زعفران گلخانه‌ای آری یا نه ؟
این روزها هرگونه فعالیتی اعم‌از کشاورزی یا غیر آن، با توجیه راندمان مصرف آب تفسیر می‌شود. اگر چه لازم بود چنین دیدگاه‌هایی از 50 سال قبل عرضه و اجرایی می‌گردید.
این روزها هرگونه فعالیتی اعم‌از کشاورزی یا غیر آن، با توجیه راندمان مصرف آب تفسیر می‌شود. اگر چه لازم بود چنین دیدگاه‌هایی از 50 سال قبل عرضه و اجرایی می‌گردید. در کشورهایی نظیر اسپانیا، ایتالیا، ترکیه و …، که حتی دارای بارندگی کافی و آب فراوان هستند.
اخبار سبز کشاورزی : باز هم کشت گلخانه‌ای به دلیل مزیت‌های کنترل عوامل تولید در اولویتی قابل توجه به همراه سرمایه‌گذاری‌های کلان و انواع حمایت‌های دولتی است.
موضوعی که از ابتدا از سوی مسئولان در بخش کشاورزی و سایر مراجع وابسته نادیده گرفته شد. به گونه‌ای که در شرایط تحریم، سرمایه‌گذاری در این زیربخش خود به مشکل دیگری مبدل گردیده است.
زعفران گلخانه‌ای
اخیرا شنیده می‌شود که در برخی از نقاط کشور موضوع کشت زعفران به‌صورت گلخانه‌ای مطرح و اجراکنندگان نیز توجیهاتی در این رابطه ارائه می‌دهند، ضمن آن که برخی صراحتا با این روش کشت مخالفت می‌ورزند. کشت زعفران در ایران سابقه‌ای چند هزار ساله دارد و ایرانیان از آن به‌عنوان یک داروی موثر در بسیاری از بیماری‌ها استفاده می‌کردند.
تجربه کشت درازمدت و توانایی صادرات آن به کشورهای دیگر، ایران را به‌عنوان خاستگاه اول تولید زعفران به جهان معرفی و نام ایران بر زعفران به صورت یک نشان قابل اعتماد تلقی می‌گردد. اما کشت زعفران در گلخانه را باید الزاما در کفه‌های ترازوی مقایسه قرار داد.
چندین دهه است که محصولاتی مانند گوجه‌فرنگی، خیار، فلفل، انواع سبزی، حجم زیادی از تولیدات گل، گلدان و نهال، تواما در فضای باز و گلخانه انجام می‌شود و هیچ‌یک مزاحمتی برای دیگری نداشته، بلکه مکمل استمرار تولید و تامین نیازهای داخلی و رونق صادرات هستند.
زعفران نیز می‌تواند در جایگاه مشابهی قرار گیرد و در ماه‌هایی که امکان کشت آن در فضای باز وجود ندارد، تحت شرایط کنترل شده، در گلخانه‌ها تولید شود. اما برای این منظور مزایا و معایبی می‌توان متصور بود.
مزایای کشت گلخانه‌ای زعفران عبارتند از: افزایش کیفیت کلاله‌ها و افزایش عیار زعفران؛ تسهیل در فرآیند برداشت زعفران؛ افزایش کنترل روی شرایط محیطی؛ کاهش هدر رفت آب و افزایش بهره‌وری مصرف آن؛ افزایش بازدهی و برداشت محصول زعفران نسبت به روش کشت در فضای آزاد؛ کاهش افت کیفیت زعفران در برابر عوامل محیطی مانند نور خوشید، دمای هوا و … و بهبود مسائل بهداشت زعفران تولیدی را باید از مزیت‌های کشت گلخانه‌ای زعفران به حساب آورد.
البته مسائلی مانند امکان کشت در مناطق مختلف و حتی در برخی نقاط منازل مسکونی و ایجاد اشتغال برای افراد و … را نیز باید به این موارد اضافه کرد.
اما در کنار مزایایی که برای این طرح متصور است، کشت گلخانه‌ای زعفران معایبی هم دارد که شاید یکی مهم‌ترین معایب کشت گلخانه‌ای زعفران این باشد که باید پیازهای زعفران را از محیط کشت آزاد به گلخانه و برعکس انتقال داد. یعنی بدین معنی که کشت گلخانه‌ای زعفران برخلاف آنچه تصور می‌شود بی‌نیاز از زمین برای کشت در فضای باز نیست.
بدین معنی که زعفران در محیط باز کشت می‌شود و پیاز آن از زمین اصلی برداشت شده و در یک دوره چند ماهه به گلخانه منتقل می‌شود و پس از مراحل گل دادن و برداشت کلاله و گل، باید دوباره این پیازها را به زمین باز گردانید که ضمن این‌که هزینه‌هایی را به تولیدکننده تحمیل می‌کند، چنانچه گفته شد مانند دیگر محصولات گلخانه‌ای بی‌نیاز از زمین و مزرعه نیست و باید دوره‌ای از سال پیاز زعفران را در مزرعه نگهداری کرد.
گلخانه‌داران زعفران باید توجه داشته باشند که زعفران‌کاران این محصول را طی نسل‌های متمادی تولید کرده و از آن مهم‌تر در اقلیم‌های خشک و کم بارانی که کشت سایر محصولات آب‌بر امکان‌پذیر نیست، زعفران می‌تواند با مزیت نسبی بالا محصولی قابل قبول و قطعی باشد چرا که معیشت صدها هزار کشاورز و وابستگان آنها به این محصول پیوند خورده است.
راهکار؛ بهبود روش‌ها
زعفران‌کاران سنتی باید با بهبود روش‌های تولید و همچنین فرآوری و بسته‌بندی این محصول گرانبها به جای انتقاد از گلخانه‌داران زعفران، تحرک بیشتری در این عرصه داشته باشند.
نتیجه آن که تولیدکنندگان سنتی زعفران و گلخانه‌داران می‌توانند مکمل یکدیگر بوده و با رعایت قواعد و دستورالعمل‌هایی که حافظ منافع هر دو گروه باشد در یک بازار رقابتی سالم به فعالیت خود ادامه دهند.
پریسا حیدری
