گیاهانی که خاک را سالم و حاصلخیز میکنند
گیاهان مناسب میتوانند خاک را سالم، حاصلخیز و زنده کنند و رشد بهتر محصولات را ممکن سازند
اخبار سبز کشاورزی ؛ خاک سالم پایه زندگی گیاهان و کشاورزی پایدار است. خاک فقیر یا فشرده باعث مشکلاتی مثل رشد ناقص ریشه، کمبود مواد مغذی و افزایش اسیدیته میشود. خوشبختانه، برخی گیاهان نهتنها زیبا و مقاوماند، بلکه میتوانند کیفیت خاک را بهبود دهند، مواد مغذی به آن اضافه کنند و حتی آفات خاکی را کاهش دهند.
۱. گیاهان خانواده حبوبات
حبوبات مانند لوبیا، نخود، عدس، شبدر و باقلا ریشههایی دارند که میزبان باکتریهای تثبیتکننده نیتروژن هستند. این باکتریها نیتروژن هوا را به فرم قابل استفاده برای سایر گیاهان تبدیل میکنند و در نتیجه خاک را طبیعی حاصلخیز میکنند. شبدر قرمز و لوبیا عروسکی نمونههای عالی برای بهبود خاک باغچهها و مزارع کوچک هستند.
۲. گیاهان با ریشه ی عمیق و خاکشکن
گیاهانی مانند کاسنی، خار مریم، آفتابگردان و علفهای چندساله مانند سسیا و شاهپسند ریشههای عمیق دارند که خاک فشرده را میشکنند، هوا و آب را به لایههای پایینتر میرسانند و مواد معدنی زیرین را به سطح میآورند. وقتی این گیاهان خشک میشوند یا هرس میشوند، با تجزیه ریشه و برگهایشان مواد آلی به خاک اضافه میشود.
۳. گیاهان پوششی و گلهای زینتی مفید
آفتابگردان، گل همیشهبهار، بابونه و گاوزبان نهتنها زیبایی به باغ میآورند، بلکه ریشههای آنها خاک را هوا میدهند و برخی مانند گل همیشهبهار با ترشح مواد طبیعی از ریشه، خاک را از آفات ها پاک میکنند. سیر و پیازچه نیز میتوانند مواد مغذی مانند فسفر و پتاسیم به خاک اضافه کنند و باعث سلامت سایر گیاهان شوند.
۴. گیاهان چندساله و سبزماندگار
یونجه، شبدر و نخود فرنگی علاوه بر تثبیت نیتروژن، ریشههای قوی دارند که خاک را سبک و تخلخلپذیر میکنند. این گیاهان میتوانند بین فصلهای کاشت سایر محصولات به عنوان گیاه پوششی رشد کنند و خاک را برای کشت بعدی آماده سازند.
در مورد خاک ایران می توان چه کرد؟
• در مناطق خشک و نیمهخشک ایران، استفاده از گیاهان مقاوم به خشکی مانند آفتابگردان و خار مریم پیشنهاد میشود.
• گیاهان پوششی مانند شبدر و یونجه برای خاکهای کمحاصل و زمینهای کشاورزی کوچک عالی هستند.
• افزودن مواد آلی مثل کمپوست یا کود دامی همراه با کاشت این گیاهان، تاثیر آنها روی خاک را دوچندان میکند.
گیاهان مناسب میتوانند خاک را سالمتر، حاصلخیزتر و قابل کشتتر کنند.حبوبات نیتروژن اضافه میکنند، گیاهان ریشهعمیق خاک را سبک میکنند و گیاهان پوششی و گلهای زینتی خاک را از آفات و فشردگی محافظت میکنند. با انتخاب هوشمندانه گیاهان و مدیریت صحیح، حتی خاک فقیر هم میتواند تبدیل به محیطی غنی و زنده برای رشد محصولات کشاورزی و باغچههای ایرانی شود
