خسارت ۵۰درصدی ریزگردها به بخش کشاورزی

محصولات زراعی و باغی در صدر خسارت دیدگان

وقوع گرد و غبار و ریزگردها در روزهای اخیر به بخش کشاورزی خسارت 50درصدی وارد کرده است.

مزرعه سبز : طهماسبی، دبیر ستاد ملی گرد و غبار گفت: بر اساس مطالعات انجام شده بیش از ۵۰ درصد از کل خسارت ناشی از گرد و غبار به بخش کشاورزی وارد می شود و بخش زراعت سهمی ۱۹ درصدی از این خسارت ها را متحمل می شود.

وقوع گرد و غبار با منشا خارجی در بسیاری از نقاط جهان هست اما در دو سه دهه اخیر وقوع گرد و غبار هم توالی وقوع و هم شدت و فراوانی شان به نحوی است که مسائل اقتصادی، اجتماعی و بهداشتی برای کشورها ایجاد می کند.

در مورد ایران نیز مطالعات زیادی در دهه ای که گذشت انجام شده و به گفته ناصر مقدسی، صاحب نظر حوزه محیط زیست و منابع طبیعی کانون های اصلی فرستنده و خوشه های گرد و غبار به ایران هم که به طور مثال در مرز سوریه و عراق، در عراق، از طریق خاک عربستان و غیره توسط سازمان هواشناسی و همچنین توسط سازمان محیط زیست شناسایی شده است.

با توجه به وسعت این پدیده، طبیعی است که با توجه به شرایط خشکسالی در منطقه غرب آسیا بسیاری از مراکز تولیدی و مزارع و دیمزارها به خصوص تالاب ها که با خشکی مواجه شده اند استعداد تولید گرد و غبار را دارند.

این در حالی است که راهکار جلوگیری از وقع گرد و غبار ، تدوین یک برنامه اجرایی با همکاری چند جانبه نهادهای بین المللی مرتبط و انجام کار میدانی و تحقیقاتی برای کنترل کانون ها در کشورهای همسایه است که باید انجام بدهیم.

این در شرایطی است که مساله ورود ریزگردها و گرد و غبار به ایران طی روزهای اخیر مسائل بسیاری را با خود به همراه دارد و آنچه قطعی است این امر است که بر طبق تجارب سالهای گذشته، وقوع این پدیده خسارت بسیاری بر بخش های مختلف تولید به خصوص بر بخش کشاورزی و محصولات کشاورزی خواهد داشت.

به خصوص اینکه گرد و غبار در بحث تولید، فتوسنتز و گرده افشانی اثر گذار است و متناسب با اینکه زمان وقوع گرد و غبار در چه مرحله ای از رشد گیاه باشد تاثیر این اتفاق بر کمیت و کیفیت محصولات کشاورزی متفاوت خواهد بود.

علی محمد طهماسبی، دبیر ستاد ملی گرد و غبار و مشاور رئیس سازمان حفاظت محیط زیست در خصوص اصلی ترین اثرات وقوع گرد و غبار بر محصولات کشاورزی می گوید: در ابتدا باید بدانید که ما مطالعه ای را برای ۶ استان کشور انجام دادیم که خسارت های ناشی از گرد و غبار را روی اقتصاد کشور و پارامترهای مختلف انجام دادیم که بخشی از آن مربوط به صنعت کشاورزی بوده است.

در این راستا استان های مد نظر نیز به نحوی انتخاب شده که پراکنش مناسبی داشته باشد و نماینده ای از کشور باشند که این استانها شامل کرمانشاه، ایلام، خوزستان خراسان جنوبی و هرمزگان است.

۵۰ درصد از کل خسارت های ناشی از گرد و غبار به بخش کشاورزی وارد می شود

طهماسبی می افزاید: طبق بررسی هایی که انجام شده از ۱۰۰ درصد خسارتی که وارد شده، طی یک دوره ۱۰ ساله تمام منابع زیستی و اقتصادی مشخص شده حدود ۱۹ درصد آن به اراضی زراعی یعنی بخش زراعت وارد شده، حدود ۱۷ درصد به بخش باغبانی، ۷ درصد به دامپروری، ۳ درصد به طیور و ۳ درصد هم به زنبور عسل وارد شده است.

