بیمه کشاورزی زمینه‌ساز رشد تولید با مشارکت مردم
نقش بیمه کشاورزی در سلامت محصولات دام و طیور و امنیت غذایی
هر نوع فعالیت پرورش دام و طیور چنانچه به تولید محصول سالم و عاری از بیماری(به ویژه بیماری‌های مشترک انسان و دام) نینجامد کار بیهوده ای است.
اخبار سبز کشاورزی؛ هر نوع فعالیت پرورش دام و طیور از صفر تا 100 چنانچه به تولید محصول سالم و عاری از بیماری(به ویژه بیماری‌های مشترک انسان و دام) نینجامد کار بیهوده ای است.
صندوق بیمه کشاورزی با توسعه بیمه اجباری دام و طیور و در صورت مشاهده حذف سریع کانون دام و طیور آلوده علاوه بر جلوگیری از گسترش آلودگی و ممانعت از انتقال بیماری، موجب می‌شود تا مرغداران، دامداران متضرر نشده و در نهایت محصولات و فرآورده های غذایی دام و طیور سالم به جامعه عرضه نمایند
در این زمینه مصاحبه اختصاصی دکتر رضا صفری اصل رئیس اداره کل بیمه دام و طیور صندوق بیمه کشاورزی صورت گرفته است که توجه شما را به آن جلب می‌کنیم.
فعالیت‌های اجرائی بیمه دام، طیور از سال 1372 با طرح‌های بیمه دام صنعتی در اطراف تهران و بیمه دام‌های عشایری و گله‌های مولد قوچ اصیل(گوسفند و بز) در خراسان و منطقه فیروزآباد فارس شروع شد.
در سال 1398 در راستای حمایت از تولید و تامین امنیت غذایی کشور، دستورالعمل اجرایی بند ث ماده 33 که همان بیمه اجباری کلیه دام ها در قبال حذف کانون‌های آلوده می‌باشد، با امضای وزیر وقت جهاد کشاورزی به صندوق بیمه کشاورزی و سازمان‌ها و ارگان‌های مرتبط ابلاغ شد.
خلاصه آمار عملکر بیمه دام سبک و طیور در 4 سال زراعی اخیر به شرح ذیل است:
سال زراعی بیمه دام سبک بیمه طیور
1399-1398 8،922،890 رأس 1.1 میلیارد قطعه
1400-1399 24،188،116 رأس 1.3 میلیارد قطعه
1401-1400 21،238،118 رأس 1.5 میلیارد قطعه
1402-1401 8،138،708 رأس 1.4 میلیارد قطعه
در سال ابتدای طرح بیمه اجباری دام چون دریافت نهاده‌ها از سامانه بازارگاه و همچنین اخذ تسهیلات منوط به ارائه بیمه‌نامه دام بود، آمار به‌طور فزاینده‌ای افزایش داشت ولی بتدریج با کمرنگ شدن الزامات آمار پوشش بیمه‌ای نیز کاهش یافت. پوشش اجباری بیمه برای جمعیت دامی کشور بنا به خواسته سازمان دامپزشکی کشور انجام گرفت که در گزینه بیمه ویژه( اجباری) دام بیماری نوپدید، باز پدید و حذف اجباری دام و بیماری‌های مبتلا به واگیردار مشترک بین انسان و دام از قبیل شاربن، هاری را می‌توان در بیمه گوسفند و بز اشاره کرد.
قوانین بالادستی در زیر بخش بیمه‌ای دام و طیور
بر اساس تبصره 8 الحاقی به ماده واحده قانون بیمه محصولات کشاورزی مصوب 05/04/1384 مجلس شورای اسلامی: تولیدکنندگان جوجه یکروزه مکلفند در مبادی تولید به نمایندگی از بیمه‌گر نسبت به صدور بیمه‌نامه کلیه جوجه‌های یکروزه تولیدی سالم خود اقدام نمایند.
ضمنا بند ث ماده 33 قانون برنامه پنج‌ساله ششم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی در خصوص پوشش بیمه اجباری کلیه دام‌ها در مقابل بیماری‌های مشترک و واگیردار و اجرای برنامه حذف دام در کانون‌های آلوده تصویب شده است.
نقش بیمه کشاورزی در تأمین سلامت غذایی جامعه
با حذف سریع و به موقع کانون‌های آلوده دام، طیور و آبزیان، علاوه بر جلوگیری از شیوع و گسترش بیماری‌ها و افزایش تلفات، از طرفی موجب پیشگیری از انتقال بیماری‌های مشترک بین دام، طیور و انسان خواهد شد. همین امر موجب عرضه فرآورده‌ها و محصولات غذایی دامی سالم در جامعه و در نتیجه ایجاد امنیت غذایی و سلامت می‌گردد.
اقدامات انجام شده در راستای توسعه بیمه اجباری دام در کشور به شرح زیر است:
1- توسعه بیمه اجباری دام در کشور( سامانه بازارگاه و ...)
