کشت «هیدروپونیک» صنعت رو به رشد
یک کلم‌پیچ را تصور کنید که مزه آن، مانند کلم‌پیچ‌هایی که پیش از این مصرف شده بود؛ نیست. یا سبزی‌های برگی را که از فواصل دور با صرف زمان زیاد به سفره شما رسیده‌اند، اما اکنون می‌تواند این‌گونه نباشند.
اخبار سبز کشاورزی؛ توجه داشته باشید که امکان دارد با نمای دیگری از کشاورزی روبه‌رو شوید که شامل منابعی از عطر، طعم و تازگی است، چرا که چنین محصولاتی می‌توانند از نزدیک‌ترین فواصل و حتی در داخل مناطق شهری به سفره شما یا رستورانی که در آن غذا می‌خورید، رسیده باشند.
این همان پتانسیل و توان صنعت کشاورزی هیدروپونیک است که شامل بخش‌های دیگری به نام «آئروپونیک وآکواپونیک» است، یک کشت بدون خاک که محصولات آن سخت تحت کنترل و در فضایی بسته تولید می‌شوند.
یک صنعت رو به رشد با ۵/۹ میلیارد دلار فروش محصول که انتظار می‌رود در پنج سال آینده تا دو برابر (۱۹میلیارد دلار) افزایش یابد. این صنعت می‌تواند بخشی از تامین غذا برای جمعیتی باشد که انتظار می‌رود تا ۳۰ سال آینده به ۱۰ میلیارد نفر برسد.
چگونگی پرورش محصول در روش هیدروپونیک پدیده تازه‌ای نیست. باغ معلق بابل که تاریخ آن به 6 قرن قبل از میلاد می‌رسد، شاید شکل ابتدایی و پیشرو این صنعت بوده است، هر چند تاریخ‌دان‌ها با این روایت موافق نیستند، به هرحال، در شرایط کنونی این تکنولوژی کلید معمای تولید محصولات کشاورزی بیشتر است که مادر طبیعت کنترل چندانی روی آن‌ها ندارد.
امروزه اندازه این سیستم‌ها بسیار متفاوت است. ممکن است از گلخانه‌های بسیار وسیع تا شکل بسیار فشرده‌ای در گوشه‌ای از داخل یک خانه را در بر بگیرد.
شاید در جریان پاندمی کرونا، عده‌ای به این فکر افتاده باشند که بخشی از نیازهای غذایی خود را در خانه تولیدکنند، چرا که از زمان اجرای قرنطینه‌ها از حدود فروردین گذشته، رشد سریعی در این زمینه نسبت به گذشته شاهد بوده‌ایم. این اقدامات به دلیل کاهش مسافرت‌های درون و برون‌شهری، رفتن به فروشگاه‌ها برای تأمین مواد خوراکی و گرفتار شدن کودکان مدرسه‌ای در داخل خانه‌ها اتفاق افتاده است. یک سر دیگر این موضوع ظهور طیف وسیعی از مزارع درون‌شهری است.
از نظر کارشناسان کشاورزی و تغذیه، کشت هیدروپونیک می‌تواند یک راه‌حل کارآمد باشد. اما الزاما به یک موضوع باید توجه داشت و آن هم این‌که تمام محصولات را نمی‌توان با روش هیدروپونیک تولید کرد. به عنوان مثال، غلات، برخی از گیاهان ریشه‌ای (هویج، چغندر، پیاز و ...)، هندوانه و خربزه و میوه‌های تاکستانی، به این روش قابل تولید نیستند. ساده‌ترین محصولاتی که به این روش می‌توان به دست آورد شامل: گیاهان برگی مانند: کاهو، اسفناج و ...، گیاهان دارویی(مرزنگوش، گشنیز و نعنا)، برخی از سبزی‌ها نظیر: انواع فلفل، خیار، گوجه‌فرنگی و توت‌فرنگی است.
اگر چه کشت هیدروپونیک به معنای تولید سریع‌تر محصولات کشاورزی است، اما افزایش محصول می‌تواند همراه با بالا رفتن میزان کربن باشد که یکی از موارد آن خنک کردن فضای این گلخانه‌ها است. حال پرسش آن است که اگر می‌توانیم این گیاهان را در مزارع سنتی و فضای باز تولید نماییم چرا اقدام به انجام این روش می‌کنیم؟
دلایل آن می‌تواند به صورت زیر باشد:
کنترل اقلیم: در روش کشت در فضای بسته عواملی از قبیل نور، حرارت، رطوبت، موادغذایی و سایر عواملی که در چرخه طبیعت به صورت خشکسالی، طوفان‌ها و تغییرات اقلیمی هستند، تحت کنترل قرار دارند.
دوستی با محیط‌زیست: در کشت هیدروپونیک عموما هیچ سم شیمیایی مصرف نمی‌شود و بنابراین آسیبی به محصولات در حال رشد وارد نمی‌گردد.
افزایش بهره‌وری: گیاهان برگی به دلیل آن که در فصول خنک سال پرورش داده می‌شوند، بنابراین هیچ‌گونه محدودیتی در شرایط کنترل شده ندارند، ضمن آن که تاثیرگذاری شرایط خاک در این‌جا حذف می‌شود.
استفاده از فضای عمودی: یک مزرعه هیدروپونیک با یک هکتار مساحت می‌تواند تولیداتی در اندازه یک مزرعه هفت هکتاری داشته باشد.
بهداشت و سلامت غذایی: تقریبا تمام سبزی‌هایی که در مزارع باز کشت می‌شوند، می‌توانند به عوامل بیماری‌زا آلوده گردند، اما در کشت هیدروپونیک، این عوامل کنترل می‌شوند.
در سال گذشته و دو طغیان بیماری ناشی از E.coli در ۱۹ ایالت آمریکا، انگشت اتهام به سمت کاهوهایی که در مزارع یک شرکت تولید شده بود، گرفته شد. مزارعی که محل تردد دام‌ها و حیوانات دیگری هستند، می‌توانند عاملی برای شیوع و انتشار باکتری‌های بیماری‌زا باشند، در حالی که در کشت هیدروپونیک می‌توان آب‌ها را ضدعفونی نمود.
در سالن‌های کشت هیدروپونیک حتی کارگران و افراد شاغل باید قبل از ورود، لباس‌های تمیز شامل روپوش، کلاه و کفش‌های ضدعفونی شده بپوشند.
