عسل برای گیاهخواران

مشکل اجتناب از مصرف هر نوع ماده غذایی با منشاء حیوانی توسط گیاهخواران، گاه مبدل به مسائل غیرقابل‌حلی می‌شود که اطرافیان و یا میزبانان چنین افرادی را با بن‌بست‌هایی مواجه می‌نماید.

اخبار سبز کشاورزی ؛ این که بعضی از افراد از خوردن گوشت امتناع می‌کنند تا حدودی قابل‌قبول است، اما نخوردن هرگونه ماده غذایی با منشاء حیوانی می‌تواند بسیار مشکل‌آفرین باشد.

عسل به دلیل ویژگی خاص آن و کثرت فوایدی که دارد از هزاران سال قبل یکی از موادغذایی پرطرفدار در سرتاسر جهان بوده و همچنان این روند ادامه دارد، اما برخی از افراد گیاهخوار به دلیل همان طرز فکر، خود را از خوردن این ماده پر خاصیت محروم کرده‌اند.

عسل آزمایشگاهی برای گیاهخواران

حال برخی از شرکت‌های تولید و توزیع کننده عسل در پی یافتن روش‌هایی برای تولید عسل به روش آزمایشگاهی برای افراد گیاهخوار هستند. علاوه‌بر آن، به علت طعم لذت‌بخش عسل و تحت‌فشار قرار گرفتن زنبورها برای تولید عسل بیشتر، برخی از کارشناسان صنعت غذا در پی یافتن گزینه‌های دیگری برای جانشینی عسل هستند.

این شرکت‌ها می‌توانند با کپی کردن طعم عسل از شهد گل‌ها و قند کاملا خالص، نوعی عسل غیرحیوانی تولید نمایند. به‌عنوان مثال می‌توانند طعم آن دسته از گیاهان مانند گل بابونه یا گیاهان مشابه را که دائما توسط زنبورها گرده‌افشانی می‌شوند، در آزمایشگاه تهیه و با کمک آن‌ها عسل تولید کنند پس از این مراحل، شهدهای تولید شده با قند خالص ترکیب و مخلوط ویژه‌ای با طعم واقعی عسل تهیه می‌شود. عسل ویژه گیاهخواران می‌تواند همانند عسل واقعی، دارای برخی از مزایای مربوطه نیز باشد، چنانکه یک شرکت تولیدکننده از مواد ضدباکتری، ویتامین‌ها و آنتی‌اکسیدانت‌ها در تولید چنین عسل‌هایی استفاده می‌کند.

یک تفاوت بسیار مهم چنین عسل‌هایی نبود ترکیبات سمی در آنها است که به همین دلیل مصرف آن‌ها برای نوزادان بدون خطر است. مادامی که گیاهخواران از چنین عسل‌هایی مصرف می‌کنند، به زنبورهای موجود در اکوسیستم‌های طبیعی کمک می‌شود(هرچند اندک) تا به زندگی طبیعی خود ادامه دهند.

عواقب وابستگی به عسل

با سرعت یافتن تغییرات اقلیمی و از بین‌رفتن سکونتگاه‌های زنبورها، بدترین اتفاقی که خواهد افتاد، وابستگی هر چه بیشتر به وجود زنبورها است. در حدود 4000 نوع زنبور فقط در آمریکا وجود دارد، اگر چه انواع زنبورها به بیش از 25 هزار نوع می‌رسد.

این زنبورها در گرده‌افشانی گل‌ها و تولید محصول در بسیاری از نقاط جهان، نقشی طبیعی دارند. از آنجایی که زنبورداران حداکثر توجه خود را برای غذارسانی و مواظبت از زنبورهای عسل می‌کنند، سایر زنبورها مورد بی‌توجهی قرار می‌گیرند.

در قرن 17 تعداد زیادی کندوی زنبورعسل از اروپا به آمریکا برده شد که به نوعی رقیب زنبورهای بومی شدند. حال با سرعت یافتن تغییرات اقلیمی، حوزه فعالیت زنبورهای مفید و گرده‌افشان کوچک‌تر شده و رقابت بین زنبورهای عسل و زنبورهای بومی، این گونه‌های مختلف را در معرض خطر قرار داده است.

آیا مشکل حل می‌شود؟

با متوجه کردن کارخانه‌های تولید عسل به نیاز مصرف‌کنندگان گیاهخوار، قطعا تولید عسل ویژه این گروه در دستور کار قرار خواهد گرفت. صنعت تولید عسل جهانی بیش از 8/6 میلیارد دلار ارزش دارد و یک جابه‌جایی به سمت عسل ویژه گیاهخواران، امکان دارد فرضیه تمرکز بر زنبورهای بومی را بیشتر مورد توجه قرار دهد.

اگر چه چنین تصمیمی نمی‌تواند به‌منزله یک راه‌حل تلقی شود، اما مکان زندگی زنبورها را گسترده‌تر خواهد کرد.

با توجه به اینکه زنبورهای عسل مورد توجه بیشتری قرار دارند، اما عوامل محیطی و تغییرات اقلیمی، آفت‌ها و انگل‌ها، سموم شیمیایی و بیماری‌ها، دامنه این رقابت را بالا برده است. از بین‌رفتن سایر زنبورها تنها به دلیل افزایش شدید جمعیت زنبورهای عسل نیست بلکه مسئله مهم تخریب سکونتگاه‌های آنان است که به‌طور مستمر توسط انسان انجام می‌شود.

ماهنامه دام و کشت و صنعت - شماره ۲۷۹ - مهر ۱۴۰۲