ضرورت توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر در ایران
ضرورت توسعه انرژی‌ها پایدار در ایران و به ویژه در مراکز آلوده‌ای چون اصفهان از موضوعات قابل تاملی است
ضرورت توسعه انرژی‌ها پایدار در ایران و به ویژه در مراکز آلوده‌ای چون اصفهان از موضوعات قابل تاملی است که در قانون برنامه ششم توسعه هم حرکت به سمت این‌گونه انرژی‌های تجدید پذیر مورد تأکید قرارگرفته است اما هنوز با اقداماتی جدی در راستای گسترش آن مواجه نبوده‌ایم.
انرژی خورشیدی، بادی و انرژی برق‌آبی از منابع تجدید پذیری به شمار می‌روند که در میان همه آن‌ها، انرژی خورشیدی برای کل جهان نامحدود و به صورت دائم در دسترس است. تحقیقات انجام گرفته توسط محققان نیز بیانگر آن است که زمین حدود ۱۲۰ هزار تراوات انرژی از تابش خورشیدی دریافت م ی‌کند که این میزان ۲۰ هزار برابر، بیشتر از نیاز واقعی جهان است و در صورت استفاده مطلوب از این انرژی، نگرانی برای به اتمام ذخایر نفت، زغال‌سنگ و گاز طبیعی معنایی ندارد. به این ترتیب و با توجه به مزایای بی‌شمار بهره‌مندی از انرژی‌های تجدید پذیر، کشورهای زیادی، اخیراً به خصوص در سال‌های اخیر، به سمت استفاده از انرژی‌های پاک و پایدار سوق یافته‌اند. به طوری که استفاده از این انرژی‌ها برای تأمین نیازهای جهان به برق، گرمایش، سرمایش و نیرو برای حمل‌ونقل به یکی از بزرگ‌ترین چالش‌های پیش روی بشریت در قرن ۲۱ تبدیل شده است.
در ایران نیز که به عنوان یکی از آفتابی‌ترین کشورهای دنیا مطرح است بهره برداری از انرژی‌ها پایدار به ویژه نوع خورشیدی قابلیت توجه فراوانی را دارد. کشوری که از نظر جغرافیایی در منطقه‌ای واقع است که به سبب دریافت انرژی خورشیدی میان نقاط جهان در بالاترین رده‌ها قرار دارد و میزان تابش خورشید در آن حدود یک هزار و ۸۰۰ تا دو هزار و ۲۰۰ کیلووات ساعت بر مترمربع در سال تخمین زده شده است. همچنین به دلیل برخورداری از چهار فصل سال، زمینه تولید انواع انرژی‌های تجدید پذیر از جمله بادی، آبی، خورشیدی را دارد و می‌تواند انرژی‌های موردنیاز را به پاک‌ترین روش‌ها تولید کند. اما با وجود چنین ویژگی‌های ممتازی، هنوز این انرژی‌های پاک در سبد انرژی کشور قرار نگرفته است.
قابلیت بالای اصفهان برای بهره‌گیری از انرژی خورشیدی
در میان استان‌های کشور، برخی از جهت تابش خورشید و محدوده دمایی، دارای شرایط مطلوبی برای نصب و بهره برداری از انرژی خورشیدی هستند. به عنوان مثال، ظرفیت تولید برق خورشیدی در اصفهان می‌تواند تا ۳۰۰ مگاوات افزایش یابد و افتتاح دو نیروگاه خورشیدی در استان اصفهان در بهار امسال از جمله اقدامات مرتبط با انرژی تجدید پذیر در منطقه بوده است. نیروگاه خورشیدی یک مگاواتی طالخونچه واقع در شهرستان مبارکه با هزینه‌ای بالغ بر هشت میلیارد تومان با سرمایه‌گذاری بخش خصوصی با هدف تولید تجمعی یک میلیون و ۷۵۲ هزار کیلو وات ساعت انرژی الکتریکی احداث شد. مورد دیگر نیروگاه خورشیدی یک مگاواتی زاد افشار در تیران و کرون است که با هدف تولید تجمعی یک میلیون و ۷۵۲ هزار کیلووات ساعت انرژی الکتریکی با سرمایه گذاری بالغ بر هشت میلیارد تومان توسط بخش خصوصی وارد مدار تولید شد.
