شناسه خبر: 38677 ۱۴۰۲/۰۵/۳۰ ۱۶:۰۰:۲۳

مراکش و استفاده از قدرت نرم ژئوپلیتیک کود

مراکش دارای یک صنعت بزرگ کود با ظرفیت تولید عظیم و دسترسی بین المللی است.

مراکش دارای یک صنعت بزرگ کود با ظرفیت تولید عظیم و دسترسی بین المللی است. این کشور پس از روسیه، چین و کانادا یکی از چهار صادرکننده برتر کود در جهان است.

اخبار سبز کشاورزی؛ حسین شیرزاد، تحلیل گر و دکترای توسعه کشاورزی| روسیه در حال حاضر (15.1 درصد از کل کودهای صادراتی) بزرگ‌ترین صادرکننده کود در جهان است و کود یکی از بزرگ‌ترین آسیب‌پذیری‌های تولید غذا برای اروپا و آفریقا است.

به عنوان مثال، اتحادیه اروپا (همه 27 کشور عضو اتحادیه اروپا) به عنوان یک کل برای 30 درصد از عرضه کود خود به روسیه وابسته است. موقعیت برتر روسیه با موقعیت این کشور به عنوان دومین تولید کننده بزرگ گاز طبیعی در جهان تقویت می شودچون گاز جزء اصلی همه کودهای فسفر و همچنین کودهای نیتروژنی است.

بیشتر بخوانید: روند تجدید ساختارها در صنعت کشاورزی

از زمان شروع صنعت معدن فسفات در سال 1921، مراکش منبع اصلی فسفر برای کودهای مصنوعی بوده است. در طول دهه 1980 - 1990 شروع به تولید کود خود کرد و استفاده جهانی از چنین کودهایی باعث افزایش عظیم در بازده محصولات و باعث رونق جمعیت جهان در 100 سال گذشته شده است.

مراکش حدود 70 درصد از ذخایر فسفات جهان را در اختیار دارد

مراکش مزیت مشخصی در تولید کودهای فسفر دارد و حدود 70 درصد از ذخایر فسفات جهان را در اختیار دارد و از سال 1921 تاکنون چهار معدن از جمله در صحرای غربی مورد مناقشه را استخراج کرده است. که فسفر مورد استفاده در کودها از آن استخراج می شود صنعت کود فسفر مراکش، با ظرفیت تولید انبوه و گستردگی بین‌المللی، این کشور را به دروازه‌بان زنجیره‌های تامین غذای جهانی تبدیل کرده است.

مرکزیت مراکش در امنیت غذایی جهانی به این واقعیت بستگی دارد که همه محصولات غذایی، در واقع تمام گیاهان برای رشد به عنصر فسفر نیاز دارند و مراکش بیشتر ذخایر سنگ فسفات جهان را در اختیار دارد، که فسفر مورد استفاده در کودها از آن به دست می آید.

برخلاف سایر منابع محدود مانند سوخت های فسیلی، جایگزینی برای فسفر وجود ندارد. مراکش با تبدیل شدن به یکی از صادرکنندگان پیشرو کود در جهان، به جای اینکه صرفاً به صادرات مواد خام ادامه دهد، اقتصاد خود را غنی کرده و جایگاه بین المللی خود را ارتقا داده است.

بیشتر بخوانید: آموزه‌های لجستیک عربستان در تجارت محصولات کشاورزی

در سال 2021، بازار جهانی کود فسفر حدود 59 میلیارد دلار بود. در مراکش، درآمد این بخش سالیانه بالغ بر 5.94 میلیارد دلار بود. شرکت تولیدکننده متعلق به دولت مراکش، حدود 20 درصد از درآمد صادراتی پادشاهی را به خود اختصاص داده است. مراکش قصد دارد تا سال معادل2026معادل 8.2 میلیون تن کود فسفر اضافی تولید کند. در حال حاضر تولید حدود 12 و نیم میلیون تن است.

Morocco - a top fertiliser producer - could hold a key to the world's food supply

هیبرید جاه طلبی های تجاری و ژئوپلتیکی

مراکش در حالی که به دنبال تحقق این جاه‌طلبی‌های تجاری و ژئوپلیتیکی خویش است، با چالش‌های زیست‌محیطی و اقتصادی فزاینده‌ای روبه‌رو شده که با تأثیر تضعیف‌کننده تغییرات آب‌وهوایی تشدید می‌شود.

