وقتی خانه ابدی هم زیر چتر رانت و اختلاف طبقاتی رفت
مرگ لاکچری در مشهد؛ قیمت‌های میلیاردی قبر از ۶ میلیون تا ۱.۸ میلیارد تومان
قیمت قبر در مشهد به عددهای میلیاردی رسیده؛ از قبرهای ۶ میلیونی در بهشت‌رضا تا قبور خانوادگی ۱.۸ میلیاردی در حرم امام رضا با خرید اقساطی و پیش‌فروش!
در روزگاری که تهیه مسکن برای زندگان رؤیایی دور از دسترس شده، حالا مرگ هم رنگ تجمل گرفته است. تازه‌ترین بررسی‌ها نشان می‌دهد در مشهد، حتی “خانه آخرت” به کالایی لوکس تبدیل شده؛ جایی که قیمت قبر از شش میلیون تا بیش از یک میلیارد و هشتصد میلیون تومان متغیر است. چنین ارقامی، پرسش تلخ اما واقعی‌ای را پیش می‌کشد:
اخبار سبز کشاورزی؛ آیا انصاف دارد آرامش پس از مرگ نیز به طبقه و حساب بانکی وابسته باشد؟
از شش میلیون تا یک‌میلیارد و ۸۰۰ میلیون تومان؛ خانه آخرت به سبک لوکس
بر اساس داده‌های رسمی، آرامستان‌های زیر نظر شهرداری مشهد — از جمله بهشت‌رضا، بهشت‌جوادالائمه و بهشت‌رضوان — طیفی عجیب از قیمت‌ها دارند.
قبرهای عمومی در بلوک‌های ساده بین ۶ تا ۴۰ میلیون تومان فروخته می‌شوند، اما قبور خانوادگی در بهشت‌رضا با قیمت‌هایی تا ۱.۸ میلیارد تومان پیش‌فروش می‌شوند.
در «بهشت‌جوادالائمه» قبرهای هم‌جوار با اشخاص مذهبی از ۲۰۰ میلیون تومان به بالا قیمت دارند، و در آرامستان‌های وابسته به آستان قدس رضوی، ارقام بین ۱۰۰ میلیون تا بیش از ۱.۲ میلیارد تومان در نوسان است. در حرم مطهر امام رضا(ع)، عددها حتی از ۹۵۰ میلیون تا بیش از ۱.۴ میلیارد تومان می‌رسد.
شهری‌هایی که به روستا پناه می‌برند
افزایش نجومی قیمت قبرها بسیاری از خانواده‌های مشهدی را به سمت قبرستان‌های روستایی کشانده است. روستاییانی مانند «فاطمه» و «حسن» می‌گویند قبرستان‌های کوچک‌شان حالا پر از «غریبه‌هایی از شهر» شده که به دلیل گرانی شدید، اموات‌شان را در روستا دفن می‌کنند.
«شهری‌ها قبرستان ما را پر کرده‌اند، چون مجانی است و نزدیک مشهد»، فاطمه می‌گوید، در حالی که فقدان جا برای دفن اهالی روستا حالا خودش بحران تازه‌ای شده است.
وصیت لاکچری؛ دفن در حرم امام رضا
در مشهد، دفن در حرم امام رضا(ع) برای بسیاری از خانواده‌های مذهبی یک آرزو یا وصیت معنوی است — اما اجرای آن هزینه‌ای چندصد میلیونی تا میلیاردی دارد.
انسیه که مادربزرگش وصیت کرده بود «در حرم دفنم کنید»، می‌گوید خانواده مجبور شد هرچه داشتند بفروشند تا این خواسته را برآورده کنند: «فقط قبر حدود یک میلیارد و دویست میلیون تومان بود، اقساط هم نداشت.»
فخر فروشی با محل دفن
«منصوره»، دیگر شهروند مشهدی، روایت تلخی دارد: «پدرم وصیت کرده بود اگر پول داریم، در حرم دفنش کنیم. ولی همین‌که در خواجه‌ربیع دفنش کردیم، بعضی‌ها سرزنش کردند که چرا در حرم نبرده‌ایم!»
او می‌گوید حالا محل دفن اموات هم به وسیله‌ی چشم‌وهم‌چشمی طبقاتی تبدیل شده است؛ “درگذشتگان” ابزار فخرفروشی زنده‌ها شده‌اند.
قبرهای قسطی و پیش‌فروش مرگ
«عیسی‌زاده»، مدیرعامل بهشت‌رضای مشهد، تأیید می‌کند که در این شهر، خرید قبر مثل خرید آپارتمان شده است.
قیمت قبرهای عمومی بین ۵.۵ تا ۶ میلیون تومان است که شهرداری بخشی از هزینه را به‌عنوان «سوبسید» پرداخت می‌کند. اما قبرهای یک‌طبقه و دو‌طبقه انتخابی بین ۳۰ تا ۴۰ میلیون تومان فروخته می‌شود.
برای قبور خانوادگی و قبرهای مجاور نیز امکان خرید اقساطی یا پیش‌فروش وجود دارد؛ خریدار یک‌سوم مبلغ را نقد و باقی را طی دو ماه پرداخت می‌کند. حتی برخی شهروندان، قبر خود را پیش از مرگ پیش‌خرید می‌کنند.
قانون بی‌قانونی؛ نرخ قبر خارج از نظارت
به گفته «حسن موحدیان»، رئیس شورای شهر مشهد، قیمت قبرها در آرامستان‌های زیر نظر شهرداری بر اساس مصوبات شورا و تأیید وزارت کشور تعیین می‌شود؛ اما قیمت قبر در حرم مطهر امام رضا(ع) خارج از حوزه شورا و بدون شفافیت است.
«مرضیه محبی»، حقوقدان، نیز می‌گوید: «در قانون، هیچ سقف قیمتی برای قبر وجود ندارد؛ فقط مصوبه شوراها ملاک است. حتی پیش‌فروش قبر هم در حکم اجاره دائم تلقی می‌شود.»
آستان قدس سکوت کرده است
تا لحظه تنظیم این گزارش، هیچ‌کدام از مسئولان آستان قدس رضوی پاسخگوی تماس رسانه‌ها برای شفاف‌سازی درباره نحوه قیمت‌گذاری نبوده‌اند. این در حالی است که انتقاد از تبدیل قبور مقدس به کالایی لوکس و سودآور روز به روز در شبکه‌های اجتماعی شدت می‌گیرد.
وقتی مرگ هم طبقاتی شد
اکنون مرگ در مشهد، همچون زندگی، رنگ طبقه گرفته است؛ از قبرهای رایگان روستاها تا قبور میلیاردی حرم. در حالی که برخی حتی توان پرداخت هزینه کفن‌ودفن را ندارند، برخی دیگر خانه ابدی خود را لاکچری‌ترین نقطه‌ی شهر انتخاب می‌کنند.
به‌نظر می‌رسد جدال فقر و ثروت، حتی در آرامستان‌ها نیز پایانی ندارد.
بیشتر بخوانید:قبر گران شد؛ مرگ هم ارزان نشد!