همایون بروجی، کارشناس انرژی‌های تجدیدپذیر شرکت توزیع برق استان اصفهان در رابطه با ظرفیت استفاده از انرژی خورشیدی در این استان و راهکارهای افزایش این نیروگاه‌ها گفته است: حدود ۸۶۱ سامانه نیروگاه خورشیدی در استان اصفهان وجود دارد و با توجه به اینکه نیاز سالانه برق منطقه حدود ۲ هزار مگاوات است سهم نیروگاه خورشیدی کمتر از یک درصد برآورد می‌شود.
وی جذب و تشویق سرمایه‌گذاران، حمایت از تجهیزات ساخت داخل، اطلاع رسانی دقیق دستگاه‌های اجرایی و دولتی، اعطای زمین با کیفیت و نزدیک به شبکه‌های برق، تخصیص تسهیلات برای احداث نیروگاه‌های خورشیدی و حمایت دولت از طرح‌های خرید تضمینی برق تجدیدپذیر را از جمله راهکارهای توسعه و افزایش نیروگاه‌های خورشیدی عنوان کرده است.
رویکرد شهرداری اصفهان به استفاده از انرژی‌های پاک
کاملاً واضح است که یکی از مهم‌ترین مزایای استفاده از انرژی خورشیدی، کاهش هزینه‌ها و حتی فروش برق اضافه تولیدی است. چراکه از این طریق هزینه‌های تحمیلی بر کشور و جامعه به شدت کاهش می‌یابد. همچنین با این اقدام، نه تنها صرفه‌جویی در صورت حساب برق می‌شود، بلکه اگر برق بیشتری تولید شود، مازاد آن دوباره به شبکه منتقل و برای این مقدار مبلغ پاداشی توسط شرکت برق پرداخت خواهد شد. بر این اساس در اصفهان نیز از چند سال گذشته تاکنون شهرداری اصفهان به صورت جدی به موضوع استفاده از انرژی‌های تجدید پذیر از جمله استفاده از آبگرم کن‌ها و نیروگاه‌های تولید برق خورشیدی ورود جدی پیدا کرده است. با توجه به عزم شهرداری اصفهان مبنی بر معرفی اصفهان به عنوان شهری پیشرو در زمینه استفاده از انرژی‌های پاک در کشور از سال ۱۳۹۲ پروژه خورشیدی کردن برق ساختمان‌های شهرداری به عنوان یکی از پروژه‌های مربوط به انرژی‌های تجدید پذیر در دستور کار شهرداری قرار گرفت تا بخشی از برق مصرفی با استفاده از انرژی خورشیدی تأمین شده و در مصرف برق تأمینی از منابع فسیلی صرفه‌جویی شود.
سید مهدی حسینی، مدیر بهینه‌سازی معاونت خدمات شهری شهرداری اصفهان از احداث و بهره‌برداری دو نیروگاه خورشیدی با ظرفیت‌های ۲۰ و ۱۰ کیلو وات در شهرداری منطقه ۲ اصفهان خبر می‌دهد.
وی اظهار می‌کند: نیروگاه ۱۰ کیلوواتی در ساختمان خدمات شهری منطقه دو و در راستای افزایش بهره گیری از انرژی‌های تجدید پذیر احداث گردیده است که انرژی تولیدی این نیروگاه، جهت تأمین برق بخشی از نیازهای این ساختمان و همچنین برای موضوع مهم پدافند غیرعامل و تأمین برق اضطراری ساختمان در مواقع بحرانی استفاده می‌شود که این نیروگاه با اعتبار دویست میلیارد ریال از محل اعتبارات منطقه دو شهرداری اصفهان احداث شده و هم اکنون در حال بهره برداری می‌باشد.
مدیر بهینه‌سازی معاونت خدمات شهری شهرداری اصفهان می‌افزاید: همچنین با توجه به لزوم حمایت از شهروندان علاقمند به نصب نیروگاه خورشیدی بر بام منازل خود، طی فرایندی مشارکتی و تسهیل‌گری توسط شهرداری منطقه دو، یک نیروگاه ۲۰ کیلوواتی نیز به جهت ارتقای سطح استفاده از انرژی‌های تجدید پذیر شهر اصفهان، احداث گردیده است.
حسینی با تاکید بر عزم جدی شورای اسلامی شهر و شهرداری اصفهان برای افزایش سهم مصرف انرژی‌های تجدید پذیر در شهرداری اصفهان، می‌گوید: برنامه‌های مختلفی در این حوزه تعریف شده و در سال جاری و همچنین سال آینده اجرا خواهد گردید.