استخراج فسفات و تولید کود بسیار پر انرژی و آب است و تولید کود را برای یک چرخه معیوب در پیوند غذا-انرژی-آب به صفر می رساند. صنعت فسفات و کود مراکش حدود 7 درصد از انرژی تولیدی سالانه و 1 درصد از آب آن را مصرف می کند.

این مشکل به دلیل نیتروژن، دیگر عنصر کود اولیه مورد نیاز گیاهان، پیچیده تر می شود. گاز طبیعی نه تنها منبع انرژی تولیدی است، بلکه جزء تشکیل دهنده تولید نیتروژن است، به این معنی که قیمت گاز طبیعی حداقل 80 درصد از هزینه متغیر کود نیتروژن را تشکیل می دهد.

دی آمونیوم فسفات (DAP)، محبوب ترین نوع کود فسفر در سراسر جهان، از 46 درصد فسفر و 18 درصد نیتروژن تشکیل شده است که با ایجاد واکنش بین اسید فسفریک و آمونیاک - دومی از نیتروژن و هیدروژن تشکیل شده است.

اینکه مراکش در بحبوحه افزایش هزینه‌های انرژی و چالش‌های ناشی از تغییرات آب و هوایی برای امنیت آب خود به خوبی رابطه غذا-آب-انرژی را مدیریت می‌کند، هم بر توسعه اقتصادی این کشور و هم بر ثبات منابع غذایی در سراسر جهان تأثیر خواهد گذاشت.

بیشتر بخوانید: بازشناسی پرونده کشاورزی هلند

تلاش مراکش برای گسترش تولید برق از منابع خورشیدی و بادی قابل توجه خود، امکان غلبه بر این چالش‌ها و ایجاد یک چرخه پایدار را در درون پیوند غذا-انرژی-آب از طریق تولید هیدروژن "سبز" دارد که می‌تواند جایگزین گازطبیعی شود. گاز برای تولید آمونیاک سبز و نقش آینده مراکش به‌عنوان دروازه‌بان زنجیره‌های تامین غذای جهانی در نهایت به موفقیت این کشور در دستیابی به انتقال انرژی برای افزایش پایداری صنعت کود بستگی دارد.

امروزه مراکش یکی از پنج صادرکننده برتر کود در جهان است. در سال 2008، مراکش "شرکت دولتی OCP Group"را نوسازی کرد و با ایجاد زیرساخت های عظیم این شرکت را به یک رهبر جهانی در تمام مراحل زنجیره ارزش تولید کود تبدیل نمود.

ساخت بزرگ‌ترین مرکز تولید کود در جهان

لازم به ذکر است که محور تحول شرکت، ساخت بزرگترین مرکز تولید کود در جهان در "جورف لاسفار" در سواحل اقیانوس اطلس مراکش بود. تا سال 2018،، دستیابی به مازاد عملیاتی ناخالص بیش از 1 میلیارد دلار در این مرکز با تولید حداقل 45 ترکیب مختلف کود برای صادرات، میسر شد و شرکت محصولات خود را از طریق بندر " Jorf Lasfar" حمل چنانکه این بندر از سال 2019 از بندر کازابلانکا در تناژ صادراتی کود پیشی گرفت.

در سال 2020، عملیات معدنی OCP معادل 40.7 میلیون تن فسفات تولید و 10.3 میلیون تن از مواد خام صادر کرد این شرکت از منابع فسفات خود 7.1 میلیون تن اسید فسفریک - ترکیب شیمیایی مورد استفاده در ساخت کود - تولید کرد و 1.9 میلیون تن از نهاده های اصلی را صادر کرد. تولید کود فسفر OCP در سال 2020 در مجموع 11.3 میلیون تن بود که 11.2 میلیون تن آن صادر شد.

این صادرات باعث شده است که OCP به یک شرکت جهانی تبدیل شود و به کشورهایی از برزیل تا هند کمک کند تا منابع غذایی پایدارشان را در تولید حفظ کنند OCP با 54 درصد سهم بر بازار آفریقا تسلط دارد. محصولات فسفر این شرکت در سال 2020. به طور مشابه در اروپا و آمریکای جنوبی با سهم بازار 41 درصد و 46درصد در سال 2020 قوی است. شرکت " OCP " به دلیل حضور گسترده خود در هند، سهم 32 درصدی از بازار خاورمیانه و جنوب آسیا را در اختیار دارد.