2- بازنگری کلیه دستورالعملهای مربوط به زیربخش دام
3- انتشار طرح بیمه عامل خطر سمپاشی زنبورعسل و ابلاغ به استان‌ها
4- تهیه، تدوین و ابلاغ به موقع خلاصه شرایط بیمه انواع دام، طیور و آبزیان قبل از آغاز سال زراعی جهت اجرا
5- اجرای تفاهم‌نامه‌های همکاری با 4 اتحادیه دام(اتحادیه تعاونی‌های عشایری دامداران متحرک ایرانیان، اتحادیه مرکزی تعاونی‌های کشاورزی دام سبک کشور، اتحادیه مرکزی شرکت‌های تعاونی کشاورزی دامداران ایران و اتحادیه سراسری صنعت دامپروران همگام کشور)
6- اجرای پوشش بیمه تک‌سمیان(قاطر و الاغ) با استفاده از میکروچیپ برای اولین بار در کشور(استان خراسان‌رضوی)
7- استفاده از میکروچیپ برای شناسایی و پوشش بیمه‌ای طرح شترمرغ برای اولین بار در کشور( استان‌های همدان و خراسان جنوبی)
8- تهیه و تدوین طرح بیمه کرم ابریشم از مبادی توزیع با هدف حمایت و توسعه بیمه اجباری دام
9- تدوین و ابلاغ دستورالعمل اجرایی تفاهم‌نامه‌ها به استان‌های کشور با هدف ایجاد وحدت رویه و رفع مشکلات اجرایی
10- انتشار بیمه جامع دام سبک و ابلاغ به استان‌ها.
در زیربخش بیمه طیور نیز 10 موضوع بیمه‌ای تحت پوشش قرار دارد:
- نیمچه گوشتی
- مرغ تخمگار تجارتی
- لاین و اجداد گوشتی
- اجداد تخمگذار
- مادر تخمگذار
- مادر گوشتی
- مادر بومی
- بوقلمون
- شتر مرغ
- بلدرچین.
خطرات تحت پوشش در بیمه طیور به شرح زیر است:
گزینه پایه:
پرورش و تولید؛ خسارت‌های ناشی از سوانح طبیعی و حوادث قهری از قبیل سیل، طوفان، صاعقه، زلزله و آتشسوزی غیرعمدی (بنا به تشخیص سازمان آتشنشانی) و حذف کانون آلوده بنا به تشخیص و اعلام رسمی سازمان دامپزشکی کشور.
تداوم تولید: خسارت‌های ناشی از سوانح طبیعی و حوادث قهری از قبیل سیل، طوفان، صاعقه، زلزله و آتشسوزی غیرعمدی (بنا به تشخیص سازمان آتشنشانی) و حذف کانون آلوده بنا به تشخیص و اعلام رسمی سازمان دامپزشکی کشور.
گزینه تکمیلی :
نیمچه گوشتی؛ تلفات ناشی از امراض نیوکاسل، برونشیت، آنفلوآنزا، مایکوپلاسموز
(سی آر دی) سالمونلوز، گامبورو، کوکسیدیوز، پاستورلوز.
تخمگذار تجارتی؛ تلفات ناشی از امراض نیوکاسل، برونشیت، آنفلوآنزا، مایکوپلاسموز(سی‌آر‌دی)، سالمونلوز، مارک، لوکوز، گامبورو، لارینگوتراکئیت، کوکسیدیوز، پاستورلوز.
استثنائات:
تلفات در حد متعارف(که میزان آن بطور سالیانه براساس مصوبات بیمه‌گر مشخص می‌شود)، سرقت، اختلافات محلی، توقیف و مصادره، شورش و بلوا، جنگ و تلفات حین حمل و نقل.
انتظارات و چالش‌ها
1- نشست مشترک رؤسای صندوق بیمه، معاونت اموردام و سازمان دامپزشکی با موضوع تأکید براجرای قانون بیمه اجباری دام.
2- ابلاغ مجدد دستورالعملهای بیمه اجباری به سازمان ها و ادارات کل استانی و تأکید جدی بر اجرای موضوع
3- ابلاغ برنامه بیمه اجباری دام به سازمان ها و ادارات کل استانی و ارزیابی عملکرد استانی توسط دستگاه های مربوطه
4- بررسی عملکرد هویت گذاری و رفع موانع جاری
5- اخذ گزارش تحلیلی بیمه اجباری توسط دستگاه های ذیربط از استان ها
6- برگزاری منظم جلسات ستاد بیمه دام، جهت پایش، نظارت و رفع موانع احتمالی بیمه اجباری دام.
۷- عدم اطلاع رسانی دقیق از شرایط بیمه دام در استان ها به دامداران و متولیان (آموزش- اطلاع رسانی ستادی و استان ها).
۸- همکاری موثر ارگان‌های ذیربط در آغاز اجرای قانون بیمه اجباری دام (اخذ نهاده ها وپرداخت تسهیلات و خدمات منوط به بیمه نامه ) و نبود الزامات اجرایی در سال های بعد.
نقش جهاد کشاورزی و سایر ذینفعان بخش:
استفاده از توان بالای اتحادیه‌ها و تشکل‌های صنفی موجود در بخش کشاورزی جهت توسعه بیمه اجباری دام و بهره‌مندی دامداران از حمایت‌های دولتی ضروری است. الزام اجرای بیمه اجباری دام توسط وزارت جهاد کشاورزی به عنوان متولی بخش کشاورزی برای تمام سازمان ها و ارگان های موجود در بخش و برخورد با استنکاف کنندگان از اجرای بیمه اجباری.
ماهنامه دام و کشت و صنعت - شماره ۲۸۷- خرداد ۱۴۰۳
