کشت فراسرزمینی مفری برای گذر از خشکسالی

عملیات اجرایی کشت فراسرزمینی کند است

با استمرار خشکسالی، کاهش پهنه های اراضی زراعی و رشد جمعیت، «کشت فراسرزمینی» به عنوان یک رویکرد حاکم برای تحقق خودکفایی و استقلال غذایی کشور مطرح بوده ولی عملیات اجرایی آن کُند است.

به گزارش اخبار سبز کشاورزی به نقل از مهر : در سال‌های اخیر با کاهش بارش‌ها و از بین رفتن منابع خاکی در کشور، دغدغه‌ها در خصوص کشت محصولات کشاورزی افزایش یافته و این امر امنیت غذایی کشور را در معرض خطر قرار داده است.

یکی از سیاست‌ها دولت برای حل این مسأله، «کشت فراسرزمینی» است تا با زراعت محصول در کشورهای همسایه و واردات آن علاوه بر حفظ منابع، نیاز کشور را هم تأمین کند.

بیشتر بخوانید: حمایت‌های مناسب از کشت فراسرزمینی انجام نگرفت

رشد روز افزون جمعیت و لزوم دست یابی به خودکفایی در تولید محصولات زراعی و استراتژیک و وضع تحریم‌ها و محدودیت‌های بازرگانی، ضرورت توجه به کشت فراسرزمینی را افزایش داده و باید سازوکارهای مناسبی برای اجرای آن اندیشیده شود.

استان گلستان هم با بیش از ۲۰ هزار کیلومتر وسعت در زمره استان‌های کشاورزی کشور محسوب شده که در بهترین وضعیت تنها یک پنجم مساحت آن زیر کشت انواع محصولات می‌رود.

هم اکنون هم شرایط آبی گلستان در وضعیت نامطلوب قرار داشته و کمتر از ۱۰ درصد ذخایر سدهای این استان آب دارد لذا باید به سمت استفاده از ظرفیت دیگر کشورها حرکت کند.

در سنوات اخیر کشت فراسرزمینی بارها از سوی مسئولان مطرح شده اما در عمل کار جدی برای آن انجام نشده است.

یکی از کشورهای مستعد برای انجام این طرح، «قزاقستان» بوده که هم منابع آبی و خاکی خوبی داشته و هم در سال‌های اخیر روابط سیاسی با این کشور بهبود یافته است؛ امری که علی محمد زنگانه، استاندار گلستان هم در دیدار با سفیر قزاقستان در ایران بر آن تأکید کرد و گفت: تلاش برای توسعه کشت فراسرزمینی و توسعه گردشگری از جمله رویکردهای اصلی گلستان برای تقویت مناسبات با قزاقستان است که در این خصوص از همه ظرفیت‌ها بهره خواهیم برد.

برگشت محصول چالش کشت فراسرزمینی

نایب رئیس کمیسیون کشاورزی اتاق بازرگانی ایران هم در این خصوص گفت: مدیران کشاورزی کشور به دنبال اجرای کشت فراسرزمینی بوده تا از ظرفیت کشورهایی که منابع آبی و زمین‌های کشاورزی حاصلخیز دارند، استفاده شود.

امیر یوسفی افزود: کشور ایران در منطقه گرم و خشک واقع شده و با از بین رفتن رودها و استفاده بی رویه از منابع زیرزمینی ضرورت دارد که به سمت کشت فراسرزمینی حرکت کنیم.

وی بیان کرد: برخی از کشورهای همسایه ایران مانند قزاقستان ظرفیت خوبی برای این طرح داشته که باید با فراهم کردن زیرساخت‌ها از آن استفاده کرد.

یوسفی اضافه کرد: در وزارت خانه هم جلسات متعددی برگزار و چند کشورهای جدید از جمله کشورهای آفریقایی و اروپای شرقی برای کشت فراسرزمینی مطرح شده است، کشورهایی همانند رومانی، بلغارستان و صربستان برای این منظور اعلام آمادگی کرده‌اند تا در این کشورها سرمایه گذاری انجام شود.

نماینده بخش خصوصی در قرارگاه امنیت غذایی کشور گفت: برخی از محصولات مانند شالی، پنج برابر گندم و پنبه منابع آبی را مصرف می‌کند و علاوه بر آن کشت این محصول تنها در چند استان محدود، ممکن است لذا باید از پتانسیل دیگر کشورها بهره ببریم.

