مشکل آفت سرخرطومی در مزارع یونجه+ اینفوگرافی
بدون تردید گیاه یونجه به دلیل ویژگی‌های آن، چه از نظر خواص تغذیه‌ای و چه روند رشد و تامین غذای دام‌ها یکی از گیاهان بی‌نظیر است. وابستگی دام‌ها به این علوفه در مناطقی که جایگزین‌های مناسبی برای تغذیه دام‌ها وجود ندارد، گاه می‌تواند موجب بروز مشکلاتی برای دامداران گردد.
اخبار سبز کشاورزی؛ گیاهی با رشد سریع، با طول عمر چندساله و برداشت‌های کوتاه‌مدت که می‌تواند نقش مهمی در تامین غذای دام‌ها داشته باشد. به علت همین استقرار درازمدت در مزرعه، معمولاً گیاه یونجه تحت‌تاثیر آفات، بیماری‌ها و حتی انگل‌هایی چون سس قرار می‌گیرد که گاه خسارت‌های جبران‌ناپذیری بر آن وارد می‌کنند.
یکی از این آفات که در بالای فهرست عوامل آسیب‌زننده به یونجه قرار دارد؛ سرخرطومی یونجه است که به دلیل گسترش آفت می‌تواند در مدت کوتاهی محصول را مورد هجوم قرار دهد. در بسیاری از موارد به دلایل کم‌توجهی و یا غفلت کشاورزان، این آفت به سرعت در مزرعه پراکنده می‌شود.
مشخصات آفت
حشره بالغ، سوسک کوچکی به طول تقریبی 5 میلی‌متر است که به رنگ‌های قهوه‌ای، سیاه و خاکستری دیده می‌شود. به دلیل اندازه کوچک معمولاً در مزرعه چندان مورد‌توجه قرار نمی‌گیرد و به همین علت پس از شدت یافتن خسارت، علائم آن دیده می‌شوند.
زمستان‌گذرانی آن به صورت حشرات بالغ و یا تخم در خارج از مزارع یونجه انجام می‌شود که در لابه‌لای علفهای هرز، پرچین باغ و حتی شکاف پوسته درخت‌ها، زندگی ابتدایی خود را سپری می‌کنند.
چگونگی ایجاد خسارت
سرخرطومی‌های مادة بالغ، پس از زمستان‌گذرانی وارد مزرعه یونجه شده و با جویدن ساقه‌ها، درون آن‌ها تخمگذاری می‌کنند. هر سرخرطومی ماده به‌طور متوسط در حدود 2000 تخم می‌گذارد، پس از یک تا دو هفته لاروها از آن‌ها خارج می‌شوند و از برگ‌های فوقانی تغذیه می‌کنند. نکته مهم در مورد خسارت سرخرطومی آن است که حشره بالغ و لاروها، هر دو از برگ‌های یونجه تغذیه می‌کنند و به همین علت شدت خسارت بالا می‌رود.
علائم بروز خسارت در مزارع یونجه، قابل مشاهده است و با اندکی دقت می‌توان از همان آغاز فعالیت سرخرطومی‌ها با آن مقابله کرد. خشک‌شدن اندام‌های فوقانی بوته‌های یونجه با لکه‌های سفید در زمینه سبز مزرعه، علامتی آشکار در فعال‌بودن آفت سرخرطومی است.
در صورت انجام‌ندادن اقدام ضروری و به‌موقع، خسارت شدت می‌یابد و برگ‌های یونجه از بین می‌روند؛ زمانی که بیشترین مواد مغذی را دارند.
پایش و نظارت مستمر بر مزرعه یونجه به‌ویژه در فروردین و اردیبهشت(بسته به حوزه‌های جغرافیایی)، ضرورت تام دارد و باید با مشاهده اولین نشانه‌های آفت‌زدگی، به دفع آن اقدام نمود.
مبارزه با سرخرطومی یونجه
اساساً گیاهان علوفه‌ای به هنگام آلوده شدن به آفت، نیازی به سمپاشی ندارند و می‌توان با برداشت آن، نسلی از یک آفت را به‌طور کلی و بدون نیاز به سمپاشی، از بین برد. میزان خسارت به مزارع یونجه به عواملی چون شرایط آب و هوایی(مناطق گرم و سرد)، واریته یونجه و دشمنان طبیعی موجود در منطقه، بستگی دارد.
خورده‌شدن بین 25 تا 40 برگ و یا مشاهده سه لارو سرخرطومی، روی هر ساقه یونجه، پیامی برای مبارزه با این آفت است که البته نیازی به مبارزه شیمیایی نیست، چرا که می‌توان با کف‌بر کردن بوته‌های یونجه، امکانات غذایی لاروها و حشرات بالغ را از بین برد.
مبارزه تلفیقی: مبارزه تلفیقی مجموعه‌ای از راهکارهای مقابله با سرخرطومی است
واریته‌های مقاوم: برخی از ارقام یونجه نسبت به این آفت مقاوم بوده و سرخرطومی‌ها قادر به آسیب‌رساندن به آن را ندارند.
کنترل زراعی: همانطور که گفته شده ساده‌ترین راه، برداشت محصول است؛ تا امکان تغذیه، تخمگذاری و پناهگاه آفت از بین برود. لاروهای سنین اول با قرار گرفتن در معرض حرارت خورشید، می‌میرند.
برداشت‌های با فواصل کم، مانع از گسترش فعالیت حشرات می‌شود. اجرای تناوب زراعی نیز، چرخه تولیدمثل سرخرطومی‌ها را بر هم زده و خسارت آن‌ها راه کاهش می‌دهد.
کنترل بیولوژیکی: برخی از انواع زنبوران پارازیت می‌توانند تعداد زیادی از لاروها را پارازیته کرده و از بین ببرند که موجب کنترل آفت می‌شود.
کنترل شیمیایی: استفاده از سموم شیمیایی با دوره ماندگاری کم(کارنس) در اوایل رشد گیاه می‌تواند امکان‌پذیر باشد. سمپاشی باید به خاطر زنبوران عسل، قبل از گل‌دهی یونجه‌ها باشد.
ماهنامه دام و کشت و صنعت-شماره ۲۸۶-اردیبهشت ۱۴۰۳
