بیماری تب برفکی؛ قصور، بی‌سوادی و احتمال بیوتروریسم در مدیریت سازمان دامپزشکی
گزارش انتقادی درباره قصور سازمان دامپزشکی در مدیریت بیماری تب برفکی؛ از تولید واکسن آلوده و بی‌توجهی به هشدارهای بین‌المللی تا انتصاب مدیران بی‌تجربه
وقتی بیماری در یک کشور وجود ندارد، مجوز تولید واکسن آن به دلیل ریسک بالای فرار ویروس صادر نمی‌شود. نخستین تخلف سازمان دامپزشکی، صدور مجوز تولید واکسن تب برفکی بوده که باید از منظر احتمال فرار ویروس و آلودگی عمدی توسط شرکت سازنده بررسی شود. این اقدام خلاف قوانین سازمان بهداشت جهانی دام (OIE) است.
عدم استفاده از واکسن داخلی در زمان بحران
اخبار سبز کشاورزی؛ دومین پرسش اساسی این است که چرا در هنگام شیوع بیماری از واکسن تولید داخل استفاده نشد؟ سازمان دامپزشکی بهانه صادرات را مطرح کرده، در حالی که مجوز صادرات بر عهده خود سازمان است و می‌توانست بنا بر ضرورت، از صادرات واکسن جلوگیری و آن را صرف مصرف داخلی کند. این تصمیم در شرایطی اتخاذ شد که در مقطعی هیچ واکسنی در کشور موجود نبود؛ موضوعی که باید توسط دستگاه‌های نظارتی بررسی و از منظر بیوتروریسم ارزیابی شود.
واردات گوشت از کشورهای آلوده
سومین نکته، واردات گوشت از مبدا کشورهای آفریقایی دارای سویه خطرناک SAT1 است. مشخص نیست سازمان دامپزشکی چگونه بر فرآیند واردات در این کشورها نظارت کرده است. جالب آنکه شیوع بیماری از مرکز کشور، شامل تهران، قم و اصفهان آغاز شد.
شبهه آلودگی واکسن به سویه SAT1
بر اساس اظهارات اتحادیه دامداران، برخی دامداری‌ها پس از دریافت واکسن آلوده به بیماری مبتلا شده‌اند و احتمال آلودگی عمدی واکسن به سویه SAT1 وجود دارد. بررسی عوامل خارجی (Exogenous factors) در واکسن توسط سازمان دامپزشکی انجام نشده و دفتر دارو و درمان دستور جمع‌آوری فوری واکسن را صادر کرده است. این امر نیز شبهه بیوتروریسم و قصور یا حتی خیانت را تقویت می‌کند.
بی‌توجهی به هشدارهای بین‌المللی
مسئولان سازمان و بخش امور بین‌الملل به هشدارهای سازمان فائو درباره روند بیماری تب برفکی در کشورهای آفریقایی و همسایگان ایران بی‌توجهی کردند. نبود اشراف علمی و بی‌سوادی دفاتر مبارزه با بیماری‌ها باعث شد تصور کنند سویه SAT1 همانند SAT2 درگیری خفیفی خواهد داشت، در حالی که سویه SAT1 بسیار مهلک است و فاجعه آفرید.
انتصاب مدیران بی‌تجربه در پست‌های حساس
رؤسای دفاتر قرنطینه، دارو و درمان و امور بین‌الملل سازمان دامپزشکی هیچ سابقه کاری در حوزه‌های تحت مدیریت خود نداشته‌اند و بدون تجربه حرفه‌ای به این سمت‌ها منصوب شده‌اند. این بی‌تدبیری زمینه‌ساز بحران در امنیت غذایی و سرمایه دامی کشور شد. استفاده از افراد کم‌سواد و انتصاب‌های مبتنی بر رفیق‌بازی، سلامت و اقتصاد کشور را به بازی گرفته است.
لزوم پاسخگویی و محاکمه مدیران مقصر
بر اساس این موارد، رئیس سازمان دامپزشکی باید پاسخگو باشد. هرگونه قصور، خیانت یا بی‌ترتیبی در مدیریت بیماری تب برفکی، تهدیدی مستقیم برای امنیت غذایی ایران و سرمایه‌های اقتصادی بخش دامپروری است. محاکمه مسئولان مقصر ضرورت اجتناب‌ناپذیر دارد.