حتی در آمریکای شمالی، جایی که OCP با رقابت سختی از سوی کارتل کود آمریکایی" Mosaic " مواجه است، همچنان 28 درصد از سهم بازار را در اختیار دارد که پیش از اعمال تعرفه‌های وزارت بازرگانی ایالات متحده در سال 2021 بر واردات از این کشور"OCP " حدود 60 درصد از بازار واردات ایالات متحده را به خود اختصاص می‌داد. اقتصاد مراکش از مزایای تبدیل" Office Chérifien des Phosphates " OCP به یک غول صادرکننده کود بین‌المللی بسیار بهره برده است.

بیشتر بخوانید: تحلیل روند تغییرات در تجارت جهانی کشاورزی

مجموع درآمدهای OCP در سال 2020 بالغ بر 5.94 میلیارد دلار بود و این شرکت تقریباً 20درصد از درآمدهای صادراتی پادشاهی مراکش را به خود اختصاص داد. در قلب اقتصاد مراکش، OCP بزرگترین کارفرمای این کشور است که تا کنون برای 21000 نفر اشتغال مستقیم ایجاد نموده است.

اکثریت اعضای هیئت مدیره" OCP "از مقامات وزارتخانه های دولتی هستند حتی فراتر از گسترش درآمدهای صادراتی از طریق بازاریابی بین المللی، رباط از صادرات OCP به عنوان یک ابزار سیاست خارجی استفاده کرده است، به ویژه در کشورهای جنوب صحرای آفریقا، جایی که این شرکت به طرز ماهرانه ای فروش، سرمایه گذاری در تولید محلی، و گسترش توسعه کارخانه های کوچک کودسازی را برای ایجاد شبکه در حال گسترش ارتباطات تجاری ترکیب می کند.

Norway challenges Morocco's position as top phosphate supplier

دیپلماسی فسفات و نفوذ سیاسی در اتحادیه آفریقا

گسترش نفوذ قدرت نرم مراکش در سراسر آفریقا از طریق این شرکت و کنسرسیوم های تجاری بخوبی میسر شده است. چون کشاورزی 30 درصد از تولید ناخالص داخلی آفریقا و اشتغال 55 درصد از جمعیت شاغل، را دربر گرفته و رونق این قاره به پیشرفت بخش کشاورزی آن بستگی دارد.

از آنجایی که آفریقا هنوز بمیزان 65 درصد از زمین های زراعی کشت نشده را در اختیار دارد ، پیشرفت در پیشرفت بخش کشاورزی آن به طور فزاینده ای برای امنیت غذایی جهانی حیاتی می شود. مراکش از طریق OCP، خود را در خط مقدم تلاش برای تغییر کشاورزی آفریقا قرار داده است.

در سال 2016، مراکش با زیرکی شاخه آفریقایی OCP را برای کمک به توسعه اکوسیستم های کشاورزی یکپارچه در این قاره ایجاد کرد و با تقسیمات فرعی در 12 کشور آفریقایی بر توانمندسازی کشاورزان خرده مالک برای مشارکت بهتر و سودآورتر در زنجیره ارزش کشاورزی تمرکز نمود.

در سال 2018، OCP Africa برنامه " Agribooster" خود را راه اندازی کرد تا طرحی را برای افزایش بازده، درآمد و معیشت بلندمدت به کشاورزان آفریقایی «راه حل‌های فراگیر و سفارشی‌شده» ارائه کند. فراتر از آموزش های ترویجی و خدمات آموزشی تخصصی، این به تنظیم برنامه روابط با تامین کنندگان نهاده، ها و ارائه دهندگان خدمات مالی و خریداران کالا برای بهینه سازی استفاده از بذر، کود و سایر نهاده ها، وام ها و بیمه، مکانیک، انبارداری، و مکانیسم های برداشت می پردازد. برنامه Agribooster که به عنوان یک برنامه آزمایشی واحد در غنا شروع شد، سپس به سایر کشورهای آفریقایی گسترش یافت، به 168404 کشاورز در سال اول کمک کرد و میانگین عملکردشان را با مازاد 33 درصدی روبرو نمود.

