‌با درایت وزیر وضع کشاورزان در دولت چهاردهم بهبود می‌یابد

اخبار سبز کشاورزی؛ زیرمجموعه وزارت جهاد کشاورزی دارای معاونت‌ها و سازمان‌های متعددی است که فعالیت‌های مختلفی دارند، معاونت باغبانی در این وزارتخانه نوپا و متولد اواخر دهه شصت است که با پیشنهاد دکتر کلانتری، وزیر وقت و تصویب مجلس و با شعار تامین ویتامین و مواد معدنی مورد نیاز‌ تغذیه انسان آغاز به کار نموده است.

قبل از این زمان برخلاف بسیاری از کشورهای دنیا، علم باغبانی یعنی کاشت، داشت و برداشت میوه‌جات، سبزیجات و گل و گیاهان زینتی و داروئی، یک فعالیت لوکس محسوب می‌شد، به‌طوری که ابزار و ماشین‌آلات مورد نیاز ازجمله تراکتور باغی و ملزمات آنها، کالای کشاورزی لحاظ نمی‌شدند و تعرفه گمرکی به آنها تعلق می‌گرفت.

تاریخچه درخشان ایران در باغبانی

ایران یک سرزمین کشاورزی و دامپروری بوده و هست، مخصوصا در بخش بزرگ باغبانی آن تاریخچه بسیار درخشانی داشته و دارد. ایران تا چند دهه پیش در زمره 10 کشور برتر باغبانی دنیا بود.

طراحی «باغات‌ ایرانی»‌ در سه سبک طراحی باغات دنیا اگر از طراحی سبک انگلیسی و سبک ژاپنی برتر نباشد، کمتر نیست.

علم باغبانی برخلاف علم زراعت که اکثر گیاهان مورد استفاده اقتصادی و بازارپسند آن یکساله یا دو ساله هستند، گیاهان درختان و درختچه‌های مورد بهره‌برداری آن، چند ساله و گاهی چند صد ساله هستند.

گیاهانی که به مراتب به مراقبت‌های ویژه مطالعات مداوم و نگهداری مستمر با بهره‌برداری مفید نیازمندند. گزافه‌گویی نباشد، درختان چندین ساله گردو، پسته، انار، زردآلو، سیب، کنار، خرما، بادام، عناب، انگور، زیتون و مرکبات و... جزو ژرپلاسم و مایملک ایران هستند که به جهان بشریت برای حال و آینده نیز تعلق دارند.

هر درخت مثمر و غیرمثمر یک مخزن ژنتیکی محسوب شده و باید برای نسل‌های آینده نیز محافظت و مورد بهره‌برداری اقتصادی‌ قرار گیرد.

توان ارزآوری محصولات باغی ایران

وزیر باید در نظر داشته باشد که محصولات باغی ایران، تنها محصولات کشاورزی و غیرنفتی هستند که در لیست صادرات محصولی ایران‌ هستند و توان ارزآوری به کشور را دارند.

سن درختان بارور و باغات کشور بالا رفته

گیاهان و محصولات باغبانی در سال‌های اخیر با مشکلات متعدی روبه‌رو شده‌اند. به اختصار‌ چند مورد را یادآور می‌شوم، سن درختان بارور اکثر درختان مثمر و باغات کشور بالا رفته یا بهتر بگویم پیر شده‌اند و این شاخص مهمی در کاهش تولید در واحد سطح و کاهش کیفیت محصول است.

بارزترین آنها‌ درختان مرکبات کشور است که‌ عمر مفید‌ آنها بیست و پنج سال در مناطق مرکبات‌خیز جهان است. این در حالیست که درختان مرکبات موجود و بارور کشور به‌مراتب بیش از این سن رسیده‌اند.

جوان‌سازی درختان با‌ «تولید‌  نهال‌ گواهی شده»

به گمان حقیر طی یک برنامه مبسوط جوان‌سازی درختان با‌ «تولید‌  نهال‌ گواهی شده» اجرا گردد.

اکثر درختان درختچه‌های‌ مثمر در بخش باغبانی کشور به دو روش جنسی و غیرجنسی یا‌ ادغامی از این‌ دو روش‌ است.

این روش‌ها زمان‌بر و هزینه‌بر هستند و با کمک تکنولوژی روز جهان می‌توان‌ هزینه و زمان را کاهش داد، منوط بر‌ دستیابی‌ به پروتکل‌های‌ موثق در راستای تولید و تکثیر نهال گواهی شده،‌ مخصوصا درختان مثمر است.

موسسه ثبت و گواهی بذر نهال کشور‌ از محدود مؤسسات کشور است که بعد از انقلاب و در سال ۱۳۸۲ با تصویب مجلس شورای اسلامی، قوانین و مقررات مربوط به ثبت و گواهی بذر و نهال را در‌ قانون و آیین‌نامه‌ اجرایی خورداراست.

احداث باغات محصولات متعدد باغبانی با هزینه بالا و مشکلات کمبود آب در کشور در مکان‌های نامناسب، صدمات جبران‌ناپذیری به صنعت باغبانی کشور وارد نموده است. صنایع تبدیلی و کارخانجات وابسته را نیز با کمبود مواد اولیه روبه‌رو کرده است.

عدم هماهنگی در دستگاه‌های دولتی و خصوصی بانی این روند در کشور هستند. طرح توبا، کاشت‌ زیتون ارقام متعدد و احداث نخلستان‌ها در یازده استان کشور با کاشت نهال‌های خرما با استفاده از «تکنیک کشت بافت» و احداث انارستان بدون در نظر گرفتن‌ منبع موثق آب و معرفی پایه‌های رویشی درختان میوه بدون مطالعات اولیه‌ و عدم تجانس پایه و پیوندک‌ از این جمله هستند.

درایت در انتخاب و معرفی معاونت باغبانی

برای رفع و کاهش مشکلات و با همت وافر به سازندگی این بخش از کشاورزی مملکت، انتخاب و معرفی معاونت باغبانی و روسای قریب به بیست و پنج مؤسسه تحقیقاتی و مراکز کشاورزی، زیرمجموعه سازمان تحقیقات آموزش و ترویج کشاورزی باید با درایت منسوب شود.

صرفا نباید داشتن مدرک تحصیلی مدنظر باشد، بلکه عشق به گیاهان و کشاورزی این مملکت و خدمت به جامعه کشاورزی و باغبانی کشور چاشنی علم و تجربه قرار گیرد.

اردشیر رحیمی میدانی، پژوهشیار بازنشسته مؤسسه تحقیقات ثبت و گواهی بذر و نهال

۰۹۱۲۱۷۹۵۱۳۵