غذای دام غذای انسان+اینفوگرافی

اخبار سبز کشاورزی | قطعا غذا به هر شکل و ترکیب، عنصر محرک و تداوم بخش حیات بشر است که حتی بروز کمبود در آن می‌تواند سایر عرصه‌های وجود انسان‌ها را تحت تاثیر قرار دهد.

تا هنگام ارتزاق و تغذیه مستقیم انسان‌ها از طبیعت و به دلیل جمعیت اندک، آن‌ها که می‌توانستند خود را از آنچه به دست می‌آورند سیر کنند، چندان مشکلی در تامین غذا وجود نداشت، اما پس از اسکان و یک جانشینی، اندک اندک به کشاورزی و پس از آن به دامداری و اهلی کردن حیوانات مفیدی چون گاو، گوسفند، اسب و سایر جانوران مشابه روی آوردند که لزوما برای بهره‌برداری از آن‌ها می‌بایست غذایشان را تامین نمایند.

استفاده از مراتع و سبزه‌زارها و جنگل‌های مجاور، پیوسته به عنوان منبعی از مواد غذایی مجانی برای دام‌ها به کار گرفته شد که این امر همچنان ادامه دارد. اما رشد جمعیت طی چند قرن اخیر و نیاز بیشتر به غذا موجب ظهور روش‌های جدیدی در پرورش دام و تولید مواد غذایی گردید که هم اکنون با واژه «صنعت دامداری» دارای جایگاه ویژه و مهمی در تامین نیازهای غذایی انسان‌ها به اشکال مختلف و متنوع است.

اما ظهور «صنعت دامداری» الزامات خود را به همراه داشت، چرا که تجمیع هزاران دام در یک فضای بسته و در اختیار نداشتن مراتع و چراگاه‌های کافی، دامداران را ناچار از تهیه موادغذایی مورد نیاز دام‌ها برای تمام دوره نگهداری آن‌ها کرد که به موازات این نیاز، مراکز و موسسات، تولیدکنندگان، فروشندگان و توزیع‌کنندگان چنین موادی پای به عرصه‌های تهیه غذای دام گذاشتند به گونه‌ای که در حال حاضر، تهیه غذای دام، خود به صنعتی در حال رشد و توسعه یافته تبدیل و گاه در اشکالی تخصصی به متقاضیان عرضه می‌شود.

این که دام تحت پرورش، گوشتی باشد یا شیری یا مرغ‌های تخمگذار باشند یا گوشتی، هر یک غذای خاص خود را نیاز دارند که برای ضریب تبدیل مناسب، تضمین تولید هر چه بهتر و بیشتر، کارشناسان تولید غذا این امر مهم را تا حد ممکن به بهترین شکل انجام می‌دهند. در حال حاضر نزدیک به 5/5 میلیارد انواع دام سبک و سنگین در جهان زندگی می‌کنند که بنا بر حوزه‌های جغرافیایی و سوابق پرورش و نگهداری آن‌ها، مقدارشان متفاوت است. در بالای جدول دام‌ها، انواع گاوها با حدود 1/5 میلیارد راس بیشترین تعداد را دارند که بسته به هدف از پرورش آن‌ها، در انواع گوشتی یا شیری قرار دارند.

در این راستا، سایر دام‌ها نیز هر یک به نوبه خود نقش مهمی در تامین امنیت غذایی جوامع تولیدکننده آن‌ها دارند. انواع گوسفند در حدود یک میلیارد، بز یک میلیارد، گاومیش 180 میلیون و خوک نیز در حدود یک میلیارد توسط انسان‌ها پرورش و از محصولات گوشتی و شیری آن‌ها و نیز سایر اجزاء از قبیل پوست، پشم و مو و استخوان آن‌ها بهره‌برداری می‌شود که نقش مهمی در تامین غذا، فرآورده‌های جانبی، اشتغال و اقتصاد آن جوامع دارند.

تولیدکنندگان گوشت

اگر چه با رشد صنعت پرورش مرغ، گوشت سفید رقیبی برای گوشت قرمز گردید، اما این گوشت همچنان یکی از منابع اصلی تامین پروتئین برای انسان است و کشوری نظیر برزیل با صادرات حدود 2/5 میلیون تن گوشت گاو «جدا از مصارف داخلی»، در جایگاه نخست فهرست صادرکنندگان گوشت در جهان قرار دارد. پس از آن استرالیا با 1/5 میلیون تن، هندوستان با 1/5 میلیون تن و آمریکا با 1/4 میلیون تن قرار دارند.

اما پرورش‌گاوهایی که بتوانند چنین مقادیری از گوشت را تولید کننده خود یک مشکل بزرگ است، چنانکه به عنوان مثال در کشور برزیل میلیون‌ها هکتار از اراضی جنگلی آمازون برای ایجاد فضای کافی به منظور تامین غذای گاوها، جنگل‌زدایی شده و از بین رفته که خسارات جبران ناپذیری به محیط زیست کره زمین تحمیل کرده است.

در سال 2019، برای تامین اراضی کافی به منظور کشت سویا و توسعه صنایع گاوداری، کشاورزان و دامداران برزیل اقدام به ایجاد آتش‌سوزی‌های عظیم و گسترده در جنگل‌های آمازون کردند که دود ناشی از آن حتی اتمسفر زمین را تحت تاثیر قرار داد.

در هندوستان نیز علی‌رغم مقدس بودن گاو در برخی از ایالت‌ها، این حیوان کشتار و از گوشت و چرم آن استفاده می‌شود. تقریبا 150 میلیون راس گاو در هندوستان وجود دارد که به طور آزادانه در همه جا دیده می‌شوند.

به هر حال، تامین بخش زیادی از غذای انسان‌ها به تغذیه دام‌ها وابسته است و به همین منظور در کشورها و یا مناطقی که امکانات طبیعی برای تغذیه چنین دام‌هایی وجود ندارد، شرکت‌ها و موسساتی تامین این مواد را بر عهده می‌گیرند.

هم اکنون در برخی نقاط کشور دامداری‌های بزرگی وجود دارد که منحصرا با تامین مواد خوراک دام به صورت مصنوعی به حیات خود ادامه می‌دهند. غذای دام‌ها به اشکال مختلف عرضه می‌شود که در شماره‌های آینده به آن‌ها می‌پردازیم.

ماهنامه دام و کشت و صنعت-شماره ۲۶۷- مهر ۱۴۰۱