بیشتر بخوانید: آگرو پولی، هژمونی شرکت‌ها بر زنجیره غذایی جهانی

موفقیت رویکرد کل‌نگر " OCP آفریقا" هم مرکزیت کود در امنیت غذایی و هم ضرورت افزایش مشارکت محلی در زنجیره‌های ارزش برای تولید کود و تولید مواد غذایی را نشان می‌دهد. یک دهه قبل از ایجاد" OCP آفریقا،" اعلامیه 2006 اتحادیه آفریقادر " (AU) ابوجا خواستار "انقلاب سبز آفریقا" برای افزایش بهره وری کشاورزی جهت تغذیه جمعیت به سرعت در حال رشد این قاره شد.

لذا، با توجه به اینکه مصرف کود در آفریقا در آن زمان به طور متوسط تنها هشت کیلوگرم در هکتار بود، یعنی تنها 10 درصد از میانگین جهانی، اتحادیه آفریقا هدف خود را برای افزایش سطح مصرف کود به حداقل 50 کیلوگرم در هکتار اتخاذ کرد.

برای دستیابی به این هدف، مکانیسم تامین مالی کود آفریقا (AFFM) را ایجاد کرد و به موازات آن بانک توسعه آفریقا (AFDB) را مدیریت نمود که به تسریع زنجیره های ارزش تولید کود در آفریقا مطابق با ابتکار خود AFDB Feed Africa و امنیت غذایی و اهداف توسعه پایدار اتخاذ شده توسط دستور کار 2063 اتحادیه AU بپردازد. مراکش در سال 2017 رسماً به اتحادیه آفریقا ملحق شد زیرا تا قبل از آن بر سر "صحرا" که مراکش آن را از استان های جنوبی خود می داند با بقیه اعضای اتحادیه کشمکش سیاسی و مشکل داشت. مراکش منطقه وسیع بیابان را بخشی جدایی ناپذیر از قلمرو خود می داند، اما "جنبش پولیساریو" با حمایت رقیب سرسخت مراکش، الجزایر، به دنبال استقلال در آنجاست.

اما موفقیت برنامه Agribooster در OCP آفریقا؛ به این چرخش ژئوپلیتیکی کمک کرده است، با ظهور مراکش به عنوان یک شریک کلیدی در تلاش‌های اتحادیه آفریقا برای اطمینان از تامین مواد غذایی کافی برای صدها میلیون نفر در سراسر قاره مراکش قدرت ژئوپلتیک کود را به منصه ظهور رساند.

به عنوان مثال، در سال 2020، OCP آفریقا در یک پروژه سه ساله برای حمایت از 430000 کشاورز خرده مالک در ساحل عاج و غنا از طریق ارائه 4 میلیون دلار تضمین اعتبار تجاری مشارکت کرد که این برنامه به افزایش 30 درصدی عملکرد برنج در ساحل عاج و افزایش 35 درصدی در عملکرد برنج و ذرت در غنا کمک خواهد کرد.

برنامه Agribooster که در چهار اقتصاد بزرگ آفریقای غربی - نیجریه، غنا، ساحل عاج و سنگال فعالیت می کند - به 630000 کشاورز نفع رسانده است که منجر به افزایش قابل توجه عملکرد محصول در سراسر قاره سیاه شده است، این تشکیلات با افزایش 48 درصدی در عملکرد ذرت در نیجریه و 6. درصد جهش در عملکرد ارزن سنگال، احداث آزمایشگاه مدرسه OCP در 9 کشور در غرب و شرق آفریقا با استفاده از مدارس سیار، آزمایشگاه‌های سیار و ارتباطات دیجیتال برای ارائه پشتیبانی چند ساله و راه‌حل‌های فناوری به بیش از 420000 کشاورز فعالیت می‌کند. اما فراتر از این و سایر برنامه های مشابه، OCP آفریقا اکنون در مرحله جدیدی از تعامل از طریق سرمایه گذاری مشترک در تولید کود در آفریقا درگیر است.

India to secure raw material supplies to make fertilizers | Mint

مراکش، علاوه بر کارخانه خود در نیجریه،از طریق OCP آفریقا حدود 1.3 میلیارد دلار در ساخت یک مجتمع کود صنعتی در غنا سرمایه گذاری می کند. با ترکیب محصولات فسفر مراکش با گاز طبیعی غنا، OCP به طور مشابه آمونیاک، اوره و DAP تولید می کند. مانند تاسیسات نیجریه، کارخانه کود غنا نیز ظرفیت تولید کود سالانه 1 میلیون تن خواهد داشت.

از آنجایی که جمعیت غنا تنها 15 درصد از جمعیت نیجریه است، OCP برای صادرات به دیگر بازارهای غرب آفریقا از تاسیسات غنا تبعیت می کند.

