برداشتن قوانین دست‌ و پاگیر

هفتم مهر 1400، سیدجواد ساداتی‌نژاد در ادامه جلسات‎ خود با تشکل‌های بخش کشاورزی، نشستی را با تشکل‎های حوزه شیلات برگزار کرد تا از نزدیک چالش‌ها، مشکلات و راهکارهای پیش رو در صنعت شیلات را بررسی کنند. چنانچه از شواهد برمی‎آید، ساداتی‌نژاد توجه ویژه‌ای به شیلات دارد و آن را از رئوس برنامه‌های کاری خود قرار داده است.
به گزارش «دام و کشت و صنعت» در این نشست صحبت‎هایی از جانب نمایندگان تشکل‌ها و وزیر جهادکشاورزی مطرح شد که به برخی از آنها اشاره می‌شود:

تولیدات ماهیان گرمابی نیازمند بازارهای مطمئن

علی الویری، مدیرعامل اتحادیه شرکت‌های تعاونی تکثیر و پرورش ماهیان گرمابی در این نشست گفت: اگر واگذاری و تفویض اختیار به تشکل‌ها صورت بگیرد، ضمن این‌که بار برخی امور از دوش دولت برداشته می‌شود، تشکل‌ها نیز رشد کرده و قوی‌تر می‌شوند و می‌توانند نسبت به رفع مشکلات صنفی و خدمات‌دهی به هم‌صنفان خود موفق‌تر عمل کنند.
وی در توضیح گفت: به‌عنوان مثال آبزی‌پروران باید بتوانند در فروردین یا درنهایت تا 15 اردیبهشت سهمیه کود شیمیایی را از دولت تحویل بگیرند تا برای تقویت فیتوپلانکتون‌های داخل آب، در زمان مشخص از آن استفاده کنند. در بسیاری مواقع این سهمیه کود در تابستان و تیرماه به دست ما می‌رسد و بارها در این مورد درخواست همکاری داشته‌ایم، اما وزارتخانه نتوانسته هماهنگی لازم را انجام دهد و اگر این مسئله در اختیار خود تشکل‌ها باشد، بهتر آن را مدیریت خواهند کرد. الویری به کمبود نقدینگی آبزی‌پروران نیز اشاره کرد و گفت: این فعالان در دوره‌هایی به تسهیلات بانکی و نقدینگی نیاز دارند و لازم است بانک‌ها همکاری بیشتری با آنان داشته باشند.

صادرات به کشورهای هم‌جوار

وی اعلام کرد: با وجود اینکه نسبت به سال قبل، یک‌سوم نهاده‌های مورد نیاز در اختیار ما قرار گرفت، اما تولید ماهیان گرمابی تا حدود 250 هزار تن خواهد رسید که نسبت به سال قبل 15-10درصد رشد خواهد داشت، بنابراین باید به فکر بازارهای مناسب برای این تولیدات بود؛ چرا که بازارهای داخلی پاسخگوی این مقدار تولید نیست و بخش زیادی از آن باید صادر شود. بازار کشور عراق ثبات لازم را ندارد و با کوچک‌ترین مشکلی صادرات متوقف می‌شود و لازم است این مسئله پیگیری شود.
در این راستا می‌توان برای بازار کشورهای دیگری مانند افغانستان و ارمنستان برای سال‌های آینده برنامه‌ریزی و اقدام کرد.

اصلاح نژاد ماهی قزل‌آلا نیازمند توجه ویژه

آرش نبی‌زاده، مدیرعامل اتحادیه سراسری ماهیان سردابی کشور نیز به موضوع اصلاح نژاد ماهی قزل‎آلا اشاره کرد و گفت: اصلاح‌نژاد در ماهی قزل‌آلا مهم‌ترین مبحث در این حوزه است و انتظار داریم که این موضوع به صورت جدی مورد توجه بوده و هزینه‌ای برای آن در نظر گرفته شود، بنابراین کاری را که به صورت جدی از انجام آن عقب افتاده‌ایم انجام گیرد تا از واردات تخم چشم‌زده و مشکلات مربوط به آن رها شویم.
وی ادامه داد: یکی از بزرگ‌ترین مشکلات ما نداشتن اطلاعات در حوزه تولید ماهیان سردابی است. بنابراین طراحی یک سامانه الکترونیکی را برای این منظور در نظر داریم که امیدواریم با همکاری سازمان شیلات انجام شود.

