زنگ خطر برای مناطق روستایی و عشایری؛ بودجه ۱۴۰۴، تهدیدی برای بقا؟

اخبار سبز کشاورزی؛ بررسی‌های مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی نشان می‌دهد که بودجه پیشنهادی دولت برای توسعه مناطق روستایی و عشایری در سال ۱۴۰۴، نه تنها با نیازهای این مناطق همخوانی ندارد، بلکه با اهداف برنامه هفتم توسعه نیز مغایرت دارد.

کاهش بودجه در مقابل افزایش نیازها

بر اساس این گزارش، اعتبارات قابل احصا برای پیشرفت روستایی و عشایری در لایحه بودجه ۱۴۰۴، ۲۲.۱۱۵ میلیارد تومان است که نسبت به بودجه سال ۱۴۰۳، حدود ۳۰ درصد کاهش یافته است. این در حالی است که منابع عمومی دولت در سال ۱۴۰۴، تقریبا دو برابر شده است.

سهم ناچیز از بودجه عمومی

با وجود سهم ۲۳ درصدی مناطق روستایی و عشایری از جمعیت کشور و سهم ۲۶ درصدی از تولید ناخالص داخلی، تنها ۰.۹ درصد از مصارف عمومی لایحه بودجه ۱۴۰۴ به توسعه این مناطق اختصاص یافته است. این سهم در سال ۱۴۰۳، ۱.۲۸ درصد بوده است.

عدم توجه به اشتغال و اقتصاد روستا

بررسی‌ها نشان می‌دهد که کمتر از ۵ درصد اعتبارات قابل احصا، به حوزه اشتغال و اقتصاد روستا مرتبط است. این در حالی است که ضعف زیست‌پذیری روستاها به دلیل نبود امکانات و فرصت‌های شغلی، عامل اصلی مهاجرت‌های بی‌رویه به شهرهاست.

نکات مثبت و پیشنهادات

در این گزارش، افزایش قابل توجه اعتبارات حوزه بهداشت روستایی و خرید آمبولانس برای مراکز بهداشتی-درمانی روستایی، از نکات مثبت لایحه بودجه ۱۴۰۴ عنوان شده است. با این حال، مرکز پژوهش‌های مجلس پیشنهاداتی را برای بهبود این لایحه ارائه کرده است، از جمله:

-تغییر عنوان برخی از طرح‌ها برای شفاف‌سازی و هم‌راستایی با برنامه هفتم توسعه.

-ایجاد ردیف‌های اعتباری جدید برای حمایت از کارآفرینی، توانمندسازی زنان روستایی و توسعه فرش دستباف.

-تغییر عنوان برخی طرح ها برای اولویت بندی مناطق روستایی و محروم.

نگرانی‌ها و چالش‌ها

کارشناسان معتقدند که با توجه به سهم ناچیز مناطق روستایی و عشایری از بودجه عمومی و عدم توجه کافی به اشتغال و اقتصاد روستا، تحقق عدالت اجتماعی در کشور با چالش جدی مواجه خواهد شد. همچنین، اتخاذ رویکردهای دیوان‌سالارانه و عدم توجه به نیازهای واقعی این مناطق، می‌تواند منجر به افزایش مهاجرت‌ها و تشدید مشکلات اقتصادی و اجتماعی در روستاها شود.

ضرورت بازنگری و اصلاح

با توجه به اهمیت مناطق روستایی و عشایری در تولید ناخالص داخلی و تامین امنیت غذایی کشور، ضروری است که دولت و مجلس شورای اسلامی، نسبت به بازنگری و اصلاح لایحه بودجه ۱۴۰۴ اقدام کنند و اعتبارات کافی را برای توسعه این مناطق اختصاص دهند.