همچنین برای بازارهای آفریقای شرقی، OCP در حال ساخت دومین مجتمع بزرگ تولید کود آفریقا در اتیوپی با استفاده از اسید فسفریک عرضه شده توسط مراکش و گاز و پتاس (یک منبع کلیدی پتاسیم) است. فاز اول توسعه 2.4 میلیارد دلاری ظرفیت تولید سالانه 2.5 میلیون تن اوره،( NPK) و نیتروژن-فسفر-گوگرد (NPS) خواهد داشت که در سال 2021، OCP یک توافقنامه توسعه مشترک با وزارت دارایی اتیوپی برای راه اندازی این تاسیسات امضا شد. مراکش انتظار دارد، شراکت جوینت ونچر عرضه بازار کود اتیوپی را در اواخر سال 2023 آغاز کند.

در سال 2025، OCP قصد دارد 1.2 میلیارد دلار اضافی در توسعه ظرفیت فاز 2 سرمایه گذاری کند که تولید سالانه کود را قادر می سازد به 3.8 میلیون تن برسد. سرمایه گذاری مشترک OCP-اتیوپی که در "دیر داوا" در خط ریلی "آدیس آبابا-جیبوتی" که کارخانه را به بندر جیبوتی متصل می کند، قرار دارد، می تواند کود مازاد را به بازارهای منطقه صادر کند.

تولید هیدروژن سبز با کمک شرکای آلمانی

در حال حاضربا توجه به منابع ناچیز گاز طبیعی مراکش،شرکت OCP سالانه 1.5 تا 2 میلیون تن آمونیاک وارد می کند. مراکش به جای واردات آمونیاک سنتز شده از هیدروژن خاکستری، توانسته آمونیاک سبز را از هیدروژن سبز تولید شده از منابع انرژی تجدیدپذیر داخلی خود سنتز کند.

بخش عمده ای از هزینه های تولید هیدروژن سبز، حدود 70 درصد، از برق مورد نیاز برای تقسیم آب به اجزای هیدروژن و اکسیژن آن تامین می شود و می تواند از منابع انرژی خورشیدی مراکش تامین شود.

از سال 2018، OCP یک قرارداد همکاری امضا کرد تا سازمان تحقیقاتی آلمانی، موسسه Fraunhofer، بزرگترین موسسه تحقیقات علمی کاربردی اروپا، برای توسعه یک پروژه تولید هیدروژن سبز در Benguerir با مشارکت موسسه مراکشی برای تحقیقات انرژی خورشیدی و انرژی های نو (IRESEN). این پروژه می تواند کارخانه آزمایشی موسسه Fraunhofer در آلمان را تکرار کند اما با افزودن یک واحد سنتز آمونیاک سبز؛ این شرکت 200 میلیون دلار در کارخانه آزمایشی با ظرفیت تولید سالانه 1460 تن آمونیاک سبز در OCP سرمایه گذاری کرده است پیش‌بینی می‌شود که تولید آمونیاک سبز را می‌توان از تولید آزمایشی به 600000 تن در سال افزایش داد و علاوه بر برآوردن نیازهای تولید نهاده های لازم خود، به بازارهای صادراتی اروپایی و دیگر چشم‌انداز نیز نظر داشت.

پس از اعلام "استراتژی ملی هیدروژن آلمان" توسط آلمان در ژوئن 2020، مراکش اولین کشوری بود که با برلین قرارداد هیدروژن سبز را امضا کرد تا اولین کارخانه صنعتی آفریقا برای تولید هیدروژن سبز با استفاده از زیرساخت های انرژی خورشیدی مراکش ایجاد کند.

در چارچوب آن قرارداد، آژانس انرژی خورشیدی مراکش (Masen)، شرکت خصوصی پروژه‌های انرژی‌های تجدیدپذیر یکپارچه با بودجه عمومی مراکش، ساخت یک مرکز تولید هیدروژن سبز با ظرفیت 10000 تن در سال را که توسط بانک توسعه آلمان تامین مالی می‌شود، را متعهد شد . KfW. ماسن با دریافت 830 میلیون یورو، حدود 934 میلیون دلار در تامین مالی آلمان که توسط KfW تسهیل شده است، به میزان 41.5درصد از کل سرمایه گذاری توسعه مجتمع عظیم انرژی خورشیدی نور مراکش، بزرگترین تاسیسات انرژی خورشیدی جهان را رهبری کرد.