انرژی خورشیدی گامی جدی برای رفع آلاینده‌ها
واقعیت آن است که بهره‌مندی از انرژی‌های تجدید پذیر به غیر از مزایای فراوانی که به آن اشاره شد، در کاهش آلاینده‌های ناشی از سو خت‌های فسیلی تأثیر بسزایی دارد. به خصوص در این روزهایی که آلودگی هوا با شدت زیادی کلان‌شهرهایی چون اصفهان را به احاطه خود درآورده است، قطعاً این انرژی‌های پاک قادر به رفع بخش قابل توجهی از این آلایندگی‌ها است. زیرا بر طبق گزارش بانک جهانی، عمده مشکلات آلودگی هوای کلان شهرها ناشی از آلاینده‌های خودروها به‌ویژه خودروهای سنگین و نیمه سنگین فرسوده است، نیروگاه‌های فسیلی نیز در افزایش آلاینده‌ها و تشدید آلودگی هوا مؤثر هستند. از این رو حرکت به سمت استفاده از انرژی‌های تجدید پذیر می‌تواند نقش مؤثری در کاهش آلودگی هوا داشته باشد.
رضا نادری، کارشناس و فعال محیط زیست اظهار می‌کند: در کل دنیا استفاده از انرژی‌های تجدید پذیر با استقبال فراوان روبرو شده است به طوری که بیشتر از ۱۰ درصد از انرژی کل تولیدی در برخی از کشورها با روش تجدید پذیر به دست می‌آید. در میان همه تجدیدپذیرها، انرژی خورشیدی جایگاه برتری دارد که منبع تولید این انرژی ایران است. در حالی که در کشور ما نگاه جدی به این مساله نشده است.
وی اضافه می‌کند: کشوری که تقریباً دارای ۳۰۰ روز آفتابی است می‌تواند بالاترین استفاده را از این انرژی خدادادی و بی پایان داشته باشد تا جایی که نیاز بی انرژی‌های فسیلی نباشد. با توجه به آلایندگی‌های ناشی از سوخت‌های فسیلی انرژی خورشیدی پاک و با کمترین تأثیرات مخرب است که مهم‌ترین راهکار برای رفع این معضل مطرح می‌شود.
این کارشناس محیط زیست با تاکید بر تأثیر چنین انرژی‌هایی در کاهش آلایندگی‌ها اظهار می‌کند: استفاده از انرژی‌های پاک و تجدید پذیر مانند برق، باد، خورشید و استفاده از سوخت مناسب برای خودروها، راهکارهای مؤثری برای حفظ محیط‌زیست و کاهش آلودگی است. به دلیل همین موضوع بسیاری از کشورهای دنیا به سوی تأسیس و استفاده از نیروگاه‌های انرژی‌های تجدید پذیر حرکت کرده‌اند. البته نیروگاه‌های انرژی‌های تجدید پذیر هم یکسری از آلایندگی‌ها را خواهد داشت و مشکلاتی هم برای استفاده از آن‌ها وجود دارد؛ به عنوان مثال تولید انرژی آن‌ها در روز و همراه با تابش خورشید است اما در شب تولیدی ندارند و یا آنکه به صورت فصلی و با تغییر میزان تابش نور خورشید میزان تولید برق این نیروگاه‌ها با نوسان همراه است که برای رفع این مشکل، این نیروگاه‌ها به سیستم‌های ذخیره‌سازی انرژی نیاز دارند
نادری به ایمنا گفت: ولی در هر حال، آسیب آن‌ها بسیار کمتر و غیر مخرب‌تر از نیروگاه‌های فسیلی خواهد بود. جدای ازآنچه نیروگاه‌های خورشیدی به لحاظ اقتصادی هم به‌صرفه‌تر هستند. بهره‌برداری از نیروگاه‌های خورشیدی برای اصفهان از پتانسیل بیشتری نسبت به سایر نیروگاه‌های تجدید پذیر برخوردار است، و به همین دلیل هم شهرداری اصفهان اقدام به استفاده از انرژی خورشیدی کرده است. لازمه روی آوردن بیشتر به استفاده از انرژی‌ها تجدید پذیر، تأمین زیرساخت‌های لازم است که بدون تردید این اقدام نیازمند مدت‌زمان نسبتاً طولانی خواهد بود. به‌علاوه برای فراگیر شدن بهره‌مندی از انرژی‌های پایدار، فرهنگ‌سازی گسترده‌ای لازم است تا به‌تدریج مسئولان، فعالان و مردم جامعه استفاده از چنین انرژی‌های پایدار و بی پایانی را بر دیگر انرژی‌ها ترجیح دهند. در آن زمان می‌توان به سوی تأمین کل انرژی موردنیاز از نیروگاه‌ها و انرژی‌های تجدید پذیر حرکت کنیم.