وی خاطر نشان می کند: به این ترتیب خسارت های وارده به بخش کشاورزی نسبت به سایر بخش ها بیشتر است. به عبارت بهتر بالای ۵۰ درصد از کل خسارت ناشی از گرد و غبار به بخش کشاورزی وارد شده است.

مشاور رئیس سازمان حفاظت محیط زیست خاطر نشان می کند: در واقع کل این خسارتها ۱.۲GDP این استان ها بوده که اگر نصف آن را در نظر بگیریم خسارت ناشی از گرد و غبار به بخش کشاورزی حدود نیم درصد GDP (تولید ناخالص) این استان ها بوده است.

طهماسبی می گوید: بر اساس مطالعه انجام شده در استانهای مورد نظر بر مبنای محاسبات سال ۱۳۹۹ حدود ۵۶ هزار میلیارد تومان خسارت وارد شده که قائدتا وقتی داده ها به روز شود از این میزان هم فراتر می رود.

افزایش میزان مرگ و میر جوجه ها در سالن های پرورش طیور بر اثر گرد و غبار

این مقام مسئول در پاسخ به این سوال که تاثیر گرد و غبار بر کیفیت محصولات کشاورزی نیز می گوید: وقتی گرد و غبار ایجاد می شود در بخش مرغداری ها میزان مرگ و میر به طور خاص در جوجه ها افزایش چشمگیری پیدا می کند. چون همانطور که می دانید سیستم تنفسی جوجه به نحوی است که تنفس زیادی را به ویژه در مرحله رشد باید انجام دهند.

وی ادامه می دهد: از سوی دیگر چون درجه حرارت مناسبی در سالن های پرورش نیاز است باید کولر روشن باشد که دما بالا نرود و کولرها غالبا آبی است که خاک را داخل می کشد.

طهماسبی با تاکید بر اینکه وقوع گرد و غبار در صنعت زنبورداری به شدت کاهش محصول را به همراه دارد، می افزاید: بر اساس برآوردهای انجام شده در برخی سال‌ها به واسطه گرد و غبار در استان ایلام بیش از ۶۰ درصد تولید عسل کاهش یافته است.

وی می افزاید: علاوه بر این در بخش کاهش محصولات زراعی و باغی هم به دلیل کاهش فتوسنتز کاهش کیفیت را داریم. به طوری که به صورت خاص در محصولات باغی یکی از مشکلاتی که گرد و غبار ایجاد می کند و باغدار به شدت متضرر می شود از نظر کیفیت محصول است؛ یعنی محصولات باغی از درجه یک تبدیل به درجه ۲ می شود که خسارات مالی زیادی برای باغدار به همراه دارد.

بیشترین درصد خسارت به بخش طیور و زنبورداری وارد می شود

طهماسبی اذعان می دارد: البته اینکه در بخش زراعی بیشترین خسارت ها ثبت شده است به دلیل این است که از نظر وسعت و گستره نسبت به دامپروری و زنبورداری بیشتر است و گرنه در بخش طیور و زنبورداری از نظر درصدی بیشتر خسارت وارد می شود.

دبیر ستاد ملی گرد و غبار در پایان در پاسخ به اینکه آیا می توان پیش بینی کرد چند درصد کاهش تولید در محصولات باغی و زراعی خواهیم داشت یا خیر، می گوید: خیر نمی توان هیچ عدد و رقمی را اعلام کرد چرا که بر فرض یک مطالعه طولانی و ۳۰ ساله نداریم که بتوانیم این را با شرایط خشکسالی و بارش ها منطبق کنیم. در واقع هیچ گونه پیش بینی در خصوص درصد کاهش تولید نمی توانیم داشته باشیم و به یک کار آماری و علمی طولانی مدت و با پشتوانه مستندات علمی نیاز دارد./ بازار