کاهش استرس گوساله هنگام از شیر گرفتن
تقریباً تمام گوساله‌ها در گاوداری‌های صنعتی دوره شیرخوردن از مادر را سپری نمی‌کنند و ساعاتی پس از تولد به محل نگهداری ویژه خود منتقل می‌شوند
اخبار سبز کشاورزی؛ تقریباً تمام گوساله‌ها در گاوداری‌های صنعتی، دوره شیرخوردن از مادر را سپری نمی‌کنند و ساعاتی پس از تولد به محل نگهداری ویژه خود منتقل می‌شوند؛ تا به‌طور مصنوعی تغذیه شوند. این دوره شیرخوارگی نیز چندان دوامی ندارد، چرا که باید سریع وارد مراحل بعدی شوند.
سن از شیر گرفتن گوساله‌ها در حدود هشت تا 9 هفتگی و گاه تا 10 هفتگی است که بسته به اهداف دامدار دارد. برای از شیر گرفتن چنین گوساله‌هایی باید در ابتدا نسبت به خوردن خوراک خشک عادت داده شوند و همچنین به رشد بدنی کافی رسیده باشند.
وزن‌گیری مناسب، در حدود 700 گرم در روز، رشد شکمبه و آمادگی جسمی، از شروط مهم اقدام برای از شیرگرفتن گوساله‌ها است.
این که شیرخوردن یک گوساله را چگونه باید قطع کرد؛ بسیار اهمیت دارد. چرا که امکان دارد بر عملکرد آن در سال‌های آینده زندگی‌اش تاثیرگذار باشد.
حرکت گوساله‌ها به سمت محل تغذیه و یا توقف‌های آنها چندان اهمیتی ندارد؛ چرا که باید برای مراحل بعدی زندگی و تولید شیر آماده شوند.
ما اغلب تصور می‌کنیم که قطع دوره شیرخوارگی گوساله‌ها یک تغییر ناگهانی است؛ اما همراه کردن گوساله‌ها در آغاز روز به همراه گاوهای مادر در چراگاه‌ها و جدا کردن آنها در بعداز ظهر می‌تواند یک برنامه تدریجی برای از شیرگرفتن گوساله‌ها باشد. باید توجه داشت که انجام هر روشی می‌تواند باعث ایجاد استرس در گوساله‌ها شود که همین امر موجب کاهش تولید شیر در آینده آنها می‌شود. مواردی از قبیل واکسیناسیون، عقیم‌سازی، شاخ‌زدایی، برچسب‌زدن، علامت‌زدن(داغ‌کردن)، تغییر در جیره غذایی، تغییرمکان، همگی می‌توانند باعث بروز استرس در گوساله‌ها شوند. حال از شیر گرفتن آنها و قطع رابطه با مادر، باید به گونه‌ای باشد که استرس ناگهانی بر آنها وارد نکند.
باید توجه کرد که گوساله‌ها تا رسیدن به زمان از شیر گرفتن، یک یا دوبار باید چنین مسیری را طی کنند. در صورت واکسینه شدن گاوهای مادر قبل از بارداری و زایمان، می‌توان در زمان جداسازی گوساله‌ها از مادر با اطمینان بیشتری این کار را انجام داد.
چنانچه گوساله‌ها قبل از انجام کارهایی نظیر شاخ‌زدایی، واکسیناسیون یا عقیم‌سازی و موارد مشابه، تجربه‌هایی مشابه داشته باشند؛ کمتر دچار استرس در دوره از شیرگرفتن می‌شوند. تغذیه یکی از بزرگ‌ترین محرک‌ها برای حیوانات است و وادار کردن گوساله‌ها به غذاخوردن، از اهمیت ویژه‌ای برای آینده آنان برخوردار است.
تخمین زده می‌شود که افزون‌بر 40درصد از موادی که یک گوساله تا زمان از شیرگیری دریافت می‌کند؛ به‌وسیله شیر است. چرا که چنین شیر بخش قابل‌توجهی از نیازهای پروتئینی و انرژی مورد نیاز آن را تامین می‌کند.
تنظیم یک برنامه
استرس‌های وارده، توانایی حیوان را برای مقابله با چالش‌هایی نظیر بیماری‌ها کاهش داده و واکنش آنها را نسبت به واکسیناسیون‌ها پایین می‌آورد. باید کاملاً توجه داشت که در تنظیم یک برنامه برای از شیرگیری گوساله‌ها، به دسته‌بندی آنها و گاوهای مادر دقت نمود.
عقیم‌کردن و شاخ‌زدایی زودهنگام گوساله‌ها میزان استرس از شیرگیری را کاهش می‌دهد.
برای چنین کاری باید با دامپزشک مشورت نموده و توصیه استفاده از داروهای آرام‌بخش و مسکن برای کاهش ناراحتی گوساله‌ها را نمود. قبل از اقدام به از شیرگیری باید هرگونه اقدام برای سالم نگه‌داشتن گوساله‌ها را اجرا کرد، چرا که گوساله‌های ضعیف آسیب‌پذیر خواهند شد و ناگهان از شیر گرفتن، به آنها استرس وارد می‌کند.
پیش از جداسازی گوساله‌ها در روزهای آخر، برای کاهش استرس تکنیک‌هایی وجود دارد.
یکی از این تکنیک‌ها نصب گیره‌های بینی(Nose clip) برای گوساله‌ها است که مانع از خوردن شیر توسط آنها می‌شود. تکنیک دیگر نصب قفس یا دیوار برای جداسازی گوساله‌ها است که مانع از تماس آنها با مادر خود می‌شود.
همراه کردن یک یا دو گاو خشک با گوساله‌ها نیز روشی توام با موفقیت بوده، اما هم اکنون ابزار و وسایل دیگری برای کاهش استرس گوساله‌ها در بازار وجود دارد.
سیستم‌ها یا روش‌های کاملی برای اجرای از شیرگیری وجود ندارد، چرا که این موضوع کاملا به روش مدیریت گاودار بستگی دارد. بررسی دستورالعمل‌ها برای از شیرگیری و کاهش استرس با مشورت‌گیری از دامپزشک و کارشناس تغذیه دام‌ها، به‌منظور انجام بهترین جیره‌بندی غذایی برای سلامتی گله، می‌تواند به گوساله‌ها به‌منظور آماده‌سازی آنها در جهت توانمند کردن برای مراحل بعدی زندگی کمک نماید.
نباید فراموش کرد که از شیرگیری گوساله‌ها می‌تواند برای دامدار نیز توام با استرس و فشار باشد. فریادها و آوازهای عاشقانه گاو ماده و گوساله‌اش تا مدتی پس از جدایی فضا را پر خواهد کرد؛ اما پس از چند روز پایان خواهد یافت.
ماهنامه دام و کشت و صنعت-شماره ۲۹۰-شهریور ۱۴۰۳
