پیشگیری بهتر از درمان
روش‌های سختگیرانه برای حفظ سلامتی مرغ
بروز بیماری در گونه‌های مختلف مرغ به دلیل وجود عواملی چون ویروس، باکتری، قارچ و انگل است
اخبار سبز کشاورزی؛ بروز بیماری در گونه‌های مختلف مرغ به دلیل وجود عواملی چون ویروس، باکتری، قارچ و انگل است که موجب عفونت در آنان می‌شود، همچنین کمبود عناصر غذایی، مسمومیت ناشی از مواد سمی و سوء‌مدیریت در نگهداری پرندگان نیز می‌توانند باعث بیمار شدن مرغان شوند.
شرایط بروز برخی از بیماری‌ها در مرغداری چند ُبعدی بوده و می‌تواند ناشی از ترکیب عوامل آلاینده بیماری‌زا و فاکتورهای مدیریتی باشد.
برخی از نشانه‌های وجود بیماری در مرغ امکان دارد به صورت افزایشی مرگ پرندگان، کاهش مصرف غذا و آب، کم شدن میزان تخم‌گذاری، سستی و رخوت، قوز کردن، پرهای آشفته و در هم یا جدا شدن از گله و به گوشه‌ای رفتن باشد.
علائم یک بیماری تنفسی مانند سرفه کردن، عطسه کردن، آبریزش بینی و مشکلات تنفسی می‌توانند توسط چند عامل باکتریایی یا ویروسی به وجود آیند. علاوه‌بر این، تهویه ضعیف و ناکافی سالن‌های مرغداری می‌تواند موجب تشکیل و تجمع گاز آمونیاک شود که به مشکلات تنفسی و آبریزش چشم پرندگان می‌انجامد.
ایجاد آلودگی توسط یک عامل بیماری‌زای خاص می‌تواند بسته به نوع، نژاد، سن پرندگان و روش پرورش و نگهداری آنان، متفاوت باشد و گله پرندگان را تحت‌تاثیر قرار دهد. یک بیماری واحد مانند آنفولانزا به دلیل داشتن سویه‌های گوناگون با روش‌های متفاوت، می‌تواند مرغ، بوقلمون و اردک را آلوده و تحت‌تاثیر قرار دهد. بنابراین نباید در انتظار مشاهده علائم یکسانی بین پرندگان مختلف بود.
برخی از پرندگان امکان دارد در شرایط ابتلا به یک عامل بیماری‌زای خاص، نشانه‌های بیمارگونه از خود بروز نداده و پرندگانی که موفق به کسب بهبودی می‌شوند؛ می‌توانند به‌منزله یک ناقل اصلی آن میکروب عمل نمایند و باعث انتشار بیماری به سایر پرندگان شوند.
بنابراین توجه به علائم هر بیماری حتی در یک پرنده می‌تواند چگونگی آلودگی و انتشار آن را در گله معلوم نماید. قرار دادن گله پرندگان در «قرنطینه داوطلبانه» برای بازرسی بیماری‌های احتمالی بسیار اهمیت دارد.
اقدامات بهداشتی؛ به علت امکان انتقال عوامل بیماری‌زا توسط مراجعان به سالن‌های مرغداری‌ها، نباید کارکنان یا بازدیدکنندگان، اجازه ورود به محل نگهداری مرغان را داشته باشند. ورود هرگونه عامل بیماری‌زا بدون قرنطینه و رعایت اصول بهداشتی می‌تواند زیان‌بار باشد. رعایت این نکات ایمنی حتی، از شیوع بیماری از یک گله به گله‌های دیگر جلوگیری خواهد کرد.
هنگامی که علت و عامل بیماری شناخته شد، زمان تمرکز و دقت بر معالجه و تغییر شرایط در گله فرا می‌رسد. ضمن آن که موجب یافتن راهکارهایی برای جلوگیری از ظهور مجدد بیماری می‌شود. هرچند متاسفانه راهکارهای بسیار محدودی برای معالجه بیماری‌های عفونی و جلوگیری از آلودگی در گله‌های مرغ وجود دارد. به‌عنوان مثال، داروهای ضد ویروس برای معالجه بیماری‌های ویروسی وجود ندارد.
آنتی‌بیوتیک‌ها فقط قادر به معالجه تعدادی از آلودگی‌های باکتریایی هستند. ضمن آن که باید آنتی‌بیوتیک زیر نظر و تجویز دامپزشک مصرف شود. بنابراین، به‌دلیل محدود بودن گزینه‌های معالجه و درمان، پیشگیری از شیوع بیماری، بهترین درمان است.
واکسیناسیون مرغ‌ها، قبل از ظهور هرگونه علامت بیماری از راهکارهای در دسترس مرغداران است. اگرچه، برنامه‌های واکسینه‌کردن را فقط می‌توان در مقابل بیماری‌های خاصی به اجرا درآورد که به‌نوبه خود چالشی به‌شمار می‌آید. هرچند پیوسته خطر بیماری‌هایی چون آنفولانزای مرغی وجود دارد؛ اما انجام روش‌های سختگیرانه برای حفظ سلامتی مرغ‌ها می‌تواند روشی مناسب باشد.
ضدعفونی کردن دقیق سالن مرغداری، رعایت استانداردهای رطوبت، حرارت، تهویه و بهداشت کامل و جدی کارکنان، می‌تواند گام‌هایی مهم در پیشگیری از شیوع یک بیماری در سالن مرغداری باشد.
خودداری از فراهم‌کردن امکانات برای حضور پرندگان مهاجر(استخرهای آبی مجاور سالن مرغداری و یا وجود موادغذایی) می‌تواند مانع از ابتلا و شیوع برخی از بیماری‌ها شود.
ماهنامه دام و کشت و صنعت-شماره ۲۹۰-شهریور ۱۴۰۳