اینکه مراکش چقدر سریع آمونیاک خاکستری را در تولید کودهای شیمیایی خود با آمونیاک سبز سازگار با آب و هوا جایگزین می کند، بستگی به میزان اولویت صادرات هیدروژن سبز رباط به مصارف تولید داخلی دارد.

در نهایت، پایداری صنعت کود مراکش مستلزم هزینه‌های سرمایه‌ای قابل‌توجهی برای توسعه بخش هیدروژن سبز جنینی آن و ظرفیت اضافی تولید برق از منابع انرژی تجدیدپذیر مورد نیاز آن است.

fertiliser: Feed the world without fertiliser? Why crop nutrients are suddenly political - The Economic Times

آینده صنعت کود مراکش

در نهایت با توجه به اینکه بیشتر شاخص‌های اقتصادی حاکی از ادامه یا حتی بدتر شدن سطوح بالای تورم جهانی غذا در سال 2023 است، نقش مراکش در سیستم تجاری بین‌المللی که هم عرضه و هم قیمت کود را تضمین می‌کند، برای ثبات و مقرون به صرفه بودن منابع غذایی حیاتی‌تر خواهد شد.

اینکه مراکش چگونه نقش خود را به‌عنوان دروازه‌بان زنجیره‌های تأمین غذای جهانی ایفا کند، در نهایت به موفقیت آن در دستیابی به انتقال انرژی از طریق گسترش بخش انرژی‌های تجدیدپذیر بستگی دارد.

مراکش با استفاده از منابع بزرگ انرژی خورشیدی خود برای تامین انرژی تولید هیدروژن سبز و آمونیاک سبز، همراه با نمک‌زدایی، می‌تواند از چرخه معیوب افزایش مارپیچ قیمت‌ها در رابطه آب انرژی و غذا بگریزد و صادرات هیدروژن سبز و آمونیاک سبز می تواند به سایر کشورها نیز کمک کند تا همین کار را انجام دهند.

این موضوع هم برای مراکش و هم برای جامعه بین المللی فوری است این کشور برای دستیابی به یک صنعت کود شیمیایی پایدار و بدون کربن نیاز به سرمایه‌گذاری‌های زیرساختی چند میلیارد دلاری دارد.

چنین سرمایه‌گذاری‌هایی برای ایالات متحده و اروپا فرصتی برای ارتقای سطح تعامل استراتژیک خود با مراکش فراهم می‌کند. در غیاب چنین تعاملی، مراکش با دیگر بازیگران منطقه ای و جهانی شریک خواهد شد و ژئوپلیتیک امنیت غذایی جهانی را تغییر خواهد داد.

شرکت دولتی" Office Chérifien des Phosphates " اخیراً اعلام کرد که تولید کود خود را برای سال 2024 حدود 10 درصد افزایش خواهد داد و 1.2 میلیون تن دیگر را وارد بازار جهانی خواهد کرد. این امر به طور قابل توجهی به بازارها کمک خواهد کرد.

قبل از شروع جنگ روسیه و اوکراین، این شرکت بیش از 350 مشتری در پنج قاره داشتاما اکنون به 362 مشتری رسیده و حدود 54 درصد از کودهای فسفاته خریداری شده در آفریقا از مراکش می آید.کودهای مراکشی همچنین سهم عمده ای در بازار داخلی در هند (50 درصد)، برزیل (40 درصد) و اروپا (41 درصد) دارند. اروپا، هند و برزیل برای پر کردن شکاف های عرضه بیشتر به مراکش نزدیک شده اند.

اقتصاد مراکش از مزایای تبدیل شدن به یک غول صادرکننده کود بین‌المللی بهره برده است و به ویژه در کشورهای جنوب صحرای آفریقا، ترکیب مشارکت های سرمایه گذاری مشترک در تولید کودهای محلی و دسترسی مستقیم به کشاورزان منجر به افزایش قابل توجه عملکرد کشاورزی آفریقا شده است.

شوک عرضه جهانی کود با ادامه جنگ روسیه و اوکراین تشدید شده، و دوران شکوفایی را برای مراکش، ابرقدرت فسفات شمال آفریقا، به ارمغان آورده و بنظر می رسد این پادشاهی، سرمایه دیپلماتیک جدیدی به دست آورده است.

با دوستان خود به اشتراک بگذارید: لینک کوتاه کپی شد