حمایت یک‌طرفه از مرغ به زیان شیلات

نبی‌زاده همچنین گفت: مشکل دیگر بخش‌های شیلاتی آن‌است که چون تولیدات آنها در سبد کالای پروتئینی قرار دارند، وقتی وزارتخانه از کالای رقیب یعنی مرغ بیش از انتظار حمایت می‌کند، این محصول به‌شدت آسیب می‌بینند. بنابراین تصمیم‌گیری در مورد کالاهای سبد پروتئینی باید جامع باشد نه این‌که تمام برنامه‌ریزی‌ها به سمت مرغ و تخم‌مرغ هدایت شده و شیلات و گوشت قرمز فراموش شوند.
مدیرعامل اتحادیه ماهیان سردابی کشور ادامه داد: در بحث کشاورزی قراردادی نیز باید سازمان‌های متولی مانند دامپزشکی، وظایف‌شان را به‌درستی انجام دهند، چرا که مواردی وجود داشته که تولیدکننده محصول خود را با بهترین کیفیت و زیرنظر سازمان دامپزشکی استان تولید کرده و تمام آزمایش‌های لازم را نیز به‌طور مرتب انجام داده، اما در روز آخر و موقع فروش دامپزشکی محصول را برای صادرات تائید نکرده است.

مسئول فنی تحمیلی

نبی‌زاده به موضوع بازار اشاره کرد و گفت: لازم است اقداماتی صورت گیرد تا یک بازار مطمئن برای محصولات وجود داشته باشد. به ویژه توجه به صادرات ضرورت دارد.
وی همچنین گفت: اجبار آبزی‌پروران به استخدام مسئولان فنی و بهداشتی سازمان نظام مهندسی و سازمان نظام دامپزشکی، آسیب‌های جدی به بخش وارد می‌کند.

قوانین و مقررات دست و پاگیر

عمار صالحی، نماینده اتحادیه شرکت‌های تعاونی تکثیر و پرورش ماهیان سردابی نیز در این نشست،
گفت: در سال 92 با واردات بی‌ملاحظه تخم‌چشم‌زده، بیماری VHS وارد کشور شد و تقریبا صنعت را نابود کرد، اما در سال 1399 بچه‌ماهی تولیدی داخل کشور که بسیاری از دوستان داخلی ما آنها را رد می‌کردند، به برخی کشورها مانند جمهوری آذربایجان صادر شد.
وی افزود: قوانین دامپزشکی، امور آب و بخشنامه‌های سازمان شیلات، جزو اصلی‌ترین موانع تولید هستند.

مقررات بی‌ثبات و تصمیم‌های یک‌شبه

صالحی با اشاره به اینکه صادرات پودر ماهی و پودر مرغ خسارات زیادی به تولید آبزیان وارد کرده است، گفت: تصمیمات آنی، یک‌شبه و خلق‌الساعه توان برنامه‌ریزی را از تولیدکنندگان گرفته است. مثلا یک‌شبه کسانی تصمیم می‌گیرند با ارز دولتی گوشت تیلاپیا وارد کنند؛ فکر کنید چه بلایی بر سر تولید داخلی می‌آورد؟! وقتی که در داخل تخم‌چشم‌زده ماهی تولید می‌کنیم، چرا ارز دولتی به واردات تخم چشم‌زده ماهی می‌دهند؟!
وی اضافه کرد: وقتی آمارهای غیرواقعی ارائه می‌شود، قدرت برنامه‌ریزی درست را از ما سلب می‌کند. مثلا در مورد تخم چشم‌زده همیشه یک حاشیه‌ای برای واردات در نظر می‌گیرند و قوانین همه در راستای واردات است. همین تخم‌چشم‌زده معلوم نیست از کجای دنیا و چگونه وارد می‌شود و هیچ نظارتی نیز روی آن نیست، اما تولیدکننده تخم چشم‎زده‌ ماهی داخلی را اجبار می‌کنند که از ماشین یخچال‌دار استفاده کند. اگر نمی‌خواهند به ما کمک کنند هزینه‌های اضافی به ما تحمیل نکنند.

تبدیل کشت‌های صید سنتی به صنعتی

یعقوب دوجی، رئیس هیأت‌مدیره اتحادیه سراسری تعاونی‌های صیادی ایران نیز به برخی مشکلات اساسی صیادان اشاره کرد و گفت: اگر برخی کشتی‌های صید سنتی به تبدیل کشتی صید صنعتی شوند، می‌توانند تن ماهیان را از آب‌های دور صید کنند تا به ذخایر زیستی هم آسیبی وارد نشود. به‌طور مثال کشوری مانند اندونزی 25 هزار شناور دارد که در آب‌های دور از حاشیه آن کشور به صید ماهی پرداخته و آسیبی به ذخایر وارد نمی‌کنند. وی همچنین به وجود صیادان غیرمجاز و غیربومی در برخی مناطق اشاره کرد که به معیشت مردم ساحل‌نشین ضربه می‌زنند.

