الزامات عملیاتی شدن الگوی کشت هنوز فراهم نیست

تامین اقتصاد کشاورز؛ پیش نیاز اجرای طرح الگوی کشت

در شرایطی که وزارت جهاد بر اجرای الگوی کشت از سال زراعی جدید تاکید دارد، کارشناسان معتقدند الزامات عملیاتی شدن این طرح هنوز فراهم نیست که تامین اقتصاد کشاورز و غنی سازی اراضی کشاورزی از مهمترین آنهاست.

به گزارش اخبار سبز کشاورزی به نقل از بازار ؛ بحث اجرای الگوی کشت در سال زراعی جدید از جمله مباحث مورد تاکید دولت و وزارت جهاد کشاورزی است که اگرچه حواشی بسیاری با خود به همراه دارد و بسیاری معتقدند: این امر یک موضوع حاکمیتی است و تنها وزارت جهاد نباید در این امر دخیل شود، اما به هر حال متولی تولید این وزارتخانه است و به نظر می رسد بخشی عظیمی از بار این طرح بر دوش این بخش باشد.

بیشتر بخوانید: زیان کشاورزان در نبود الگوی کشت

با این وجود کارشناسان زیادی اعلام کرده اند که اجرای صحیح طرح الگوی کشت نیاز به یکسری الزامات از جمله جلب نظر و اعتماد کشاورزان کشور دارد تا به این ترتیب تن به کشتی مطابق با خواست وزارت جهاد کشاورزی بدهند و از سوی دیگر نیاز به یکسری داده ها و اطلاعات جامع از کلیه کشاورزان، نوع کشت ها، میزان کشت، میزان بهره وری ها و غیره دارد. البته الزاماتی که برای اجرای درست طرح الگوی کشت اعلام می شود محدود به همین موارد نیست و پیش نیازهای دیگری نیز برای این طرح از سوی کارشناسان و به خصوص فعالان بخش ذکر می شود.

الزامات و پیش نیازهای اجرای الگوی کشت هنوز فراهم نشده است

عطالله هاشمی رئیس بنیاد ملی گندمکاران کشور خالی نبودن جیب کشاورز را یکی از اصلی ترین پیش نیازها می داند و می گوید: در ابتدا باید بدانیم که اگر طرح و برنامه ای بهترین ها باشد مادامی که الزامات فراهم نباشد راه به جایی نمی برد.

هاشمی افزود: در واقع باید کلیه الزامات فراهم باشد تا کشاورز الگوی کشت را رعایت کند؛ به این معنا که جیب کشاورز نباید خالی باشد و درآمدشان تضمین شده باشد و گذران زندگی شان مطلوب باشد.

وی ادامه داد: در غیر این صورت هر طرحی علمی و آرمان گرایانه هم باشد اگر الزامات فراهم نشود شکست خواهد خورد.

هاشمی با اشاره به اینکه الزامات و پیش نیازهای اجرای الگوی کشت هنوز فراهم نیست، گفت: متاسفانه هنوز نتوانسته اند الزامات را آنطور که شایسته است فراهم کنند. بنابراین باید مجلس و دولت همگی دست به دست هم بدهند چون الگوی کشت یک سند و یک کار فراقوه ای است و هر سه قوه باید دست به دست هم بدهند تا الگوی کشت اجرایی شود.

اتخاذ یک سیاست بازرگانی معقول برای موفقیت الگوی کشت الزامی است

رئیس بنیاد ملی گندمکاران کشور در پاسخ به این سوال که بجز تامین اقتصاد کشاورز چه شرایط دیگری باید فراهم شود تا اجرای الگوی کشت موفق باشد، گفت: مسلما باید بازرگانی داخلی، بازرگانی خارجی، بازاریابی خارجی و بسیاری مسائل دیگر فراهم باشد تا الگوی کشت اجرا شود. به عبارت دیگر همه این موارد در اقتصاد کشاورزی موثر است یعنی برای محصولی که ما کشاورز را ملزم می کنیم این محصول را تولید کند مادامی که بازار خارجی و اتخاذ یک سیاست بازرگانی معقول نداشته باشیم در داخل کشور فقط می تواند بُرد داشته باشد.

هاشمی ادامه داد: برای موفقیت این طرح باید تمام جوانب از جمله جوانب سیاسی اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی را در نظر بگیریم تا ضمن تامین اقتصادی کشاورز، بتوانیم با بازار سازی برای این محصولات کشاورزی مورد تاکید، فروش آن را نیز تضمین کنیم. در این مسیر باید از تحقیقات علمی جهانی نیز استفاده کنیم.

نقش کلیدی وزارت نیرو و سازمان برنامه بودجه در اجرای الگوی کشت انکارناپذیر است

ابراهیم هزار جریبی مجری طرح پنبه وزارت جهاد کشاورزی نیز در خصوص الزام اجرای الگوی کشت می گوید: تا جایی که بنده می دانم برای تمامی محصولات به استانها الگوی کشت ابلاغ شده که محصول پنبه نیز مستثنی از این امر نبوده است. اما اینکه سیاستهای حمایتی برای پنبه چگونه است هنوز مشخص نشده یعنی برای محصولات پاییزه «گندم، جو، کلزا و چغندر» اعلام شده اما برای محصولات بهاره از جمله پنبه هنوز تصمیمی گرفته نشده است.

