ابهام در آمار سنددار شدن اراضی کشاورزی؛ بخش بزرگی از اسناد نیاز به بازنگری دارد

اخبار سبز کشاورزی به نقل از تسنیم؛ موضوع صدور اسناد کاداستری برای اراضی کشاورزی همچنان یکی از چالش‌های مهم حوزه زمین، کشاورزی و مدیریت کاربری در ایران است.

بحث اختلاف آماری میان سازمان امور اراضی و سازمان ثبت 

گرچه سازمان ثبت اسناد اعلام کرده است ۷۰ درصد اراضی کشاورزی سنددار شده‌اند، اما سازمان امور اراضی تأکید می‌کند این درصد بر مبنای عددی کمتر (۱۵ میلیون هکتار) محاسبه شده؛ در حالی که:

مساحت واقعی اراضی کشاورزی حداقل ۱۸.۷ میلیون هکتار است.حتی برخی برآوردها این عدد را بیش از ۲۰ میلیون هکتار می‌دانند.

این اختلاف نشان می‌دهد هنوز تصویری دقیق و یکپارچه از وسعت اراضی کشاورزی وجود ندارد و پایگاه داده‌های دو دستگاه هم‌خوانی کامل ندارند.

کیفیت اسناد صادرشده پایین است

از ۱۱ میلیون هکتاری که ثبت اعلام کرده:

۶.۵ میلیون هکتار اسناد “مفروضی” هستند (احتمالاً بدون تثبیت دقیق هندسی یا محل دقیق).

۴.۵ میلیون هکتار اسناد مشاعی که دوباره نیازمند تعیین وضع و تفکیک‌اند.

این یعنی بخش قابل توجهی از اسناد فنی و حقوقی قابل اتکا نیستند و باید فرآیند صدور سند تکرار شود.

برنامه ۶ ساله برای صدور ۱۲.۲ میلیون هکتار سند جدید

بر اساس برآورد سازمان امور اراضی:

۱۲.۲ میلیون هکتار از اراضی کشاورزی هنوز سند معتبر و تکلیفی ندارند.

این سازمان برنامه دارد طی ۶ سال اسناد این اراضی را صادر و نقشه‌های کاداستر را اصلاح کند.این موضوع نشان‌دهنده تلاش برای یکپارچگی و دیجیتالی‌سازی مالکیت اراضی است که از الزامات حکمرانی زمین محسوب می‌شود.

هدف اصلی: کاهش تغییر کاربری غیرمجاز

مدیرکل مهندسی و حدنگاری به یک نکته کلیدی اشاره کرده:

 با داشتن سند کاداستری، هرگونه ساخت‌وساز یا تغییر کاربری قابل ردیابی مکانی است.این موضوع ابزار قدرتمندی برای کنترل تخلفات، جلوگیری از ویلاسازی‌های غیرمجاز و حفاظت از اراضی کشاورزی است،خصوصاً در استان‌های شمالی که قیمت زمین بالاست.

به عبارت دیگر، صدور سند فقط یک کار ثبتی نیست؛ بلکه ابزار حاکمیتی برای جلوگیری از تخریب زمین‌های کشاورزی است.

 ارتباط  موضوع با امنیت غذایی و اقتصاد زمین

این خبر فقط درباره سند نیست؛ بلکه به صورت غیرمستقیم به مسائل بزرگ‌تر اشاره دارد از جمله:

1.افزایش فشار برای تغییر کاربری و مصرف زمین‌های حاصل‌خیز.

2.سود بالای زمین‌خواری و ساخت‌وساز در شمال کشور.

3.ضرورت حفاظت از منابع تولید غذا.

صدور سند کاداستری دقیق می‌تواند جلوی نابودی اراضی حاصل‌خیز را بگیرد و این موضوع در بحران‌های آینده امنیت غذایی اهمیت حیاتی دارد.

می توان نتیجه گرفت  که فرآیند سنددار کردن اراضی کشاورزی هنوز نیمه‌تمام و همراه با مشکلات آماری، حقوقی و فنی است. با این حال حرکت به سمت کاداستر کامل:

شفافیت مالکیت را افزایش می‌دهد،

فساد و زمین‌خواری را کاهش می‌دهد،

امکان کنترل تغییر کاربری را بالا می‌برد،

و در نهایت به مدیریت پایدار اراضی می‌انجامد.

 البته استان‌های شمالی نیز به دلیل ارزش بالای زمین و شدت تخلفات، در اولویت‌ صدور سند قرار می‌گیرند.