لزوم مناسب‌سازی تشکل‌ها برای واگذاری مسئولیت

علی‌اکبر خدایی، دبیرکل اتحادیه تولید و تجارت آبزیان ایران نیز گزارشی از وضعیت تولید، تجارت آبزیان، پیشرفت‌ها و پتانسیل‌های این حوزه ارائه داد و در راستای صحبت‌های دیگر فعالان شیلاتی گفت: مشکلات بخش شیلات از دو آبشخور اصلی تغذیه می‌کنند؛ یکی ضعف و تنبلی بخش خصوصی و صوری بودن برخی تشکل‌ها و دیگری سوءمدیریت در بخش دولتی و تناقض در تصمیم‌ها و به‌ویژه در سازمان شیلات.
وی افزود با توجه به شرایط موجود، با واگذاری امور به تشکل‌ها نیز مشکلی حل نمی‌شود؛ چون ابتدا باید تشکل‌ها اصلاح شده و توان پذیرش مسئولیت را داشته باشند.
دبیر اتحادیه تولید و تجارت آبزیان ایران، به عنوان تشکلی که بخش عمده آبزیان کشور را نمایندگی می‌کند، رئوس مشکلات این بخش را به‌صورت مکتوب تقدیم وزیر جهادکشاورزی نمود.

شیلات از برنامه‌های محوری وزارت جهادکشاورزی

سیدجواد ساداتی‌نژاد، وزیر جهادکشاورزی نیز پس از شنیدن نظرات فعالان شیلاتی، گفت: ما باید با تولیدکنندگان و تشکل‌ها صحبت و به یک جمع‌بندی برسیم و برنامه‌ها را به‌گونه‌ای پیش ببریم که برای سایر بخش‌های اقتصادی کشور تبدیل به یک الگو شود؛ چون در دیگر بخش‌ها نیز چنین مشکلاتی وجود دارد.
ساداتی‌نژاد افزود: باید با حفظ استانداردها و پروتکل‌ها، بخشی از این مشکلات بر سر راه تولیدکنندگان را برداریم و بخشی از امور را نیز به خود تشکل‌ها واگذار کنیم؛ چرا که تاکنون چند جلسه با تشکل‌ها برگزار کرده‌و تقریبا در همه آنها مشکلات مشترک بوده بنابراین باید برای رفع آن‌ها چاره‌اندیشی کرد.
ظرفیت نادیده گرفته شده تولید ثروت، اشتغال و ارزآوری شیلات
وی در بخش دیگری از صحبت‌هایش با اشاره به جایگاه برجسته و بالای شیلات در وزارت جهادکشاورزی دولت سیزدهم، گفت: شیلات در ایران ظرفیت تولید ثروت، اشتغال و ارزآوری دارد و باید از این ظرفیت‌ها استفاده کرد. بخش شیلات بسیاری از مشکلات رایج در دیگر بخش‌های کشاورزی را ندارد؛ چون در ساحل، دریا و … انجام می‌شود و حوزه‌ای آماده برای جهش است و باید با الگوها و نوآوری‌های جدید، سرمایه‌گذاری‌ها را به سمت شیلات هدایت کنیم.
ساداتی‌نژاد ادامه داد: پرورش ماهی در قفس از پتانسیل‌های بالایی برخوردار است و می‌توان روی آن تمرکز کرد و از توانمندی‌های موجود بهره‌برداری نمود. اگر سرمایه‌گذاران به این حوزه ورود کنند، با تمام توان از آنها حمایت می‌کنیم.

تعاون روستایی به کمک شیلات می‌آید!

وی همچنین گفت: تعاون روستایی با توجه به وظایف و اختیارات خود، می‌تواند خدمات زیادی به بخش ارائه دهد. ساداتی‌نژاد افزود: با توجه به اساسنامه و شرح وظایف سازمان تعاون روستایی می‌توان آن را به‌مثابه سازمان توسعه تجارت کشاورزی در نظر گرفت که می‌تواند بخش زیادی از مشکلات بخش کشاورزی را به‌ویژه در زمینه تجارت و بازرگانی مرتفع کند. امید داریم که از ظرفیت‌های آن به‌صورت بهینه استفاده کنیم.

ماهنامه دام و کشت و صنعت - شماره ۲۵۷- مهر سال ۱۴۰۰