لزوم تهیه خوراک دام و طیور در کارخانجات استاندارد

اخبار سبز کشاورزی؛ بسیاری از این مشکلات نه تنها باعث انفعال صنعت تولید خوراک دام و طیور شده بلکه به صورت کاملاً نامحسوس مزارع پرورشی را نیز درگیر کرده و در نهایت ضرر نهایی خود را به کل پیکره صنعت دامپروری، پرورش طیور و اقتصاد کشور وارد می‌‌سازد.

از جمله این مشکلات که ریشه در سنت قدیم پرورش دام و طیور در ایران دارد، ساخت و تولید خوراک در داخل خود مزارع پرورشی توسط دامدار یا مرغدار می‌‌باشد که در دنیای مدرن دامپروری و پرورش مرغ، عملی کاملاً غیرعملی و مشکل‌آفرین است.

با وجود اینکه سالیان سال است متخصصان تغذیه و صاحبان صنعت خوراک دام و طیور، تولید خوراک در داخل مزارع پرورشی را منع نموده و هشدارهای خود را در باب اثرات مخرب این رفتار غیرعلمی ابراز داشته‌‌اند، ولی متاسفانه تاکنون این اعتراضات و هشدارها راه به جایی نبرده است.

حال به صورت مختصر و فهرست‌وار به گوشه‌‌هایی از مضرات تولید خوراک در داخل مزارع می‌پردازیم:

با توجه به عدم شناخت تخصصی بسیاری از دامداران از علم تغذیه، به‎خصوص در ارزیابی‌‌های کیفی مواد اولیه و عدم وجود ساده‌‌ترین دستگاهای کیفیت‌سنجی مواد خام در مزارع، عملاً آنالیز و تعیین میزان مواد مغذی موجود در مواد خام ورودی در مزارع برای دامداران امکان‎پذیر نیست.

از طرفی ارسال نمونه از مواد خام ورودی به آزمایشگاه‌های تخصصی تغذیه برای دامداران اکثراً زمان‌بر و از لحاظ اقتصادی هزینه‌‌بر است.

بنابراین بسیاری از دامداران ترجیح می‌‌دهند براساس مشاهده ظاهری مواد اولیه و با تکیه بر تجربه و اعتماد به فروشنده اقدام به خرید بسیاری از مواد خام اولیه و نهاده‌های مورد احتیاج خودکنند که در اکثر موارد مشکلات بسیاری برای دامداران به‌وجود می‌‌آورد.

درحالی که کارخانجات خوراک با تکیه بر آزمایشگاه‌‌های مجهز خود و با توجه به حجم بالایی از خرید نهاده‌ ها و مواد خام اولیه، به‌راحتی کیفیت مواد اولیه ورودی خود را تحت کنترل دارند و در مواردی که توانایی انجام بعضی از آزمایشات نباشد با قراردادهای بلندمدتی که با آزمایشگاهای خصوصی عقد کرده‌‌اند، آزمایشات تخصصی تغذیه‌‌ای آنها از لحاظ هزینه‌‌ای نسبت به ارسال نمونه از جانب دامدار بسیار اقتصادی‌‌تر خواهد بود.

با احترام به تمامی دامداران و کارشناسان عزیز شاغل در مزارع، باید یادآور این نکته شد که در مقام مقایسه نسبت به متخصصان تغذیه شاغل در کارخانجات خوراک دام و طیور، آگاهی کمتری نسبت به علم تغذیه به‌خصوص در تولید خوراک دارند و از طرفی دستگاه‌‌های موجود در مزارع مانند: ترازو‌ها، آسیاب و میکسرها هیچ‎ گاه به دقت و کارآیی دستگاه‌‌های موجود در کارخانجات نبوده و اکثراً خوراک تولیدی آنها یکنواختی مناسبی ندارد.

مخصوصاً در بحث ریزمغذی‌ها که به خوبی به‌وسیله میکسرهای عمدتاً مستهلک مزارع مخلوط نمی‌‌شود و در نتیجه قابلیت زیست فراهمی مواد مغذی موجود در خوراک را پایین آورده که در نهایت پتانسیل تولیدی گله کاهش می‌‌یابد. این در حالی است که در کارخانجات تولید خوراک، وجود تجهیزات مدرن تولیدی و بازرسی و کالیبراسیون به موقع آنها و همچنین حضور متخصصان تغذیه در کلیه مراحل مختلف تولید، باعث افزایش کیفیت خوراک تولیدی در این کارخانجات می‌‌شود.

نکته دیگر اینکه، خرید مواد خام اولیه توسط کارخانجات در حجم بسیار بالایی نسبت به مزارع دام و طیور صورت می‌‌گیرد؛ بنابراین هزینه حمل و نقل مواد اولیه برای کارخانجات به‌مراتب کمتر از هزینه حمل و نقل این مواد برای مزارع می‌ باشد که این مهم در مقیاس بالا، در قیمت نهایی خوراک تمام شده برای دامدار بسیار تعیین‌کننده است.

از طرفی بسیاری از کارخانجات خوراک دام و طیور در شهرک‌‌های صنعتی قرار دارند که به‎وسیله ریل و ایستگاه‌های قطار با بنادر مختلف کشور در ارتباط هستند و در آینده‌ای نه‎چندان دور، حمل و نقل مواد اولیه از محل تخلیه آن (بنادر) تا محل هدف (کارخانجات) به‎راحتی و با سیستم ریلی قابل انتقال است.

در چنین شرایطی نه تنها هزینه حمل و نقل مواد خام بسیار اقتصادی خواهد بود بلکه از تردد بیش از اندازه کامیون‌‌ها، تریلی‌ها و ... در سطح جاده‌‌های کشور کاسته خواهد شد و هزینه‌‌های جانبی از جمله هزینه‌های استهلاک این ماشین‌‌ها، هزینه لاستیک و استهلاک و بازسازی آسفالت جاده‌‌ها نیز کاهش می‌یابد.

همچنین از لحاظ نقش بهداشتی نیز تولید خوراک در مزارع پرورشی بسیار خطرناک می‌‌باشد. بسیار دیده شده است کارگران بخش‌‌های مختلف مزرعه بدون رعایت کوچک‌ترین اصول بهداشتی از بخش‌های دیگر با چکمه و البسه آلوده خود به‌راحتی وارد بخش تولید خوراک مزرعه شده و بدین شکل کوچک‌ترین آلودگی موجود در بخش خود را به‎راحتی و از طریق خوراک به کل مزرعه پخش می‌کنند.