هزارجریبی در خصوص الزامات اجرای الگوی کشت نیز اظهار داشت: الگوی کشت چند فاکتور دارد؛ یکی بحث علمی بودن و تشخیص اینکه کدام زراعت برای کدام محصول مناسب است. خوشبختانه این دانش در وزارت جهاد کشاورزی وجود دارد و تحقیقات آن انجام شده و بر آن اساس الگوی کشت را ابلاغ کرده اند.

وی ادامه داد: بخش دوم الزامات این است که بسته های حمایتی یا سیاست های بازدارنده توسط وزارت جهاد کشاورزی در حوزه اختیارات صورت بگیرد که این هم انجام می شود.

این مقام مسئول تصریح کرد: با این وجود قسمت مهمتر اجرای این طرح، در واقع بسته های حمایتی و سیاست های بازدارنده توسط وزارتخانه هایی غیر از وزارت جهاد کشاورزی است بخصوص آب و تخصیص بودجه سازمان برنامه بودجه که اگر اینها به موقع صورت بگیرد مسلما احتمال اجرای الگوی کشت به میزان بالایی شدنی است.

پیش از اجرای الگوی کشت باید خاک کشور را غنی ساخت

بر اساس این گزارش همانطور که آب نقش حیاتی در کشت محصولات کشاورزی دارد، خاک نیز از مهمترین فاکتورها است و بسیاری معتقدند غنی سازی خاک گامی بزرگ در مسیر اجرای موفق الگوی کشت و تامین امنیت غذایی کشور است.

محمد امین آسودار از جمله کارشناسانی است که روی غنی سازی زمین های کشاورزی برای تحقق این امر بسیار تاکید دارد. وی می گوید: در وهله اول اجرای الگوی کشت با هدف خودکفایی در تولید برخی محصولات است و باید بدانیم که اولا راه خودکفایی در کشت دیم نیست بلکه باید عملکرد در واحد سطح بالا برود.

آسودار افزود: با این وجود مساله اینجا است که زمین های کشاورزی ایران بسیار فقیر هستند و لذا بایستی عناصر مورد نیاز را به زمین برگرداند و سپس چشم به طرح هایی همچون طرح الگوی کشت داشت.

این فعال بخش در خصوص اصلی ترین عواملی که فقر زمین های کشاورزی کشور را رقم زده است گفت: در ابتدا باید بدانیم که کشاورزی ما کاملا سنتی است و فقط استفاده از تراکتور و سمپاش دلیل بر مکانیزه شدن کشاورزی نیست.

وی افزود: از سوی دیگر در دیگر کشورها، شخم و دیسک منسوخ است و بایستی از مزارع کشور بیرون برود. همچنین گیاه در مزارع ۱۶ عنصر نیاز دارد بنابراین بایستی بقایای گیاهان در مزارع و باغات حفظ شود و در کنار آن باید از کودهای سبز نیز برای غنی سازی خاک استفاده شود تا بتوان به اجرای طرحی مانند الگوی کشت تکیه کرد.

مدیریت در اجرای کشاورزی حفاظتی بسیار ضعیف است

آسودار خاطر نشان کرد: ما به شدت معتقدیم بایستی کشاورزی حفاظتی در کشور اجرا شود اما متاسفانه مدیریت در اجرای کشاورزی حفاظتی بسیار ضعیف است. این در حالی است که طرح الگوی کشت به زور اجرا نمی شود و باز هم تاکید داریم اول باید زمین را غنی کنیم بعد اجرای الگوی کشت را استارت بزنیم.

این فعال بخش با اشاره به اینکه اجرای الگوی کشت با هدف تامین امنیت غذایی کشور و رسیدن به خودکفایی است افزود: عملکرد در واحد سطح پایین است به طوری که در حال حاضر میزان برداشت گندم ۳و نیم تا ۴ تن در هکتار است که باید به ۸تن برسد و راه آن فقط غنی سازی خاک است.

گفتنی است بر اساس این گزارش پیش از این فریبرز عباسی معاونت آب و خاک وزارت جهاد ضمن تایید فقیر بودن خاک کشاورزی کشور گفت: از نظر سطح محدودیت و کمبود خاک کشاورزی نداریم چون کشوری پهناور هستیم اما با کمبود جدی ماده آلی خاک روبرو هستیم.

این در شرایطی است که کارشناسان امر می گویند: اولین قدم برای حفظ بقایای گیاه و غنی شدن خاک، رعایت تناوب کشت است؛ به این معنا که هر سال در یک زمین تک محصولی کشت نکنیم. از سوی دیگر تا جایی که امکان دارد عملیات خاک ورزی باید به حداقل برسد و علاوه بر آن کود حیوانی نیز در کنار کودهای شیمیایی و کودهای سبز به زمین های کشاورزی داده شود.