وی افزود: تجربیاتی در آلماتی قزاقستان داشتیم اما یکی از مهم‌ترین چالش‌ها، برگشت محصول و ترانزیت آن به کشور است در غیر این صورت اجرای این طرح فایده‌ای برای کشور نخواهد داشت.

یوسفی بیان کرد: همه جوانب کشت فراسرزمینی با همراهی بخش خصوصی و دولتی باید اندیشیده شده و تصمیم درستی اتخاذ شود تا روند اجرایی آن، دیگران را هم به این سرمایه گذاری تشویق کند.

مجهولات کشت فراسرزمینی

رئیس اتاق بازرگانی گرگان هم گفت: در کشت فراسرزمینی آن چیزی که موجب قوام و دوام اجرای این موضوع می‌شود روابط دیپلماتیک بین دول است.

علی محمد چوپانی افزود: دولت باید با دیگر کشورهای مستعد کشت فراسرزمینی تفاهم نامه امضا کرده و زمینه حمایت از سرمایه گذار خود در کشور مقابل را فراهم کند.

وی بیان کرد: متأسفانه در این خصوص سطوح دیپلماسی ما ضعیف بوده و نتوانسته‌ایم تفاهم نامه یا پروتکلی را در دیگر کشورها امضا کنیم.

چوپانی اضافه کرد: حمایت دولت در کشت فراسرزمینی لازم است زیرا اگر به هر دلیلی کشور مقابل، عهد و پیمان خود را بشکند، ویزا ندهد یا امکانات دیگر را فراهم نکند دولت بتواند حامی سرمایه گذار خودش باشد.

وی افزود: همچنین باید امکان برگشت محصول را فراهم کرده ولی این مسائل از مجهولات کشت فراسرزمینی است.

چوپانی عنوان کرد: دولت باید برای تأمین مواد غذایی مورد نیاز خود به سرمایه گذار تسهیلات ارائه و تجهیزات را مستقر کند. قزاقستان سرزمین وسیع بوده و همچنین روسیه، استرالیا، کانادا و آفریقا بستر لازم برای این کار را دارند.

چوپانی بیان کرد: با توجه به آنکه کشاورزی در این کشورها در مقیاس بالا توجیه اقتصادی دارد لذا باید تجهیزات و ماشین آلات لازم در اختیار بخش خصوصی قرار گرفته و دولت از آن‌ها حمایت کند اما در این زمینه دستورالعمل مشخصی وجود ندارد.

پشتیبانی از سرمایه گذاران

رئیس سازمان جهاد کشاورزی گلستان هم در این خصوص گفت: کشت فراسرزمینی واحد مستقلی است در وزارت جهاد بوده و دولت فعلی هم گام‌های بلندی را در این حوزه برداشته است.

محمد برزعلی افزود: کشت فراسرزمینی مزایایی زیادی از جمله صدور خدمات فنی و مهندسی از کشور و استان، اشتغال، حفظ ذخایر آبی و غیره دارد.

وی بیان کرد: یکی از اولویت‌ها در کشت فراسرزمینی کشت ذرت، جو و گندم، سویا و غیره است که می‌تواند به واردات آب مجازی به کشور هم کمک کند.

برزعلی گفت: در گلستان هم به بخش خصوصی اعلام کردیم که می‌توانیم در زمینه هماهنگی با دولت‌ها و سفارت خانه‌ها، اخذ ویزا و مشاوره‌های حقوقی و غیره به آنها کمک کنیم.

رئیس سازمان جهاد کشاورزی گلستان اضافه کرد: همچنین براساس شرایط کشور و نوع اقلیم آن، موارد فنی و مهندسی و پشتیبانی به آنها ارائه شده و نوع ارقام، نحوه کاشت، تحویل ماشین آلات و غیره به آنها انجام می‌شود.

وی بیان کرد: اگر فرد یا افرادی حقیقی و حقوقی در این زمینه به ما مراجعه کنند و بخواهند فعالیتی داشته باشند به آنها در این زمینه کمک خواهیم کرد.

با توجه به خشکسالی‌های گسترده و استمرار تغییرات جوی، کاهش پهنه‌های زراعی و افزایش جمعیت ضرورت دارد موضوع کشت فراسرزمینی به طور ویژه در دستور کار دولت مردان قرار گرفته و با حمایت بخش خصوصی، بخشی از دغدغه‌های حوزه تأمین مواد غذایی کشور برطرف شود.