاده است.

گنجاندن درگیری‌های مسلحانه در زمره آسیب‌های اجتماعی، به پیوست خطراتی همچون تغییرات اقلیمی و سایر برنامه‌های انسانی بسیار مشکل آفرین‌اند.

ترکیبی از درگیری‌های مسلحانه به همراه خطرات و مصایبی که جوامع انسانی را تحت‌تاثیر قرار می‌دهد، همچنان در گوشه و کنار جهان در حال رخ دادن است.

تاثیر این آشوب‌ها و تشنج‌ها می‌تواند بسیار فراتر از یک حادثه یا اتفاق منطقه‌ای باشد؛ چراکه اثرات آن قادر است بخش کشاورزی و زیربخش‌های وابسته به آن را نیز تحت‌تاثیر قرار داده و امنیت غذایی را به خطر اندازد.

برخی موسسات جهانی از قبیل sendai که بر چگونگی کاهش مصایب و بلایا در جهان نظارت می‌کنند، می‌گویند: اغلب شرایط و موقعیت‌های درگیری‌، آشوب‌ها و ناآرامی‌ها و ناپایداری‌ها قابل تشخیص از سایر موارد مشابه نبوده و همگی به‌شکلی یکسان مضر و آسیب‌زننده هستند.

تعداد خطر بروز فجایع در حوزه‌های ملی، جغرافیایی و منطقه‌ای بسیار بوده و آسیب‌های اجتماعی همچنان رو به افزایش است که به‌عنوان مثال، درگیری‌های نظامی در آفریقای مرکزی، عراق، افغانستان، خاورمیانه و سایر موارد مشابه کماکان وجود دارند.

تحقیق بر رابطه بین درگیری مسلحانه و فجایع ناشی از آنها را می‌توان به دو شکل دسته‌بندی کرد: اول تاثیر درگیری مسلحانه بر خطر بروز فاجعه و دوم اثرگذاری فجایع در بروز درگیری‌ها، یعنی هر یک از این دو می‌تواند علتی برای ظهور دیگری باشد.

به هر حال، درگیری‌های مسلحانه موجب محدود شدن دسترسی به زمین، جابه‌جایی و مهاجرت ساکنان به‌ویژه در مناطق روستایی، محروم شدن از امکانات بهداشتی و سیستم‌های حفاظتی اجتماعی و تخریب ساختارهای اجتماعی می‌گردد.

بروز درگیری‌ها در کشورهایی چون سومالی، سودان، میانمار و... منجر به مهاجرت میلیون‌ها انسان و آسیب دیدن آنها از بسیاری جهات مادی و معنوی گردید.

سوریه در ناپایداری از درگیری‌ها

تا قبل از آشوب‌های سال 2011، جمهوری عربی سوریه، تنها کشوری در منطقه بود که از نظر تامین تولید غذا و به‌ویژه محصولات کشاورزی نظیر گندم و جو به خودکفایی کامل رسیده بود و تا قبل از خشکسالی سال زراعی 2009 – 2008 که ناچار از واردات مقدار زیادی گندم شده، تا آن زمان نیازی به واردات محصولات کشاورزی نداشت.

در سال‌های قبل از 2011، سوریه به‌علت توسعه اراضی کشاورزی و اجرای برنامه‌های مدیریتی قادر به صدور محصولات خود به کشورهای همسایه بود و پیوسته ذخیره گندن قابل توجه داشت.

علی‌رغم این صعود تولید محصولات کشاورزی در سال 2011، پس از این دوره، سوریه وارد یک مرحله نابودکننده از درگیری‌های مسلحانه پنج ساله پس از بهار عربی شد که طبق برآوردهای سازمان FAO تخریب عمیقی بر بخش کشاورزی آن به جا گذاشت.

نتایج نشان داد که در این دوره پنج ساله معادل 16 میلیارد دلار به بخش کشاورزی سوریه، خسارت وارد شده است که مساوی با یک‌سوم از درآمد ناخالص ملی آن کشور بود.

سومالی و جنگ داخلی

مشابه با کشور سوریه، کشور فقیر سومالی نیز بر اثر جنگ‌های داخلی به از دست دادن 2/ 9 میلیادر دلار از درآمد عمومی که بخش زیادی از آن مربوط به کشاورزی بود، خسارت جبران‌ناپذیری را متحمل شد.

دلیل عمده چنین زیانی تخریب زیرساخت‌های مرتبط با کشاورزی به‌طور مستقیم و غیرمستقیم بود.

اثرات جهانی جنگ اوکراین

تهاجم روسیه به اوکراین، عواقب و پیامدهای مخربی بر کشاروزی آن کشور و در نتیجه امنیت غذایی جهان وارد آورد. اوکراین یکی از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان محصولات کشاورزی و صادرکننده غلات و دانه‌های روغنی در جهان است.

از سوی دیگر بخش کشاروزی نقشی کلیدی در اقتصاد آن کشور دارد و 10درصد تولید تاخالص ملی، 14 درصد از نیروی کار و 24 درصد مجموعه صادرات اوکراین را به خود اختصاص می‌دهد.

تاثیر درگیری مسلحانه که سپتامبر سال 2022 آغاز شده، نشان دهنده تخریب و ویرانی شدید در مناطق روستایی، دامداری‌ها، صیادی و مشاغل آبزی‌پروری و مجموعه کشاورزی آن شد.

به‌طور متوسط 25درصد از جمعیت روستایی شغل خود را از دست داده و امور تولید کشاورزی توسط آنها متوقف شد که در ارتباط با این بخش، افزون‌بر 38 درصد دیگر شهروندان اوکراینی مشاغل خود را نیز از دست دادند.

عوامل محدودکننده یا متوقف‌کننده فعالیت‌های کشاورزی موجب تخریب زیرساخت‌های کشاورزی، زیان وارده 25درصدی به زیربخش‌های دامداری، کاهش دسترسی خدمات و یارانه‌های مالی و آلوده شدن اراضی به بقایایی سلاح جنگی نظیر انواع مین و گلوله منفجر نشده است.

یک ششم از انبارهای و سیلوهای محصولات کشاورزی اوکراین از فوریه 2022 توسط قوای روسیه تخریب گردید.

در هشت ماهه اول جنگ (اکنون سال دوم نیز سپری شده است)، افزون‌بر 5 میلیون دلار به زیربخش‌های صیادی و آبزی‌پروری خسارت وارد و 17 میلیون دلار از درآمدهای آن از بین رفت و این خسارات همچنان ادامه دارد.

این برآورد خسارت فقط برای 8 ماه ابتدای جنگ روسیه علیه وکراین است. در ماه‌های بعد تخریب سد کاخوفکا و ذخایر آبی رودخانه دنیپرو که برای آبیاری مزارع کشاورزی مورد استفاده بر میزان خسارات افزود، به‌دلیل تداوم این درگیری این درگیری، هنوز امکان انجام یک بررسی جامع از خسارات وارد شده امکان‌پذیر نیست.

خاورمیانه

از یک سال قبل و با تهاجم نیروهای حماس به اسرائیل و ورود نیروهای حزب الله به این درگیری‌ها که عکس‌العمل شدید اسرائیل را درپی داشت، آسیب‌های زیادی به مزارع و باغ‌های منطقه درگیری وارد کرد. از بین رفتن باغ‌ها و مزارع، بیکار شدن کشاورزان و کارگران موقت فلسطینی و از همه مهم‌تر امنیت غذایی ساکنان به خطر افتاده و تا توقف این درگیری‌ها امکان برآورد خسارات به بخش‌های کشاورزی ناممکن است.